Ένα βιβλίο για την επική αναζήτηση ζωής στους δορυφόρους του εξώτερου ηλιακού συστήματος
Ποιο είναι το καλύτερο μέρος για να βρούμε ζωή πέρα από τη Γη; Συχνά θεωρούμε ότι η πιο υποσχόμενη τοποθεσία στο ηλιακό μας σύστημα είναι ο Άρης, αλλά οι πρόσφατες επιστημονικές αποστολές έχουν αποκαλύψει ότι μερικές από τις πιο «βιοδεκτικές» τοποθεσίες ίσως να βρίσκονται ακόμα πιο πέρα. Κάτω από τους παγωμένους φλοιούς κάποιων από τα μικρά, καλυμμένα με πάγο φεγγάρια του Δία και του Κρόνου βρίσκονται τεράστιοι ωκεανοί που ίσως να υπάρχουν από τότε που υπάρχει και η Γη, και πιθανόν να περιέχουν συνολικό όγκο νερού μεγαλύτερο από το 50-πλάσιο του υγρού νερού της Γης. Θα μπορούσαν άραγε να υπάρχουν στα βάθη αυτών των ωκεανών κάποιοι ζωντανοί οργανισμοί; Το βιβλίο Ωκεανοί στο διάστημα (εκδόσεις εφαλτήριο) παρουσιάζει τα επιστημονικά δεδομένα στα οποία βασίζεται η συναρπαστική αναζήτηση για την απάντηση αυτού του ερωτήματος.
Ο αστροβιολόγος Kevin Peter Hand είναι ένας από τους κορυφαίους επιστήμονες της NASA στη σύγχρονη εποχή, και στο πλαίσιο των πρωτοποριακών του ερευνών έχει συμμετάσχει σε αποστολές σε όλο τον κόσμο. Σε αυτή τη σαγηνευτική αφήγηση επιστημονικής ανακάλυψης, συνθέτει στοιχεία από τη φυσική, τη διαστημική επιστήμη, τη γεωλογία, την πλανητική επιστήμη, τη βιολογία και τις περιπέτειες άλλων πρωτοπόρων επιστημόνων όπως ο ίδιος για να εξηγήσει πώς έχουμε καταφέρει να μάθουμε ότι στο εσωτερικό των φεγγαριών του εξώτερου ηλιακού συστήματος, όπως η Ευρώπη, ο Τιτάνας και ο Εγκέλαδος, υπάρχουν ωκεανοί. Παράλληλα, αναλύει με ποιον τρόπο η εξερεύνηση των ωκεανών της Γης βελτιώνει την κατανόησή μας για τη δυνητική βιοδεκτικότητα αυτών των παγετωδών φεγγαριών, και αντλεί διδάγματα από όσα έχουμε μάθει για τις απαρχές της ζωής στον δικό μας πλανήτη για να εξετάσει πώς θα μπορούσε να αναδυθεί ζωή σε αυτούς τους μακρινούς κόσμους.
Το Ωκεανοί στο διάστημα περιγράφει τι μας επιφυλάσσει η αναζήτηση για ζωή στο ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό, σκιαγραφώντας τις συναρπαστικές ανακαλύψεις που είναι πιθανό να μας περιμένουν.
Ακολουθεί ο πρόλογος στην ελληνική έκδοση:
Το βιβλίο αυτό είναι μια αναζήτηση στα βάθη του διαστήματος, ένα ταξίδι του νου πέρα από τα καθημερινώς γνωστά και οικεία. Με τρόπο εύληπτο και γλαφυρό, αλλά ταυτόχρονα και επιστημονικώς ακριβή, ο συγγραφέας μάς ταξιδεύει σε εξωτικούς τόπους και τρόπους της ζωής. Ο Δρ Kevin Peter Hand, αστροβιολόγος και πλανητικός επιστήμονας στο Jet Propulsion Laboratory της NASA, εξερευνά στα δεκαπέντε κεφάλαια του βιβλίου τη σχέση μεταξύ των εξωτικών μορφών ζωής στη Γη και των συνθηκών που πιθανόν να οδηγούν στην ύπαρξη ωκεάνιων κόσμων φιλικών προς τη ζωή σε άλλους πλανήτες.
O Δρ Hand προχωρά με μαεστρία από βασικά στοιχεία φυσικής και χημείας σε μερικές υποδειγματικές περιπτώσεις εντυπωσιακών ανακαλύψεων, από απροσδόκητες, «ανατρεπτικές» μορφές ζωής στα βάθη των γήινων ωκεανών στα θαυμαστά φαινόμενα απομακρυσμένων φεγγαριών του ηλιακού συστήματος. Στην πορεία μάς εφοδιάζει και με κάποια χρήσιμα εργαλεία κατανόησης. Εξηγεί, για παράδειγμα, σε τι οφείλεται η θαυμαστή ιδιότητα του νερού να διογκώνεται όταν παγώνει και ποια μπορεί να είναι η σημασία αυτής της ιδιαιτερότητας του νερού για την ύπαρξη ζωής σε περιοχές που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν παντελώς αφιλόξενες για τη ζωή.
Αξιοσημείωτη είναι η φροντίδα του συγγραφέα, στο εξωτικό αυτό ταξίδι του νου, να διατηρεί επαφή με οικεία τοπία, ώστε να διευκολύνει την κατανόηση κάποιων ερευνητικών αποτελεσμάτων. Για παράδειγμα, στο κεφάλαιο για την Ευρώπη, ένα από τα πιο συναρπαστικά φεγγάρια του Δία, εξηγεί πώς λειτουργούν οι διατάξεις ασφάλειας αεροδρομίων, για να προχωρήσει από εκεί στη μέθοδο με την οποία η σχεδόν θρυλική πλέον Καθηγήτρια Margaret Kivelson ανακάλυψε το μαγνητικό πεδίο της Ευρώπης.
Ένα «παράπλευρο», αλλά εξαιρετικά σημαντικό, δώρο του βιβλίου, είναι ότι παρουσιάζει την ανακάλυψη που προκύπτει από την επιστημονική έρευνα όχι σαν κάτι «μαγικό», κάτι που επιτυγχάνεται «αβρόχοις ποσί» ξαφνικά ένα πρωί, αλλά ως αποτέλεσμα μακρόχρονης, μεθοδικής, επίμονης και συχνά επίπονης προσπάθειας. Το θεωρώ δώρο, επειδή στην εποχή μας, που χαρακτηρίζεται από τον πακτωλό ελεύθερα διαθέσιμης πληροφορίας στο Διαδίκτυο, στην ελληνική έκδοση διατρέχουμε τον κίνδυνο σύγχυσης της γνώσης με την πληροφορία. Η πληροφορία αποκτάται σχετικά εύκολα, με τη χρήση κατάλληλων λέξεων-κλειδιών στις αναζητήσεις μας στο Διαδίκτυο. Η γνώση, όμως, απαιτεί προσωπικό μόχθο και χρόνο. Δεν εξαντλείται στην ικανότητα απόκτησης ή παράθεσης πληροφορίας, αλλά αφορά την ικανότητα δημιουργικής σύνθεσης πληροφορίας για τη λύση προβλημάτων – μικρών ή μεγάλων.
Ο Δρ Hand παρουσιάζει στο βιβλίο του την ομορφιά της επιστημονικής έρευνας, αλλά και την έκπληξη και έκσταση της ανακάλυψης και της γνώσης, που δεν είναι και δεν πρέπει να είναι αποκλειστικό προνόμιο των επιστημόνων, αλλά αποτελεί μεγάλη χαρά και απόλαυση της ζωής για τον καθένα. Η ευδαιμονία που χαρίζει η «κατάκτηση» της γνώσης μπορεί να παραλληλιστεί με την ευδαιμονία της «κατάκτησης» των βουνοκορφών, που προϋποθέτει προσπάθεια και ιδρώτα.
Στο τέλος του βιβλίου μάς μένει ακριβώς αυτό: η υποψία ότι η ομορφιά του σύμπαντος κόσμου, που όσο τον ανακαλύπτουμε, τόσο εντυπωσιακότερος
γίνεται, μπορεί να σώσει τον άνθρωπο.
Ιωάννης Α. Δαγκλής
Καθηγητής Διαστημικής Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών
Πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Διαστήματος
Διαβάστε επίσης τα Περιεχόμενα και ένα ενδεικτικό κεφάλαιο του βιβλίου.
Κατηγορίες:ΑΣΤΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ, ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗ
physicsgg 
Σχολιάστε