ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ

Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο στην αύξηση της εντροπίας

«Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο» είναι ο τίτλος του μυθιστορήματος των 3.200 σελίδων του Γάλλου συγγραφέα Μαρσέλ Προυστ. Θεωρείται το σημαντικότερο έργο του και είναι γνωστό τόσο από την χαρακτηριστική πρόταση με την οποία ξεκινά «Για χρόνια πλάγιαζα νωρίς» , όσο… Read More ›

Η αιώνια επιστροφή του Νίτσε και οι εγκέφαλοι Μπόλτσμαν

Σε γενικές γραμμές, οι κοσμολογικές θεωρίες που έχουν διατυπωθεί μέχρι σήμερα κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: (α) στις θεωρίες του «αναδυομένου σύμπαντος», οι οποίες υποστηρίζουν ότι το σύμπαν ξεφύτρωσε ξαφνικά σε κάποια στιγμή του παρελθόντος και έκτοτε εξελίσσεται (β) στις θεωρίες… Read More ›

Πόσο μεγάλες μπορούν να γίνουν οι νιφάδες χιονιού;

Ποιά είναι η μεγαλύτερη νιφάδα χιονιού που έχει καταγραφεί ποτέ; Το 1887 ο κτηνοτρόφος Ματ Κόλεμαν εντόπισε τεράστιες νιφάδες χιονιού που είχαν πέσει σε ένα από τα βοσκοτόπια του στη δυτική Μοντάνα στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια μιας χιονοθύελλας και… Read More ›

Η συναρπαστική ιστορία του Δεύτερου Νόμου της Θερμοδυναμικής

O Stephen Wolfram δημοσίευσε χτες στον ιστότοπο arxiv.org ένα άρθρο 161 σελίδων (!) με τίτλο «How Did We Get Here? The Tangled History of the Second Law of Thermodynamics«. Περιγράφει διεξοδικά την ιστορική προέλευση και τα κύρια σκέλη της εννοιολογικής… Read More ›

Οι δύο τραγικοί αυτόχειρες της Στατιστικής Μηχανικής

Το 1975 ο φυσικος David L. Goodstein κυκλοφόρησε το βιβλίο του με τίτλο «States of Matter«. Το βιβλίο αυτό έγινε γνωστό, όχι τόσο για το περιεχόμενό του, αλλά για τον γλαφυρό τρόπο με τον οποίο ξεκινά το 1ο κεφάλαιο «Θερμοδυναμική… Read More ›

Η θερμοδυναμική λύση μιας κλασικής ανισότητας

Ποιό είναι μεγαλύτερο, το eπ ή το πe; H απάντηση μπορεί να δοθεί χρησιμοποιώντας … τον 2ο νόμο της θερμοδυναμικής! Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να απαντηθεί το παραπάνω ερώτημα (για παράδειγμα, δείτε: Μια οπτική αποδειξη της ανισότητας πe < eπ ή… Read More ›

Πως τα κλιματιστικά αυξάνουν (αντί να μειώνουν) τη θερμοκρασία στις πόλεις

Μήπως ο κλιματισμός κάνει τις πόλεις πιο ζεστές; Καθώς η Ευρώπη αντιμετωπίζει πιο συχνούς και πιο έντονους καύσωνες, συμπεριλαμβανομένων φυσικά και των χωρών της ΕΕ, ίσως σκεφτήκατε να κάνετε το βήμα και να αγοράσετε κλιματιστικό. Και ενώ μπορεί να νομίζετε… Read More ›

Το ΑΠΘ τιμά τα 150α γενέθλια του Κ. Καραθεοδωρή

…. με διεθνές επιστημονικό συμπόσιο Το Συμπόσιο Θερμοδυναμικής Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή συνδιοργανώνουν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Texas A&M Engineering του Πανεπιστημίου Texas A&M των ΗΠΑ, στις 10-15 Ιουλίου 2023, στην Ελλάδα, για να γιορτάσουν τα 150α γενέθλια του Κωνσταντίνου… Read More ›

Παρατηρήθηκε αέριο φωτονίων με ‘αρνητική θερμοκρασία’

… στην κλίμακα Κέλβιν Ερευνητές στη Γερμανία και τις ΗΠΑ δημιούργησαν αέριo φωτονίων που μπορεί να υπάρξει σε «αρνητικές θερμοκρασίες», κάτω από το απόλυτο μηδέν της κλίμακας Κέλβιν, ενώ υφίσταται βασικές θερμοδυναμικές διεργασίες – συμπεριλαμβανομένης της διαστολής και της συμπίεσης. Η έρευνα θα μπορούσε… Read More ›

Αντιστροφή της ροής θερμότητας λόγω περιστροφής

Η θερμότητα ρέει αυθόρμητα από τα θερμότερα προς τα ψυχρότερα σώματα. Αυτό μας λέει ο πιο ισχυρός νόμος της φυσικής – ο 2ος θερμοδυναμικός νόμος. Όμως μια γρήγορη περιστροφή θα μπορούσε να παραβιάσει αυτόν τον κανόνα. Οι 4 ισοδύναμες διατυπώσεις… Read More ›

Πού βρίσκονται οι ψυχρότερες περιοχές του σύμπαντος;

Η κοσμική ακτινοβολία μικροκυμάτων, το κατάλοιπο της Μεγάλης Έκρηξης που γεμίζει ολόκληρο το σύμπαν αντιστοιχεί σε μια θερμοκρασία περίπου 2,7 Κ. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι στο διάστημα, όπου υπάρχει μόνο η κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου, εμφανίζεται και η μικρότερη θερμοκρασία… Read More ›

Πού βρίσκεται το μέγιστο στο φάσμα μέλανος σώματος;

Το 1893 ο Γερμανός Wilhelm Wien (Νόμπελ Φυσικής 1911) απέδειξε χρησιμοποιώντας κλασική θερμοδυναμική, αυτό που είχε ήδη παρατηρήσει ποιοτικά ο Αμερικανός Samuel Langley: ότι το μήκος κύματος στο οποίο εκπέμπεται η περισσότερη ποσότητα ακτινοβολίας ενός θερμού (μέλανος) σώματος είναι αντιστρόφως… Read More ›

Ο νομπελίστας φυσικός Giorgio Parisi μαγειρεύει

… κάνοντας οικονομία στο γκάζι ή το ηλεκτρικό ρεύμα Σύμφωνα με τον Giorgio Parisi, μόλις βράσει το νερό ρίχνουμε τα ζυμαρικά στην κατσαρόλα και στη συνέχεια κλείνουμε το μάτι της κουζίνας, βάζουμε το καπάκι στην κατσαρόλα και περιμένουμε. Το φαγητό… Read More ›

Με τι ισοδυναμούν τα 13,6 TeV του LHC;

Μετά από τρία χρόνια διακοπής της λειτουργίας του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων (Large Hadron Collider – LHC) προκειμένου να συντηρηθεί και να αναβαθμιστεί, ο επιταχυντής επαναλειτουργεί εγκαινιάζοντας τη νέα περίοδο συλλογής δεδομένων (LHC Run 3). Οι συγκρούσεις των πρωτονίων θα γίνονται… Read More ›

Το μοριακό βάρος του νερού και ο κύκλος του

Ένας λόγος που το νερό συμμετέχει στα καιρικά φαινόμενα κάνοντας τον πλανήτη μας να φαίνεται τόσο δυναμικός είναι ό,τι ενώ το υγρό νερό είναι προφανώς πυκνότερο από τον αέρα, το εξατμισμένο νερό (υδρατμοί) είναι αραιότερο από τον αέρα. Και γι… Read More ›

Η εκδίκηση (της αρχής αβεβαιότητας) του Χάιζενμπεργκ

Την άνοιξη του 1923, ο Βέρνερ Χάιζενμπεργκ επέστρεφε στο Μόναχο από το Γκέτιγκεν προκειμένου να ολοκληρώσει τη διδακτορική του διατριβή: είχε ακολουθήσει ένα ερευνητικό πρόγραμμα στη μαθηματική ρευστοδυναμική (ο τίτλος της διατριβής του είναι «Περί ευστάθειας και τύρβης υγρών ρευμάτων… Read More ›

Προσεγγίζοντας το απόλυτο μηδέν

Οι ερευνητές έψυξαν άτομα ινδίου σε θερμοκρασία κοντά στο 1 mK(=10-3Κ), καθιστώντας το ίνδιο το πρώτο άτομο της ομάδας III του περιοδικού πίνακα που έγινε υπερψυχρό. Σε θερμοκρασίες κοντά στο απόλυτο μηδέν ( −273,15 °C), τα άτομα κινούνται πιο αργά από έναν… Read More ›

Λούντβιχ Μπόλτσμαν – Η ιδιοφυΐα της αταξίας

Η ταινία περιγράφει την συνεισφορά του Ludwig Boltzmann (20 Φεβρουαρίου 1844 – 5 Σεπτεμβρίου 1906) στην εξέλιξη της Θερμοδυναμικής και την θεμελίωση της Στατιστικής Φυσικής, αλλά και του προσωπικού του αγώνα για την αποδοχή της ύπαρξης των ατόμων, την οποία πολύ… Read More ›

Εντροπία και Wordle

Παίζοντας το διαδικτυακό παιχνίδι Worlde προσπαθούμε να βρούμε μια λέξη πέντε γραμμάτων με 6 προσπάθειες (μοιάζει αρκετά με το παλιό παχνίδι Mastermind). Το παιχνίδι δημιούργησε ο προγραμματιστής Τζος Γουόρντλ για να περνάει την ώρα η σύζυγός του κατά την διάρκεια του… Read More ›

Το χρώμα της άπειρης θερμοκρασίας

Αυτό είναι το χρώμα της ορατής εκπεμπόμενης ακτινοβολίας ενός σώματος του οποίου η θερμοκρασία τείνει στο άπειρο, έστω κι αν οι ακτίνες γάμμα που θα την συνοδεύουν είναι θανατηφόρες. Παρόμοιο θα είναι επίσης και το χρώμα ενός τυπικού αστέρα νετρονίων,… Read More ›

Μια κάποια κλιματική ευαισθησία

Ο Σουηδός φυσικοχημικός Svante August Arrhenius ήταν ο πρώτος που υπολόγισε την σχέση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη με την συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, στην εργασία του με τίτλο ‘On the Influence of Carbonic Acid in the… Read More ›

Ένα κλιματικό μοντέλο σαν ‘σφαιρική αγελάδα’

Το απλούστερο κλιματικό μοντέλο για το φαινόμενο του θερμοκηπίου Η παραγωγή γάλακτος σε μια φάρμα αγελάδων ήταν τόσο μικρή, που ο ιδιοκτήτης-αγρότης αποφάσισε να ζητήσει την βοήθεια των επιστημόνων από το γειτονικό πανεπιστήμιο. Το πανεπιστήμιο ανταποκρίθηκε άμεσα σχηματίζοντας μια ομάδα… Read More ›

Η χαμηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα

Οι φυσικοί του Πανεπιστημίου της Βρέμης, στη Γερμανία έφτασαν στην χαμηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ σε εργαστήριο. Το πέτυχαν ως μέρος ενός πειράματος που περιλάμβανε την ελεύθερη πτώση κβαντικού αερίου (συμπύκνωμα Bose-Einstein) και επιβράδυνση της κίνησής του με μαγνητικά… Read More ›

Η ανθεκτική κατασκευή των ατόμων και των μορίων

Για να αντιληφθούμε κάτω από πόσο αντίξοες συνθήκες καταφέρνουν τα άτομα και τα μόρια να διατηρούν τη σταθερότητα της μορφής τους, θα εκτιμήσουμε την συχνότητα των κρούσεων μεταξύ των μορίων και του ατμοσφαιρικού αέρα υπό κανονικές συνθήκες. Θεωρούμε τα μόρια… Read More ›

Ποια θα ήταν η θερμοκρασία της Γης αν δεν υπήρχε η ατμόσφαιρα;

Μια εφαρμογή του νόμου των Stefan-Boltzmann Από την ηλιακή ακτινοβολία που προσπίπτει στην Γη ένα μέρος της απορροφάται, ενώ το υπόλοιπο, έστω το α%, ανακλάται στο διάστημα (το μέγεθος αυτό συνήθως αναφέρεται ως λευκαύγεια ή albedo). Θέλουμε να υπολογίσουμε την… Read More ›

4 λεπτά και 33 δευτερόλεπτα

Στο βίντεο που ακολουθεί ακούγεται η σύνθεση του John Cage με τίτλο 4′ 33″: Γιατί η παραπάνω «σύνθεση» έχει διάρκεια 4 λεπτά και 33 δευτερόλεπτα; Γιατί είναι εμπνευσμένη από την θερμοκρασία του απόλυτου μηδενός στην κλίμακα Kelvin (–273 oC): 4… Read More ›

Γιατί τα θερμότερα ρολόγια είναι ακριβέστερα;

Ένα νέο πείραμα δείχνει ότι όσο περισσότερη ενέργεια καταναλώνει ένα ρολόι, τόσο ακριβές γίνεται Όλα τα ρολόγια, από τα ατομικά μέχρι τα κυτταρικά κιρκάδια ρολόγια, καταναλώνουν ενέργεια και απελευθερώνουν θερμότητα. Ένα ρολόι κουζίνας, για παράδειγμα, το κάνει χρησιμοποιώντας την μπαταρία… Read More ›

Ο Αϊνστάιν και η κίνηση Μπράουν

Κατά το 1827 ο Άγγλος βοτανολόγος Robert Brown πρωτοπαρατήρησε με το μικροσκόπιο την τρεμουλιαστή κίνηση μικρών κόκκων γύρης πάνω στο νερό. Είδε ότι οι κόκκοι γύρης χόρευαν ακατάπαυστα με κίνηση ακανόνιστη και τυχαία που αρχικά θεωρήθηκε σαν μια μορφή ζωής…. Read More ›

Πώς υπολογίζουμε την θερμοκρασία του ήλιου κοιτώντας έναν ηλιακό θερμοσίφωνα;

Είναι δυνατός ένας τέτοιος υπολογισμός; Ναι, αρκεί να θυμόμαστε το νόμο των Stefan-Boltzmann και να γνωρίζουμε ότι απόσταση γης-ήλιου είναι r=150.000.000 km=15∙1010m=1AU (αστρονομική μονάδα). O νόμος των Stefan-Boltzmann είναι πολύ απλός στην διατύπωσή του και περιέχεται στα σχολικά βιβλία του… Read More ›

Ο νόμος μετατόπισης του Wien

Όλα τα σώματα εκπέμπουν θερμική ακτινοβολία εξαιτίας της θερμοκρασίας τους. Και όταν λέμε θερμική ακτινοβολία εννοούμε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία. Πολλές φορές θεωρείται ότι η θερμική ακτινοβολία είναι μόνον η υπέρυθρη ακτινοβολία, κάτι που είναι εντελώς λάθος. Η θερμική ακτινοβολία μπορεί να… Read More ›

Ο δαίμονας του Maxwell ως τζογαδόρος

Στην νέα του έκδοση o δαίμονας συμπεριφέρεται ως τζογαδόρος που ξέρει πότε να σταματήσει το παιχνίδι ώστε να αποκομίζει κέρδη Σύμφωνα με τον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής, η θερμότητα μεταφέρεται (χωρίς εξωτερική παρέμβαση) πάντα από τα θερμά προς τα ψυχρά… Read More ›

Πυρηνικές βόμβες και μονάδες μέτρησης φυσικών μεγεθών

Πως υπολογίζεται η ενέργεια που απελευθερώνεται σε μια έκρηξη … κοιτώντας τις φωτογραφίες της Ένας από τους πιο εντυπωσιακούς τρόπους επίλυσης φυσικών προβλημάτων είναι η μέθοδος της διαστατικής ανάλυσης. Και είναι εντυπωσιακός διότι δεν χρειάζεται να εφαρμοστούν οι φυσικοί νόμοι… Read More ›

Το διαχρονικό όνειρο της εξάλειψης του χρόνου

Σπύρος Μανουσέλης Ο χρόνος όχι μόνο δεν περιορίζεται σε ό,τι μετράνε τα ρολόγια μας, ούτε και αποτελεί μόνο μια ανθρώπινη ψευδαίσθηση, όπως πίστευε ακράδαντα ο Αϊνστάιν, αλλά ενυπάρχει και εξηγεί την ανάδυση όλων των πολύπλοκων φυσικών συστημάτων: από την οργάνωση… Read More ›

Η μικρότερη θερμική μηχανή στον κόσμο

Μια θερμική μηχανή φτιαγμένη από ένα μόνο ιόν ασβεστίου Θερμικές μηχανές ονομάζουμε τις διατάξεις που μετατρέπουν την θερμότητα σε μηχανικό έργο. Η ιστορία των μηχανών αυτών αρχίζει το 1712 όταν ο Thomas Newcomen επινόησε την πρώτη ατμομηχανή. Το 1769 ο… Read More ›

Η διδακτορική διατριβή του Αϊνστάιν

Η διδακτορική διατριβή του Αϊνστάιν είχε τίτλο «Ένας νέος προσδιορισμός των μοριακών διαστάσεων» και ήταν η δεύτερη κατά σειρά από τις πέντε δημοσιεύσεις που έκανε το 1905 στο περιοδικό Annalen der Physik. Η πρώτη δημοσίευση αφορούσε την ερμηνεία του φωτοηλεκτρικού… Read More ›

Δραπετεύοντας από την αιωνιότητα

Στην καθημερινή μας ζωή λέμε συχνά ότι ο χρόνος «ρέει», «κυλά» και «φεύγει», χωρίς ποτέ να προσδιορίζουμε επακριβώς τι είδους «πράγμα» είναι αυτό που κυλά και φεύγει ασταμάτητα ή τουλάχιστον ποιος ή πώς μπορεί κανείς να μετρά αντικειμενικά την αδιάκοπη… Read More ›

Ψύξη χωρίς ενέργεια

Έναν νέο τρόπο για ψύξη/κλιματισμό εν μέσω ηλιόλουστων ημερών, μέσω της χρήσης φθηνών υλικών και χωρίς να απαιτείται ενέργεια από ορυκτά καύσιμα, ανέπτυξαν επιστήμονες του ΜΙΤ. Σύμφωνα με το MIT News, το παθητικό αυτό σύστημα, το οποίο θα μπορούσε να… Read More ›

H θερμοκρασία Hawking, η αρχή της αβεβαιότητας και οι μαύρες τρύπες

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970 επικρατούσε η βεβαιότητα ότι μια μαύρη τρύπα, ναι μεν μπορεί να απορροφήσει τα πάντα, τίποτε όμως δεν μπορεί να διαφύγει από αυτή, ούτε καν το φως. Οι μαύρες τρύπες δεν εκπέμπουν τίποτε. Το 1974… Read More ›

To παράδοξο με τον δαίμονα του Maxwell

Ο Maxwell ήταν ο πρώτος που αναρωτήθηκε πως είναι δυνατόν ένας νόμος της φύσης να εξαρτάται από την γνώση ή η την άγνοια – των θέσεων και των ταχυτήτων των μορίων. Αν ο δεύτερος νόμος της θερμοδυναμικής εξαρτάται από τις… Read More ›

Η σταθερά λεπτής υφής και το απόλυτο μηδέν

Σχετικά με την κβαντική θεωρία της θερμοκρασίας του απολύτου μηδενός Το 1931 δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Die Naturwissenschaften, ένα πολύ σύντομο άρθρο των G. Beck, H. Bethe (βραβείο Νόμπελ Φυσικής 1956), και W. Riezler: Ακολουθεί (με πλάγια γράμματα) μια πρόχειρη απόδοση στα… Read More ›

Προς το απόλυτο μηδέν με τον «τρόπο του Σισύφου»

Τριατομικά μόρια ψύχονται σχεδόν μέχρι το απόλυτο μηδέν για πρώτη φορά Ο Doyle και οι συνεργάτες του στο Κέντρο των MIT-Harvard για Υπερ-ψυχρά Άτομα, χρησιμοποιώντας μια τεχνική με λέιζερ κατάφεραν να ψύξουν τριατομικά μόρια μονο-υδροξειδίου του στροντίου (SrOH) στους 0,0007 βαθμούς… Read More ›

Μια νέα θεωρία για την βαρύτητα εξηγεί την σκοτεινή ύλη

Πριν από έξι χρόνια ο Erik Verlinde, καθηγητής θεωρητικής φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, δημοσίευσε μια «αιρετική» εργασία με τίτλο «On the Origin of Gravity and the Laws of Newton»  στην οποία αποδεικνύει ότι η βαρυτική δύναμη που περιγράφει ο νόμος… Read More ›

Βίντεο: Γιατί ο χρόνος δεν ρέει προς τα πίσω

… με την ευκαιρία, ας θυμηθούμε ένα απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου του Ilya Progogine, «Το Τέλος της Βεβαιότητας, Χρόνος, Χάος και οι νόμοι της Φύσης», εκδόσεις κάτοπτρο, 1997: Είναι γνωστό ότι ο Αϊνστάιν συχνά διαβεβαίωνε πως «ο χρόνος… Read More ›

Ο δαίμονας του Maxwell και της πληροφορίας

By Stephen Battersby Ζούμε στην εποχή της πληροφορίας. Είμαστε περικυκλωμένοι από αυτήν, όλο και περισσότερο, χρόνο με τον χρόνο. Αποτελεί το νόμισμα της ανθρώπινης κατανόησης, τον απαραίτητο οδηγό μας για να πλοηγηθούμε σε έναν πολύπλοκο κόσμο. Τι είναι όμως στην… Read More ›

Shannon: ο ζογκλέρ της θεωρίας της πληροφορίας

O Claude Shannon (1916 – 2001) υπήρξε ο θεμελιωτής της θεωρίας της πληροφορίας με το κλασικό άρθρο του «A Mathematical Theory of Communication» , που δημοσιεύθηκε το 1948. Πρόκειται για ένα άρθρο με το οποίο ο Shannon μεταμόρφωσε ριζικά κάθε πτυχή της επικοινωνίας τόσο στη… Read More ›

Μικροσκοπικό θερμόμετρο από DNA

Προγραμματιζόμενο θερμόμετρο από DNA κατά 20.000 φορές μικρότερο από την ανθρώπινη τρίχα κατάφεραν να κατασκευάσουν ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ κάνοντας έτσι ένα βήμα εγγύτερα στο μικρόκοσμο της νανοτεχνολογίας. Όπως επισημαίνεται, με τη μέτρηση της θερμοκρασίας σε επίπεδο νανοκλίμακας… Read More ›

Άραγε είχαν ατμοκίνητη αντλία οι Πτολεμαίοι;

Στο πλαίσιο της σειράς παρουσιάσεων με άξονα την Ιστορία και την Επιστήμη στο Megaron Plus, πραγματοποιήθηκε μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα εκδήλωση με τον τίτλο «Άραγε είχαν ατμοκίνητη αντλία οι Πτολεμαίοι;», με ομιλητές τους διακεκριμένους ακαδημαϊκούς δασκάλους Μιχάλη Τιβέριο και Θεοδόση Τάσιο…. Read More ›

Εξωτικές μορφές «υπεριοντικού» πάγου στον Ποσειδώνα;

Πρίνστον, Νιού Τζέρσεϊ Κάτω από τις συνθήκες ακραίας πίεσης και θερμοκρασίας στο εσωτερικό του Ποσειδώνα και του Ουρανού, το νερό παύει να μοιάζει με το νερό που γνωρίζουμε, προβλέπει θεωρητική μελέτη στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον. «Ο υπεριοντικός πάγος είναι μια… Read More ›

Ο Einstein ως εφευρέτης ψυγείων

Πριν από 100 χρόνια, το 1915, ο Einstein προσπαθούσε να ολοκληρώσει αυτό που σήμερα ονομάζουμε Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. Την ίδια χρονιά μαζί με τον W. J. de Haas, πραγματοποίησε τη μοναδική πειραματική του ερευνητική εργασία, επιχειρώντας να αποδείξει ότι… Read More ›

Οι κύκλοι των θερμικών μηχανών

… μέσα από τη «μηχανή γνώσης» Wolfram Alpha H εφαρμογή Wolfram Alpha αναπτύχθηκε από τον Βρετανό φυσικό Stephen Wolfram και στόχος της  είναι να δίνει άμεση απάντηση σε «οποιοδήποτε ερώτημα». Ας δούμε λοιπόν τι είδους απαντήσεις μπορεί να δώσει η Wolfram Alpha σε… Read More ›

Θερμική μηχανή βάσει του φαινομένου Leidenfrost

Μια νέα τεχνολογία υποψήφια για την παραγωγή ενέργειας σε αποικίες στον Άρη Χάρις σε μία νέα τεχνολογία που ανέπτυξαν επιστήμονες από το βρετανικό πανεπιστήμιο Νορθούμπρια, οι άποικοι του Άρη θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν το διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο είναι… Read More ›

Πως δημιουργήθηκε η ζωή;

Η προέλευση της ζωής σύμφωνα με τη θεωρία της πληροφορίας Ο «4ος νόμος της Θερμοδυναμικής»: όποτε υπάρχουν ο απαιτούμενος χρόνος, τα απαραίτητα ατομικά δομικά στοιχεία – άνθρακας (C) , Οξυγόνο (Ο), άζωτο (Ν) κ.λ.π. -, η κατάλληλη θερμοκρασία και μια… Read More ›

Όταν η εντροπία συνάντησε την κβαντική μηχανική

Η εξίσωση για την εντροπία των Sackur- Tetrode Η εξίσωση Sackur- Tetrode που υπολογίζει την εντροπία του ιδανικού αερίου, έκανε την εμφάνισή της στις αρχές της δεκαετίας του 1910. Την απέδειξαν σχεδόν ταυτόχρονα, ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο, ο Ολλανδός Hugo Tetrode (1895-1931) σε ηλικία… Read More ›

Μια νέα εξίσωση για την ευφυΐα

Η νοημοσύνη ως εντροπική δύναμη Αφού υπάρχει μαθηματική εξίσωση που υπολογίζει την ευτυχία (διαβάστε σχετικά ΕΔΩ), δεν θα υπήρχε και μια εξίσωση που να αναφέρεται στην νοημοσύνη; Λοιπόν, υπάρχει μια τέτοια εξίσωση και την παρουσίασε ο φυσικός Alex Wissner-Gross σε μια ομιλία του… Read More ›

Ilya Prigogine: Είναι το μέλλον δεδομένο; (μέρος 2ο)

Σε προηγούμενη ανάρτηση παρουσιάστηκε η διάλεξη που έδωσε ο Ilya Prigogine το 2000, στα πλαίσια της βράβευσής του από τo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (διαβάστε σχετικά  ΕΔΩ). Η διάλεξη αυτή ήταν μια εμπλουτισμένη εκδοχή της κανονικής διάλεξης του Prigogine, με τίτλο «Είναι το μέλλον δεδομένο;«, η οποία… Read More ›

Ilya Prigogine: Είναι το μέλλον δεδομένο;

Διαβάστε επίσης: Ilya Prigogine: Είναι το μέλλον δεδομένο; (μέρος 2ο) Ο Ilya Prigogine (1917 – 2003) ήταν Βέλγος φυσικός που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ Χημείας το 1977 για την συμβολή του στη θερμοδυναμική και στις δομές μακράν της ισορροπίας και… Read More ›

Απλή και διασκεδαστική φυσική

Η φυσική των περιστροφικών αλμάτων του παιχνιδιού-καγκουρό Το παιχνίδι-καγκουρό, αφού κουρδιστεί, μόλις τοποθετηθεί σε ένα οριζόντιο επίπεδο αρχίζει να εκτελεί τούμπες προς τα πίσω.  Οι J. Güémez και M Fiolhais ανέλυσαν την κίνηση του καγκουρό χρησιμοποιώντας τους νόμους της δυναμικής… Read More ›

Το ακριβέστερο θερμόμετρο στον κόσμο …

… χρησιμοποιεί φως Το πιο ευαίσθητο θερμόμετρο στον κόσμο κατασκεύασαν ερευνητές του Πανεπιστημίου της Αδελαΐδας, το οποίο είναι τρεις φορές ακριβέστερο από ό,τι τα καλύτερα θερμόμετρα που υπάρχουν σήμερα. Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Physical Review Letters, ερευνητές του IPAS… Read More ›

To αεικίνητο του Richard Feynman

Ένας από τους πιο γνωστούς νόμους της φυσικής είναι ο 2ος νόμος της θερμοδυναμικής. Mια από τις ισοδύναμες διατυπώσεις του νόμου αυτού, είναι η διατύπωση των Kelvin και Planck, που μας λέει ότι: «Είναι αδύνατο να κατασκευάσουμε μια θερμική μηχανή… Read More ›

Bίντεο: η χαμηλότερη θερμοκρασία του σύμπαντος

… θα επιτευχθεί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό το 2016 Οι ερευνητές της NASA σχεδιάζουν την κατασκευή μιας πειραματικής διάταξης  (Cold Atom Lab) στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για να καταρρίψουν το ρεκόρ της χαμηλότερης θερμοκρασίας. Στόχος τους είναι να επιτευχθεί μια θερμοκρασία… Read More ›

Η δικτατορία της θερμοδυναμικής

Ιωάννης Π. Ζώης – antifono.gr Συνήθως οι επαναστάσεις είναι αμεθόδευτες. Σύμφωνα με την παραδοχή του ιδίου του Μαξ Πλανκ, του πρωταίτιου της κβαντικής επανάστασης, η εισαγωγή της υπόθεσης των κβάντα ήταν μια πράξη απόγνωσης επειδή η κλασσική φυσική δεν μπορούσε… Read More ›

Το ζεστό νερό παγώνει πιο γρήγορα από το κρύο διότι …

To 2012 η Royal Society of Chemistry της Μεγάλης Βρετανίας , έδινε βραβείο 1250 ευρώ σ’ αυτόν που θα απαντούσε ικανοποιητικά στην ερώτηση: «Γιατί το ζεστό νερό παγώνει πιο γρήγορα από το κρύο;» (διαβάστε ΕΔΩ). Πρόκειται για ένα αμφιλεγόμενο φαινόμενο γνωστό… Read More ›

Σκοτεινή ενέργεια και η παράμετρος w

Είναι γνωστό πως το σύμπαν όχι μόνο διαστέλλεται, αλλά διαστέλλεται επιταχυνόμενα. Η ανακάλυψη της επιτάχυνσης του ρυθμού διαστολής του σύμπαντος, έγινε το 1998, από τους τους Saul Perlmutter, Brian Schmidt και Adam Riess, με την παρατήρηση των σουπερνόβα τύπου Ιa… Read More ›

Bίντεο: Το εκπληκτικό φαινόμενο Leidenfrost

Είναι δυνατόν να βυθίσει κάποιος το χέρι του σε ένα δοχείο με υγρό άζωτο (στους -200 βαθμούς Κελσίου) ή ακόμα χειρότερα σε δοχείο που περιέχει λιωμένο μέταλλο στους +400 βαθμούς Κελσίου και να μην πάθει τίποτε; Η απάντηση είναι ναι,… Read More ›

Oι εγκέφαλοι Boltzmann, το πολυσύμπαν και η θεωρία των χορδών

Είναι γεγονός πως οι φυσικοί κατά καιρούς επεξεργάζονται περίεργες ιδέες, αλλά με την ιδέα των εγκεφάλων Boltzmann θα μπορούσε κάποιος να τους κατηγορήσει πως έχουν «ξεφύγει» τελείως. Όταν αναφερόμαστε σε «εγκέφαλο Boltzmann», εννοούμε έναν παρατηρητή που εμφανίζεται στο σύμπαν εξ… Read More ›

Επίτευξη αρνητικών απόλυτων θερμοκρασιών

Κάτω από το απόλυτο μηδέν Η απόλυτη θερμοκρασία, η θεμελιώδης κλίμακα θερμοκρασίας στην θερμοδυναμική (κλίμακα Κelvin), είναι πάντα θετική. Κάτω από ειδικές συνθήκες είναι δυνατές και οι αρνητικές απόλυτες θερμοκρασίες – όπου καταλαμβάνονται περισσότερες καταστάσεις υψηλής ενέργειας απ’ ότι καταστάσεις… Read More ›

Οικονομία και Φυσική: Κοινοί τόποι

αναδημοσίευση από το e-cynical.blogspot.gr Αν καθίσετε και το καλοσκεφτείτε η Οικονομία και η Φυσική έχουν κάποια βασικά σημεία κοινά. Τόσο η πρώτη στο σύνολό της, όσο και η δεύτερη σε κάποιους σημαντικούς της κλάδους, βρίσκονται αντιμέτωπες με το πρόβλημα του πώς… Read More ›

Ο τέταρτος νόμος της θερμοδυναμικής

Πως οι ζωντανοί οργανισμοί υπακούουν στα αξιώματα της θερμοδυναμικής 1ος νόμος της θερμοδυναμικής: H μεταβολή της εσωτερικής ενέργειας ενός συστήματος είναι ίση με το άθροισμα της θερμότητας που απορροφάται και του εξωτερικού έργου που παράγεται πάνω στο σύστημα: ΔU = Q… Read More ›

Γιατί το ζεστό νερό παγώνει πιο γρήγορα από το κρύο;

Βραβείο 1250 ευρώ δίνει Royal Society of Chemistry, σ’ αυτόν που θα δώσει ικανοποιητική εξήγηση του φαινομένου ! Μπορείτε να υποβάλετε τις προτάσεις σας ΕΔΩ: http://www.hermes2012.org/ice/ Προθεσμία μέχρι στις 30 Ιουλίου 2012 (www.guardian.co.uk) Πρόκειται για το εξής παράδοξο φαινόμενο: Αφήνοντας δυο δοχεία… Read More ›

Δυνατή η κατασκευή «μανδύα» που «ξεγελάει» τη θερμότητα.

Θερμικός «μανδύας» εξαφανίζει αντικείμενα από τη θερμότητα Μετά τους διάφορους «μανδύες» που κάνουν αόρατα τα αντικείμενα από το φως, τους ήχους, τους σεισμούς, τα κύματα της θάλασσας κ.α., μία ομάδα Γάλλων επιστημόνων προτείνει ένα νέου τύπου θερμικό μανδύα, που θα… Read More ›

Η γέννηση της θερμοδυναμικής των μαύρων τρυπών

Στον Δημήτρη Χριστοδούλου τέθηκε το 1995 από τον Γιώργο Ευαγγελόπουλο (σε συνέντευξη για το περιοδικό Quantum: ΕΔΩ) το εξής ερώτημα: Eρ.: Στην κοινότητα των θεωρητικών φυσικών είχε μεγάλη απήχηση η εργασία που δημοσιεύσατε το 1970, με τίτλο «Αντιστρεπτοί και μη… Read More ›

Βίντεο: πειραματική επίδειξη υπερψύξης

To φαινόμενο κατά το οποίο ένα υγρό δεν στερεοποιείται αμέσως, ακόμη κι αν η θερμοκρασία του γίνει μικρότερη από τη θερμοκρασία τήξης του  ονομάζεται υπέρψυξη ή υπόψυξη. Κατά τη διάρκεια της υπερψυξης το υλικό βρίσκεται σε μια μετασταθή κατάσταση. Το… Read More ›

Η μικρότερη «ατμομηχανή» του κόσμου

Κατασκευάστηκε η μικρότερη «ατμομηχανή» του κόσμου με μόλις λίγα εκατομμυριοστά του μέτρου. Γερμανοί ερευνητές πέτυχαν να δημιουργήσουν την μικρότερη «ατμομηχανή» που έχει ποτέ κατασκευαστεί. Έχει μήκος μόλις μερικών μικρομέτρων (εκατομμυριοστών του μέτρου) και δουλεύει γενικά όπως η μεγάλη «αδελφή» της,… Read More ›

H ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΜΕΛΑΝΟΣ ΣΩΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ1. Εισαγωγή2. Το μέλαν σώμα είναι το φωτεινότερο σώμα3. Τα μεγέθη που περιγράφουν την ακτινοβολία του μέλανος σώματος4. Η ερμηνεία της ακτινοβολίας του μέλανος σώματος5. Η  απόδειξη του νόμου των Rayleigh – Jeans6. Η απόδειξη του νόμου Planck7. Η ακτινοβολία… Read More ›

Αρχή Καραθεοδωρή (2ο μέρος)

Σε προηγούμενη ανάρτηση (ΕΔΩ) ξεκίνησε η περιγραφή της αρχής Καραθεοδωρή (σύμφωνα με την «Χημική Θερμοδυναμική» του Θ. Ν. Γιαννακόπουλου)…. ακολουθεί η συνέχεια….. …..Θεώρημα Καραθεοδωρή. Η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα δόθηκε από τον Καραθεοδωρή με το θεώρημα που ακολουθεί: «Εάν σε κάθε… Read More ›

Αρχή Καραθεοδωρή

«Αρχή Kelvin: δεν είναι δυνατή κυκλική διεργασία συστήματος, με μοναδικό αποτέλεσμα την αφαίρεση θερμότητας από κάποιο σώμα και την μετατροπή της σε ισοδύναμο έργο». «Αρχή Clausius: δεν είναι δυνατή κυκλική διεργασία με μοναδικό αποτέλεσμα τη μεταφορά θερμότητας από το ψυχρότερο… Read More ›

Ο «αιώνιος γυρισμός» του Νίτσε και το «θεώρημα επανάληψης» …

… του Πουανκαρέ Γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης στην «Αναφορά στον Γκρέκο», συνεπαρμένος από την φιλοσοφία του Γερμανού φιλοσόφου Φρήντριχ Νίτσε:  «….o χρόνος, συλλογίστηκες είναι απεριόριστος˙ η ύλη είναι περιορισμένη˙ αναγκαστικά λοιπόν θα ’ρθει πάλι στιγμή που όλοι ετούτοι οι συνδυασμοί… Read More ›

Ο Ήλιος ως πηγή ενέργειας χαμηλής εντροπίας

Είναι ευρέως διαδεδομένη η λανθασμένη άποψη ότι η επιβίωσή μας εξαρτάται από την ενέργεια που παίρνουμε από τον Ήλιο. Αυτό είναι παραπλανητικό. Αυτή η ενέργεια μας είναι χρήσιμη μόνο αν παρέχεται σε μία μορφή με χαμηλή εντροπία. Αν για παράδειγμα,… Read More ›

Η θερμική μηχανή του Szilard

Οι θερμικές μηχανές, όπως για παράδειγμα η μηχανή του Carnot και η μηχανή του Otto, μετατρέπουν την θερμότητα σε ωφέλιμη ενέργεια (έργο). Η μηχανή του Carnot μάλιστα κατέχει ιδιαίτερη θέση στην θεωρία της θερμοδυναμικής. To 1929 o Leo Szilard (1898 – 1964) πρότεινε μια… Read More ›