ΘΕΩΡΙΑ ΧΟΡΔΩΝ

Η ενοποιήση των νόμων της φύσης και η θεωρία των χορδών

Ο Αϊνστάιν ονειρευόταν την ενοποίηση όλων των νόμων της φύσης. Η θεωρία χορδών υποσχόταν εδώ και καιρό ότι θα πραγματοποιήσει μια μαθηματικά κομψή περιγραφή που ορισμένοι την αποκαλούν «θεωρία των πάντων». Στο βίντεο που ακολουθεί οι φυσικοί, David Gross, Andrew… Read More ›

Θεωρία χορδών, κβαντική βαρύτητα και μαύρες τρύπες

ή μήπως είμαστε ολογράμματα; Οι Brian Greene και Juan Maldacena συζητούν τις επιστημονικές εξελίξεις που συνδέουν τις μαύρες τρύπες, την θεωρία χορδών, την κβαντική βαρύτητα, την κβαντική σύμπλεξη, τις σκουληκότρυπες και την ολογραφική αρχή:

Τύχη, Θεός και Πολυσύμπαν

Είναι το σύμπαν ρυθμισμένο έτσι ώστε να εμφανιστεί σ’ αυτό τη ζωή; Υπάρχουν 3 απαντήσεις σ’ αυτό το ερώτημα. Οι δύο από αυτές δεν ανήκουν στην επιστήμη της Φυσικής, αλλά σε κάτι άλλο που θα μπορούσαμε ίσως να το ονομάσουμε… Read More ›

Στη θεωρία των χορδών το μετάλλιο Dirac 2023

To Διεθνές Κέντρο Θεωρητικής Φυσικής Abdus Salam (ICTP) απένειμε το μετάλλιο Dirac 2023 σε τέσσερις φυσικούς για την συνεισφορά τους στη θεωρία των χορδών, ένα μαθηματικό πλαίσιο της θεμελιώδους φυσικής που στοχεύει να περιγράψει το σύνολο του σύμπαντος:Jeffrey Harvey, Πανεπιστήμιο… Read More ›

Δημήτρης Νανόπουλος: η υπογραφή της θεωρίας των υπερχορδών

… στα πειραματικά δεδομένα του υποβάθρου των βαρυτικών κυμάτων Σε πρόσφατη δημοσίευση με τίτλο «Signatures of Superstring theory in NANOGrav«, οι φυσικοί: Σπύρος Βασιλάκος, Δημήτρης Νανόπουλος, Θεόδωρος Παπανικολάου, Εμμανουήλ Σαρειδάκης και Χαράλαμπος Τζερεφός, υποστηρίζουν πως βρήκαν για πρώτη φορά υπογραφές… Read More ›

Πολυσύμπαν, το απρόσιτο σύνορο της κοσμολογίας

Το πολυσύμπαν ξεπερνά τα όρια της επιστημονικής μεθόδου αφού δεν μπορούμε να αποδείξουμε την ύπαρξή του ● Μια απώτερη προσπάθεια για την κατανόηση του κόσμου μας είναι να σκεφτούμε ότι το σύμπαν μας αποτελεί μέρος κάτι μεγαλύτερου, μιας νοητικής συλλογής συμπάντων… Read More ›

Δυο δρόμοι προς την κβαντική βαρύτητα

● Αν το σύμπαν ξεκίνησε από μια Μεγάλη Έκρηξη, πρέπει να αναθεωρήσουμε τον τρόπο που εφαρμόζουμε την φυσική στην αρχή του χρόνου ● Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς; Οι προσπάθειες για την οικοδόμηση μιας θεωρίας που συνδέει την κβαντική φυσική… Read More ›

Τι απέγινε η «θεωρία των πάντων»;

Η θεωρία των πάντων υπήρξε εμμονή των φυσικών στη δεκαετία του 1980. Τι απέγινε λοιπόν; Μόνο οι αισιόδοξοι τα καταφέρνουν σ’ αυτόν τον κόσμο – είχε διαβάσει στο περιτύλιγμα μιας καραμέλας ο θεωρητικός φυσικός John Ellis. Του κόλλησε τόσο πολύ… Read More ›

Έχει δημιουργήσει κανείς μαύρη τρύπα στη Γη;

Η δημιουργία μιας μαύρης τρύπας σε εργαστήριο είναι πέρα από την τρέχουσα τεχνολογία, αλλά θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα στο μέλλον Στη λαϊκή φαντασία, οι μαύρες τρύπες είναι αδηφάγα τέρατα που καταβροχθίζουν οτιδήποτε βρίσκεται κοντά τους. Αυτός είναι ο λόγος… Read More ›

Το συντομότερο κεφάλαιο σε βιβλίο Φυσικής

… περιλαμβάνει μόνο μία πρόταση Το συναντάμε στο βιβλίο του Joseph Conlon με τίτλο ‘Why String Theory?‘. Πρόκειται για το 7ο κεφάλαιο που αναφέρεται στην απευθείας πειραματική επαλήθευση της θεωρίας των χορδών: Αφού λοιπόν δεν υπάρχει καμία άμεση πειραματική απόδειξη… Read More ›

Το βαρυτικό ανάλογο του ατόμου του υδρογόνου

H «Εισαγωγή στην Κβαντική Μηχανική» του David J. Griffiths στην σελίδα 144 περιέχει μια άσκηση (την 4.16), όπου εξετάζεται το σύστημα Γης-Ήλιου ως ένα βαρυτικό ανάλογο του ατόμου του υδρογόνου. Η δυναμική ενέργεια στο άτομο του υδρογόνου είναι και με… Read More ›

Η θεϊκή εξίσωση

Από τότε που οι προσωκρατικοί φυσικοί φιλόσοφοι ανακάλυψαν την ιδέα των ατόμων, η επιστήμη αναζητά τα ύστατα υλικά θεμέλια και τις φυσικές δυνάμεις που συγκροτούν και ευθύνονται για την ύπαρξη του φυσικού κόσμου. Το βιβλίο «Η θεϊκή εξίσωση: Η Αποκάλυψη… Read More ›

Σκουληκότρυπες που επιτρέπουν την διέλευση ανθρώπων

Νέες θεωρίες για τις σήραγγες στον χωροχρόνο (σκουληκότρυπες), διερευνούν αν θα μπορούσαν τις διασχίσουν οι άνθρωποι. Η πρώτη (;) αναφορά σε κάποιο είδος σκουληκότρυπας, έστω και παραμυθένια, αποτελεί ο καθρέφτης που χρησιμοποιεί η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων. Στην μια… Read More ›

Εξηγώντας τη βαρύτητα, χωρίς την θεωρία των χορδών;

Εδώ και δεκαετίες, οι περισσότεροι φυσικοί πιστεύουν ότι η θεωρία χορδών θα γίνει ο συνδετικός κρίκος μεταξύ της θεωρίας γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν και της κβαντικής μηχανικής. Η πρώτη περιγράφει τους νόμους της φύσης στην κλίμακα του μακρόκοσμου, και η… Read More ›

Υπάρχουν κοσμικές χορδές;

Tα δεδομένα του Παρατηρητηρίου ΝανοΧερτς Βαρυτικών Κυμάτων της Βόρειας Αμερικής (NANOGrav) μπορεί να περιέχουν ενδείξεις ύπαρξης κοσμικών χορδών Στην δημοσίευση με τίτλο «Has NANOGrav found first evidence for cosmic strings?», εξετάζεται η πιθανότητα τα δεδομένα του πειράματος NANOGrav να περιέχουν… Read More ›

Σχετικά με το άθροισμα 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + … = -1/12

Ενώ η απλή μαθηματική λογική μας λέει ότι το άθροισμα αυτό τείνει στο άπειρο: οι φυσικοί ισχυρίζονται ότι μερικές φορές δεν τείνει στο άπειρο, αλλά στο -1/12: Πράγματι, το παράδοξο αυτό αποτέλεσμα βρίσκει εφαρμογή στη Φυσική. Για παράδειγμα, στην μποζονική… Read More ›

Nima Arkani-Hamed: Είναι η καλύτερη εποχή για να είναι κανείς φυσικός

Η κατασκευή του επόμενου μεγάλου επιταχυντή είναι πλέον επιτακτική. Ο Nima Arkani-Hamed είναι ένας από τους κορυφαίους θεωρητικούς φυσικούς της εποχής μας. Εργάζεται στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών, στο Πρίνστον, και τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα σχετίζονται με την θεωρία των χορδών,… Read More ›

Τρεις διαλέξεις του Juan Maldacena

O Juan Maldacena, συνέβαλε σημαντικά στην κατανόηση της κβαντικής φυσικής των μαύρων τρυπών. Το 1977 πρότεινε την ιδέα ότι μια θεωρία χορδών μπορεί να περιγραφεί ισοδύναμα ως μια ιδιαίτερα συμμετρική θεωρία βαθμίδας, όχι πολύ διαφορετική από την Κβαντική Χρωμοδυναμική, που… Read More ›

Μάικλ Ατίγια (1929-2019)

Απεβίωσε σε ηλικία 89 ετών ο μαθηματικός Michael Atiyah. Εθεωρείτο ως ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους μαθηματικούς της Βρετανίας. Βραβεύθηκε και με τα δύο σημαντικότερα μαθηματικά βραβεία – βραβείο Fields το 1966 και βραβείο Abel το 2004. Συνεργάστηκε με πολλούς… Read More ›

Άλλο ένα κοσμολογικό πρότυπο της θεωρίας των χορδών

… που επιλύει το πρόβλημα της σκοτεινής ενέργειας Οι φυσικοί του πανεπιστημίου της Ουψάλα προτείνουν ένα νέο μοντέλο για το σύμπαν που θα μπορούσε να λύσει το αίνιγμα της σκοτεινής ενέργειας. Σε άρθρο τους που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Physical Review… Read More ›

Οι ρίζες της θεωρίας των χορδών

Η θεωρία των χορδών ανακαλύφθηκε ξεφυλλίζοντας ένα βιβλίο μαθηματικών; Στην σωματιδιακή φυσική χρησιμοποιούνται οι επιταχυντές, στους οποίους δημιουργούνται δέσμες των σωματιδίων οι οποίες εξαναγκάζονται σε σύγκρουση. Τα «θραύσματα» που προκύπτουν από την σύγκρουση ανιχνεύονται και χρησιμοποιούνται για την εύρεση μιας… Read More ›

Μετρώντας τα «Καθιερωμένα Πρότυπα» της θεωρίας των χορδών

Πόσες θεωρίες στοιχειωδών σωματιδίων μπορούν να προκύψουν από την θεωρία των χορδών; Μόνο 10723, λένε οι Andrei Constantin, Yang-Hui He και Andre Lukas στην δημοσίευση με τίτλο «Counting String Theory Standard Models» .  Το Καθιερωμένο Πρότυπο (Standard Model) είναι η… Read More ›

Τι είναι (και τι δεν είναι) επιστημονικό σχετικά με το Πολυσύμπαν;

Το Σύμπαν είναι όλα αυτά που υπήρξαν, όλα όσα υπάρχουν και όλα όσα θα υπάρξουν. Κάτι τέτοιο άλλωστε υπονοεί και η λέξη «Σύμπαν». Αλλά όποια κι αν είναι η πραγματική φύση του σύμπαντος, η δυνατότητά μας να συλλέξουμε πληροφορίες σχετικά… Read More ›

Θεωρία χορδών, σκοτεινή ενέργεια και πεμπτουσία

Η σκοτεινή ενέργεια μπορεί να είναι ασύμβατη με την θεωρία των χορδών; Μια νέα δημοσίευση υποστηρίζει πως τα σύμπαντα με το χαρακτηριστικό της σκοτεινής ενέργειας σαν το δικό μας δεν υπάρχουν στο «τοπίο (landscape)» των συμπάντων που επιτρέπεται από την… Read More ›

Η θεωρία των χορδών αποτυγχάνει σε πειραματικό έλεγχο

Ένας τρόπος ελέγχου της θεωρίας των χορδών προτάθηκε πριν από αρκετά χρόνια (2004) από τον Polchinski και τους συνεργάτες του. Σύμφωνα με την τότε ανακοίνωσή τους μια εφικτή δοκιμασία της θεωρίας των χορδών θα μπορούσε να γίνει διαμέσου των ανιχνευτών… Read More ›

Τα βαρυτικά κύματα θα ξεσκεπάσουν τις 6 επιπλέον χωρικές διαστάσεις;

Μια νέα δημοσίευση υποδεικνύει ότι η ύπαρξη των έξι επιπλέον διαστάσεων – που υποθέτει η θεωρία των χορδών – θα μπορούσε να αποδειχθεί από τους ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων Η θεωρία των χορδών φιλοδοξεί να ενοποιήσει τους νόμους της φυσικής σε… Read More ›

Ασημίνα Αρβανιτάκη: Σωματιδιακή Φυσική χωρίς επιταχυντές

Όταν ακούμε για την Φυσική των Σωματιδίων, το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό μας είναι τεράστιοι επιταχυντές και υψηλές ενέργειες. Τα τελευταία χρόνια υπήρξαν αρκετές προτάσεις για πειράματα σε χαμηλές ενέργειας, διαμέσου των οποίων είναι δυνατή η αναζήτηση νέων… Read More ›

Ηλεκτρική κιθάρα σε 11 διαστάσεις

Rock guitar in 11 dimensions – Τι προκαλεί τον επαναστατικό ήχο της ηλεκτρικής κιθάρας; – Μπορεί η ηλεκτρική κιθάρα να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τη φύση της ύλης; Ο Mark Lewney, νικητής του πρώτου βρετανικού διαγωνισμού Famelab, εξηγεί τη φυσική… Read More ›

Τι πρέπει να γνωρίζει κάθε φυσικός για τη θεωρία των χορδών

(νεώτερη ενημέρωση 7/6/2023) Μερικές από τις ρίμες της φύσης – η εμφάνιση παρόμοιων δομών σε διαφορετικούς τομείς φυσικής – διέπουν τον τρόπο με τον οποίο η θεωρία των χορδών πιθανώς ενοποιεί τη βαρύτητα με τις άλλες δυνάμεις της φύσης και… Read More ›

Ανασηκώνοντας το πέπλο του Σύμπαντος

Η αναζήτηση για μια «θεωρία των πάντων» που θα ενώνει τη Σχετικότητα με την Κβαντομηχανική δεν έχει ακόμη αποδώσει καρπούς Σακελλαριάδου Μαίρη Λ. – tovima.gr Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν επιχείρησε να ενοποιήσει τη βαρύτητα με τις υποατομικές θεμελιώδεις δυνάμεις με σκοπό… Read More ›

Να δείξετε ότι: 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + … = -1/12

Είναι γνωστό από τα μαθηματικά – και λογικότατο – ότι το άθροισμα αυτό τείνει στο άπειρο: Κι όμως … για μερικούς φυσικούς ισχύει και το εξής εκπληκτικό (!) αποτέλεσμα: Για παράδειγμα, το αποτέλεσμα αυτό βρίσκεται στο βιβλίο «String Theory» Volume 1,… Read More ›

Σκουληκότρυπες και κβαντική σύμπλεξη

H κβαντική σύμπλεξη είναι ένα από τα πιο περίεργα φαινόμενα που μελετά η κβαντική μηχανική – τόσο παράξενο που ανάγκασε τον Einstein να αναφέρεται σ’ αυτό ως η «στοιχειωμένη δράση από απόσταση». Όταν δύο σωματίδια βρίσκονται σε κβαντική σύμπλεξη, συν-πλέκονται… Read More ›

Ένα γκάλοπ για το μέλλον της φυσικής

Σήμερα ολοκληρώθηκε το συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στην Μαδρίτη, με τον πρωτότυπο τίτλο «Γιατί mH = 126 GeV;» (όπου mH η μάζα του μποζονίου Higgs). Οι ομιλίες των ερευνητών που έλαβαν μέρος, για όποιον ενδιαφέρεται, βρίσκονται ΕΔΩ (βίντεο και διαφάνειες). Στα πλαίσια… Read More ›

Oι εγκέφαλοι Boltzmann, το πολυσύμπαν και η θεωρία των χορδών

Είναι γεγονός πως οι φυσικοί κατά καιρούς επεξεργάζονται περίεργες ιδέες, αλλά με την ιδέα των εγκεφάλων Boltzmann θα μπορούσε κάποιος να τους κατηγορήσει πως έχουν «ξεφύγει» τελείως. Όταν αναφερόμαστε σε «εγκέφαλο Boltzmann», εννοούμε έναν παρατηρητή που εμφανίζεται στο σύμπαν εξ… Read More ›

Ηλίας Κυρίτσης: «Μικροσκοπικές Μελανές Οπές …

… Ένα νέο παράθυρο στο Σύμπαν» ομιλία του Ηλία Κυρίτση τη Δευτέρα 22 Απριλίου 2013 στο Ίδρυμα Ευγενίδου Τον χαρισματικό ομιλητή Ηλία Κυρίτση, καθηγητή Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης, φιλοξενούν το Ίδρυμα Ευγενίδου και η Ένωση Ελλήνων Φυσικών σε μία… Read More ›

Η θεωρία των χορδών, οι μαύρες τρύπες και η ιδιοφυΐα του Ramanujan

Μια από τις πιο εντυπωσιακές μορφές στον χώρο των μαθηματικών αποτελεί ο Ινδός «αυτοδίδακτος» μαθηματικός Srinivasa Ramanujan (Ραμανουτζάν) (1887 – 1920). Παρά τη σύντομη διάρκεια της «μαθηματικής» ζωής του, άφησε πίσω του ένα έργο που απασχολεί ακόμη μαθηματικούς και φυσικούς… Read More ›

Πως μπορούμε να ταξιδέψουμε ταχύτερα από το φως

… με την άδεια του Αϊνστάιν Με σκουληκότρυπα ή με στρέβλωση του χωροχρόνου μπορούμε να ταξιδέψουμε γρηγορότερα από το φως, χωρίς να προδώσουμε τον Αϊνστάιν Γράφει ο Χάρης Βάρβογλης στο http://www.tovima.gr Η πρόσφατη απόδειξη ότι η αρχική ανακοίνωση για την… Read More ›

Το μικρό βιβλίο της θεωρίας χορδών

Κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης σε μετάφραση του Πέτρου Δήτσα, το εξαιρετικό βιβλίο του Steven S. Gubser με τίτλο «Το μικρό βιβλίο της θεωρίας χορδών» – μια σύντομη, προσιτή και ευχάριστη εισαγωγή στη θεωρία των χορδών. Την ελληνική έκδοση… Read More ›

Πώς μπορούμε να ανακαλύψουμε τις επιπλέον διαστάσεις

Η παραπάνω γελοιογραφία πρέπει να κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 1980 (;) και σατίριζε τις φυσικές θεωρίες που υποστήριζαν ότι ο κόσμος μας έχει περισσότερες από τις 4 γνωστές μας διαστάσεις (3 χωρικές + χρόνος). Σήμερα… Read More ›

Tα πυρηνικά ρολόγια θα αποδείξουν τη θεωρία των χορδών;

Eίναι γνωστό ότι η θεωρία των χορδών αντιμετωπίζεται από πολλούς φυσικούς με μεγάλη ειρωνεία γιατί δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί πειραματικά. Όμως κάποιοι υποστηρίζουν ότι η κατασκευή των εκπληκτικής ακρίβειας πυρηνικών ρολογιών θα μπορούσε να ελέγξει πειραματικά τη θεωρία των χορδών…. Read More ›

Τηλεσκόπιο αποκαλύπτει «αδυναμίες» σε θεωρίες της κβαντικής βαρύτητας

Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στη Φυσική είναι η ενοποίηση της θεωρίας της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας του Albert Einstein με την κβαντική θεωρία. Τα στοιχεία που συλλέγονται από ένα τηλεσκόπιο που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Γη δυσκολεύουν… Read More ›

Γιατί η βαρύτητα είναι τόσο ασθενής δύναμη;

Γιατί τα άστρα είναι τόσο μεγάλα; Διότι η βαρύτητα είναι πολύ ασθενής δύναμη! Η Γη με τους ωκεανούς, τα βουνά και τις ηπείρους της είναι σαν κόκκος άμμου μπροστά στην πελώρια μάζα του Ήλιου. Όμως, επειδή η βαρύτητα είναι τόσο… Read More ›

Ο πειραματικός έλεγχος της Νευτώνειας βαρύτητας με νετρόνια

Μια πρωτοποριακή τεχνική που χρησιμοποιεί νετρόνια μπορεί να διερευνήσει σύμφωνα με τους ερευνητές την θεωρία των χορδών, τις έξτρα διαστάσεις του σύμπαντος ή ακόμα και την σκοτεινή ύλη. Ο πυρηνικός αντιδραστήρας στο Ινστιτούτο Laue-Langevin (ILL) Η ιδέα βασίζεται στις μικροσκοπικές… Read More ›

Η θεωρία των υπερχορδών

Του καθηγητή ΗΛΙΑ ΚΥΡΙΤΣΗ* Η θεωρία των υπερχορδών δίνει την πιo εξελιγμένη μορφή θεωρίας κβαντικής βαρύτητας και φιλοδοξεί να προσφέρει ένα πλαίσιο ενοποίησης όλων των αλληλεπιδράσεων. Πιο συγκεκριμένα, ενοποιεί τη βαρύτητα με την κβαντική μηχανική και προσφέρει μια καινούργια οπτική… Read More ›

H απαρχή της θεωρίας των χορδών

ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΒΕΝΕΤΣΙΑΝΟ – ΣΟΥΖΟΥΚΙ Η θεωρία των χορδών ανακαλύφθηκε τυχαία, εφαρμόστηκε σε λάθος πρόβλημα (δομή του πρωτονίου), ξεχάστηκε και επανήλθε ως η πολυπόθητη θεωρία του παντός. Μέχρι σήμερα οι φυσικοί δεν έχουν βρει τις φυσικές αρχές που θα αποτελέσουν… Read More ›