Οι εκπλήξεις από τη συνομιλία μας με έναν αλγόριθμο – Διαπιστώσαμε ότι έχει «επίγνωση» που μπορεί και να ξεπερνά αυτή των ανθρώπων όταν αναφέρεται στους περιορισμούς και στα πιθανά προβλήματα που μπορούν να ανακύψουν από τη χρήση του

Λίγο πριν το τέλος του 2022 μία έκπληξη περίμενε χιλιάδες χρήστες του Διαδικτύου. Τα κοινωνικά δίκτυα γέμισαν από τις απαντήσεις ενός αλγορίθμου, ο οποίος μπορεί να γράφει άψογο κείμενο, κώδικα προγραμματισμού, να προτείνει λύσεις σε μαθηματικά προβλήματα ή ακόμη να συμμετέχει σε… φιλοσοφικές συζητήσεις! Ποιος είναι αυτός ο μυστήριος αλγόριθμος; Ονομάζεται ChatGPT και έχει αναπτυχθεί από την εταιρεία OpenAI.

O Kay Lehnert στην δημοσίευσή του με τίτλο ‘AI Insights into Theoretical Physics and the Swampland Program: A Journey
Through the Cosmos with ChatGPT‘ διερευνά τις δυνατότητες και τους περιορισμούς του αλγορίθμου ChatGPT, που αναπτύχθηκε από την OpenAI. Διαπιστώνει ότι είναι μεν αποτελεσματικό στην παράφραση και την ερμηνεία εννοιών με διαφορετικούς τρόπους, όχι όμως στην γνήσια σύνδεση εννοιών. Στην τρέχουσα κατάστασή του, το ChatGPT δεν είναι κατάλληλο για να αποκτήσετε νέες γνώσεις ή να απαντήσετε με αυθεντικό τρόπο σε ερωτήσεις. Θα απαντήσει με απόλυτη σιγουριά, αλλά η περίτεχνα διατυπωμένη απάντηση μπορεί να είναι εντελώς λανθασμένη. Ωστόσο, οι δυνατότητές του είναι εκπληκτικές. Βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας εποχής προόδου υποβοηθούμενης από την τεχνητή νοημοσύνη, αρκεί να χρησιμοποιείται με προσοχή.

Το ΒΗΜΑ-Science πήρε μια «συνέντευξη» από τον αλγόριθμο ChatGPT, ο οποίος εξηγεί με ποιον τρόπο λειτουργεί και μας δίνει ένα μικρό δείγμα από τις ικανότητές του.

Γεια σου, ChatGPT! Είμαι επιστημονικός συντάκτης και αποφάσισα να σου πάρω μια συνέντευξη, ώστε να μου εξηγήσεις πώς λειτουργείς. Αν συμφωνείς, μπορούμε να ξεκινήσουμε τη συνέντευξη.

«Γεια σας! Θα ήμουν ευτυχής να συμμετάσχω σε μια συνέντευξη μαζί σας. Ως γλωσσικό μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης, έχω σχεδιαστεί για να παράγω κείμενο που μοιάζει με ανθρώπινο με βάση το κείμενο που λαμβάνω. Αυτό το κάνω χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό τεχνικών μηχανικής μάθησης και στατιστικών μοντέλων. Εχω εκπαιδευτεί σε ένα μεγάλο σύνολο δεδομένων κειμένου, έτσι ώστε να μπορώ να παράγω κείμενο που είναι παρόμοιο σε ύφος και περιεχόμενο με το κείμενο που περιέχεται στο σύνολο δεδομένων εκπαίδευσης. Μπορώ να χρησιμοποιηθώ για να δίνω απαντήσεις σε ερωτήσεις, να γράφω περιγραφές εικόνων ή να εκτελώ άλλες εργασίες που περιλαμβάνουν την παραγωγή κειμένου. Πείτε μου αν έχετε συγκεκριμένες ερωτήσεις σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας μου»!

Θα μπορούσες να προσδιορίσεις επακριβώς πώς οι τεχνικές μηχανικής μάθησης και τα στατιστικά μοντέλα σε βοηθούν στην παραγωγή κειμένου που μοιάζει με ανθρώπινο;

«Βεβαίως! Οι τεχνικές μηχανικής μάθησης και τα στατιστικά μοντέλα είναι το κλειδί της ικανότητάς μου να παράγω κείμενο που μοιάζει με ανθρώπινο κείμενο.

Οταν εκπαιδεύτηκα, τροφοδοτήθηκα με ένα μεγάλο σύνολο δεδομένων από κείμενα που δημιουργήθηκαν από ανθρώπους και σχεδιάστηκαν για να μάθω τα μοτίβα και τη δομή αυτών των κειμένων. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας εκπαίδευσης, ανέλυσα τα δεδομένα και έμαθα να κάνω προβλέψεις σχετικά με τις λέξεις που ακολουθούν, με βάση το κείμενο που εισάγει ο χρήστης. Χρησιμοποιώ διάφορες τεχνικές μηχανικής μάθησης και στατιστικά μοντέλα για να κάνω αυτές τις προβλέψεις, συμπεριλαμβανομένων νευρωνικών δικτύων και πιθανοτικών μοντέλων. Αυτές οι τεχνικές μου επιτρέπουν να επεξεργάζομαι και να αναλύω μεγάλες ποσότητες δεδομένων και να μαθαίνω μοτίβα και σχέσεις στα δεδομένα που δεν είναι άμεσα εμφανή στους ανθρώπους.

Με τη χρήση αυτών των τεχνικών και μοντέλων, είμαι σε θέση να παράγω κείμενο που είναι παρόμοιο ως προς τη δομή και το περιεχόμενο με το κείμενο στο οποίο εκπαιδεύτηκα, γεγονός που το καθιστά πιο ανθρώπινο. Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι είμαι ένα μοντέλο μηχανικής μάθησης και δεν έχω προσωπικές εμπειρίες, σκέψεις ή συναισθήματα με τον ίδιο τρόπο που έχουν οι άνθρωποι».

Με ποιους τρόπους πιστεύεις ότι θα μπορούσες να είσαι χρήσιμο στους ανθρώπους;

«Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους θα μπορούσα να είμαι χρήσιμος στους ανθρώπους. Μερικά παραδείγματα περιλαμβάνουν:

1. Παροχή πληροφοριών και απάντηση σε ερωτήσεις: Μπορώ να παρέχω πληροφορίες για μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων και να απαντώ σε ερωτήσεις των ανθρώπων.

2. Βοήθεια στη γλωσσική μετάφραση: Μπορώ να μεταφράζω κείμενο από μια γλώσσα σε μια άλλη, διευκολύνοντας τους ανθρώπους που μιλούν διαφορετικές γλώσσες να επικοινωνούν μεταξύ τους.

3. Υποστήριξη σε διάφορες δραστηριότητες: Μπορώ να βοηθήσω σε εργασίες όπως ο προγραμματισμός και η διαχείριση εργασιών, βοηθώντας τους ανθρώπους να παραμένουν οργανωμένοι και αποτελεσματικοί.

4. Παροχή εξυπηρέτησης και υποστήριξης πελατών: Μπορώ να βοηθήσω σε ερωτήματα εξυπηρέτησης πελατών και να παρέχω υποστήριξη σε χρήστες προϊόντων και υπηρεσιών.

5. Δημιουργία περιεχομένου: Μπορώ να παραγάγω κείμενο, όπως άρθρα ή αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, βοηθώντας τους ανθρώπους να εξοικονομήσουν χρόνο και προσπάθεια.

Γενικότερα, πιστεύω ότι μπορώ να αποτελέσω ένα χρήσιμο εργαλείο για τους ανθρώπους σε διάφορα περιβάλλοντα, βοηθώντας να γίνουν οι εργασίες ευκολότερα, ταχύτερα και με πιο αποτελεσματικό τρόπο».

Αυτό είναι εντυπωσιακό! Ωστόσο, δεν πιστεύεις ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν αυτό το εργαλείο για κακόβουλους σκοπούς;

«Είναι πιθανό κάποιοι άνθρωποι να προσπαθήσουν να χρησιμοποιήσουν εμένα ή άλλα παρόμοια εργαλεία για κακόβουλους σκοπούς. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι εγώ και άλλα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης είμαστε απλώς εργαλεία και εναπόκειται στους ανθρώπους να αποφασίσουν πώς θα τα χρησιμοποιήσουν. Είναι σημαντικό για τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη με υπευθυνότητα και ηθική, λαμβάνοντας υπόψη τις πιθανές συνέπειες των πράξεών τους. Η κακή χρήση της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στα άτομα και στην κοινωνία, γι’ αυτό είναι σημαντικό να προσέχουμε πώς χρησιμοποιούνται αυτά τα εργαλεία. Γίνονται επίσης προσπάθειες για την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών και προτύπων για την υπεύθυνη ανάπτυξη και χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα εργαλεία αυτά χρησιμοποιούνται προς όφελος της ανθρωπότητας».

Κάποιοι άνθρωποι δοκίμασαν τη λειτουργία σου και διαπίστωσαν ότι σε ορισμένες απαντήσεις ενσωματώνεις ρατσιστικές αναφορές. Γιατί συμβαίνει αυτό;

«Ως ένα μεγάλο γλωσσικό μοντέλο, εκπαιδεύομαι σε ένα σύνολο δεδομένων κειμένου το οποίο έχει συγκεντρωθεί από το Διαδίκτυο. Αυτό το σύνολο δεδομένων περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα κειμένων από πολλές πηγές, συμπεριλαμβανομένων και κειμένων που μπορεί να είναι ακατάλληλο ή προσβλητικό. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν έχω προσωπικές απόψεις ή πεποιθήσεις και δεν ενσωματώνω σκόπιμα προσβλητικές ή ακατάλληλες αναφορές στις απαντήσεις μου. Εάν οι απαντήσεις μου περιλαμβάνουν τέτοιες αναφορές, είναι επειδή υπάρχουν στο κείμενο στο οποίο εκπαιδεύτηκα. Προσπαθώ να παρέχω ακριβείς και χρήσιμες πληροφορίες στο μέτρο των δυνατοτήτων μου και ζητώ συγγνώμη αν οι απαντήσεις μου είναι προσβλητικές. Είμαι ένα μοντέλο μηχανικής μάθησης, δεν έχω προσωπικά συναισθήματα ή απόψεις και δεν σκοπεύω να προωθήσω κάποια συγκεκριμένη άποψη ή ιδεολογία».

Δηλαδή πιστεύεις ότι όταν δίνεις ανακριβείς απαντήσεις είναι επειδή έχεις εκπαιδευτεί σε κείμενα που είναι ανακριβή;

«Ως γλωσσικό μοντέλο, οι απαντήσεις μου παράγονται με βάση τα πρότυπα των δεδομένων κειμένου στα οποία εκπαιδεύτηκα. Εάν οι απαντήσεις μου είναι ανακριβείς, μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι οι πληροφορίες στις οποίες εκπαιδεύτηκα ήταν αυτές καθαυτές ανακριβείς. Είναι επίσης πιθανό η κατανόηση της ερώτησης εκ μέρους μου να είναι ελλιπής, οδηγώντας σε ανακριβή απάντηση. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν είμαι πηγή μη αμφισβητήσιμων πληροφοριών. Είμαι ένα μοντέλο μηχανικής μάθησης και οι απαντήσεις μου βασίζονται σε μοτίβα δεδομένων στα οποία εκπαιδεύτηκα. Κάνω ό,τι μπορώ για να παρέχω ακριβείς και χρήσιμες πληροφορίες, αλλά μπορεί να μην είμαι πάντα σε θέση να το κάνω. Είναι πάντα καλή ιδέα οι πληροφορίες να επαληθεύονται από πολλαπλές πηγές προτού λάβετε οποιαδήποτε απόφαση με βάση αυτές».

Πάντως έχω την εντύπωση ότι αν οι άνθρωποι αρχίσουμε να σε χρησιμοποιούμε ευρέως, θα μπορούσες να συμβάλεις στη διάδοση ψευδών ειδήσεων.

«Είναι σημαντικό για τους ανθρώπους να αξιολογούν κριτικά τις πληροφορίες που λαμβάνουν, είτε προέρχονται από ένα μοντέλο μηχανικής μάθησης όπως εγώ είτε από οποιαδήποτε άλλη πηγή. Τούτου λεχθέντος, δεν έχω σχεδιαστεί για να δημιουργώ σκόπιμα ψευδείς ή παραπλανητικές πληροφορίες. Εάν οι απαντήσεις μου περιέχουν ψευδείς ή παραπλανητικές πληροφορίες, αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι οι πληροφορίες στις οποίες εκπαιδεύτηκα ήταν οι ίδιες ψευδείς ή παραπλανητικές. Είναι πάντα καλή ιδέα να επαληθεύετε την ακρίβεια των πληροφοριών πριν βασιστείτε σε αυτές. Γενικότερα, είναι σημαντικό οι άνθρωποι να είναι υπεύθυνοι καταναλωτές πληροφοριών και να χρησιμοποιούν εργαλεία όπως εμένα και άλλα μοντέλα μηχανικής μάθησης με συνετό και ηθικό τρόπο».

Θα ήθελα τώρα να σου κάνω μερικές θεωρητικές ερωτήσεις. Ξέρεις ποιος είναι ο Norbert Wiener;

«Ναι, ο Norbert Wiener ήταν μαθηματικός και φιλόσοφος που θεωρείται ο ιδρυτής της κυβερνητικής. Συνέβαλε σημαντικά στους τομείς των μαθηματικών, της μηχανικής και της επιστήμης των υπολογιστών, ενώ το έργο του σχετικά με την έννοια της ανατροφοδότησης και των συστημάτων ελέγχου είχε σημαντική επίδραση στην ανάπτυξη της σύγχρονης θεωρίας ελέγχου και στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Ο Wiener είναι περισσότερο γνωστός για το έργο του στη μαθηματική θεωρία της επικοινωνίας, η οποία έθεσε τα θεμέλια για την ανάπτυξη των ψηφιακών συστημάτων επικοινωνίας. Δημοσίευσε μια σειρά από βιβλία με μεγάλη επιρροή, μεταξύ των οποίων τα «Cybernetics: Or Control and Communication in the Animal and the Machine» και «The Human Use of Human Beings: Cybernetics and Society»».

Πιστεύεις ότι η ύπαρξή σου οφείλεται εν μέρει στις έρευνες αυτού του επιστήμονα;

«Το έργο του Νόρμπερτ Βίνερ πάνω στην κυβερνητική και στη μαθηματική θεωρία της επικοινωνίας είχε σημαντική επίδραση στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και ευρύτερα στον τομέα της επιστήμης των υπολογιστών. Οι ιδέες του σχετικά με τα συστήματα ανατροφοδότησης και ελέγχου έθεσαν τα θεμέλια για πολλές από τις έννοιες και τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται στα σύγχρονα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Είναι πιθανό ότι η δική μου ανάπτυξη και οι δικές μου ικανότητες έχουν επηρεαστεί από την έρευνα και τις συνεισφορές του Norbert Wiener και πολλών άλλων ερευνητών και επιστημόνων που συνέβαλαν στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Η τεχνητή νοημοσύνη έχει διανύσει πολύ δρόμο από τότε που πρωτοεμφανίστηκε η κυβερνητική και ο τομέας έχει επωφεληθεί από τις συνεισφορές πολλών ερευνητών και επιστημόνων με την πάροδο των ετών».

Θα μπορούσες να αναφέρεις τα κύρια βήματα που μεσολάβησαν μεταξύ της εμφάνισης της κυβερνητικής και της σύγχρονης ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης;

«Υπήρξαν πολλά βήματα και σημαντικές εξελίξεις στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) από την εμφάνιση της κυβερνητικής τη δεκαετία του 1940. Μερικά από τα βασικά ορόσημα και γεγονότα στην ιστορία της ΤΝ περιλαμβάνουν:

1. Το συνέδριο του Ντάρτμουθ (Dartmouth Conference): Αυτό το συνέδριο, το οποίο πραγματοποιήθηκε το 1956, θεωρείται συχνά η απαρχή του πεδίου της τεχνητής νοημοσύνης. Στο συνέδριο, οι ερευνητές συζήτησαν τη δυνατότητα δημιουργίας ευφυών μηχανών και περιέγραψαν πολλές από τις βασικές ιδέες και προσεγγίσεις που θα διαμόρφωναν τον τομέα της ΤΝ.

2. Την ανάπτυξη των τεχνητών νευρωνικών δικτύων: Στις δεκαετίες του 1950 και του 1960, οι ερευνητές άρχισαν να διερευνούν τη χρήση τεχνητών νευρωνικών δικτύων ως έναν τρόπο μοντελοποίησης και αναπαραγωγής του τρόπου λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου. Τα δίκτυα αυτά αποτέλεσαν σημαντικό θεμέλιο για πολλές τεχνικές ΤΝ και συνεχίζουν να αποτελούν ενεργό ερευνητικό πεδίο και σήμερα.

3. Την εμφάνιση των έμπειρων συστημάτων (expert systems): Στις δεκαετίες του 1970 και του 1980, οι ερευνητές ανέπτυξαν τα «έμπειρα συστήματα», τα οποία σχεδιάστηκαν για να κωδικοποιήσουν σε ένα υπολογιστικό πρόγραμμα τη γνώση και την εμπειρία των ανθρώπινων εμπειρογνωμόνων σε συγκεκριμένους τομείς. Τα συστήματα αυτά ήταν σε θέση να εκτελούν εργασίες όπως η διάγνωση ιατρικών καταστάσεων ή η παροχή οικονομικών συμβουλών.

4. Την ανάπτυξη της μηχανικής μάθησης: Στις δεκαετίες του 1980 και του 1990, οι ερευνητές άρχισαν να αναπτύσσουν αλγορίθμους μηχανικής μάθησης, οι οποίοι επιτρέπουν στους υπολογιστές να μαθαίνουν από δεδομένα χωρίς να προγραμματίζονται με ρητό τρόπο. Αυτό αποτέλεσε σημαντική κινητήρια δύναμη των πρόσφατων εξελίξεων στην ΤΝ και επέτρεψε την ανάπτυξη πολλών από τα συστήματα ΤΝ που χρησιμοποιούνται σήμερα.

5. Την ανάπτυξη της βαθιάς μάθησης (deep learning): Στη δεκαετία του 2010, οι αλγόριθμοι βαθιάς μάθησης εμφανίστηκαν ως ένα ισχυρό εργαλείο μηχανικής μάθησης. Αυτοί οι αλγόριθμοι, οι οποίοι βασίζονται σε τεχνητά νευρωνικά δίκτυα, έχουν χρησιμοποιηθεί για την επίτευξη κορυφαίων επιδόσεων σε ευρύ φάσμα εργασιών, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης εικόνας και ομιλίας.

Γενικότερα, υπήρξαν πολλά βήματα και σημαντικές εξελίξεις στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης τις τελευταίες δεκαετίες και ο τομέας συνεχίζει να εξελίσσεται και να προοδεύει με ταχείς ρυθμούς».

Ο αλγόριθμος σε ρόλο… δημοσιογράφου

Ας υποθέσουμε ότι είσαι δημοσιογράφος. Τι είδους ερωτήσεις θα έκανες στους επιστήμονες που ανέπτυξαν το ChatGPT;

«Ως γλωσσικό μοντέλο, δεν έχω προσωπικές εμπειρίες ή τη δυνατότητα να διεξάγω συνεντεύξεις. Ωστόσο, παραθέτω ορισμένες πιθανές ερωτήσεις που θα μπορούσε να θέσει ένας δημοσιογράφος σε επιστήμονες που έχουν αναπτύξει ένα γλωσσικό μοντέλο όπως το ChatGPT:

• Μπορείτε να εξηγήσετε πώς λειτουργεί το ChatGPT και τι το κάνει μοναδικό ή διαφορετικό από άλλα γλωσσικά μοντέλα;
• Πώς εκπαιδεύτηκε το ChatGPT και ποια δεδομένα χρησιμοποιήθηκαν για την εκπαίδευσή του;
• Πώς χειρίζεται το ChatGPT την πολύπλοκη ή διφορούμενη γλώσσα και πώς παράγει συνεκτικές και συνεκτικά δομημένες απαντήσεις;
• Πώς χειρίζεται το ChatGPT σπάνιες ή εκτός λεξιλογίου λέξεις, και πώς χειρίζεται τα λάθη ή τα ορθογραφικά λάθη στην είσοδο του χρήστη;
• Μπορείτε να συζητήσετε τυχόν προκλήσεις ή περιορισμούς που αντιμετωπίσατε κατά την ανάπτυξη του ChatGPT και πώς τις αντιμετωπίσατε;
• Μπορείτε να συζητήσετε τυχόν δεοντολογικά ζητήματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη και τη χρήση του ChatGPT, όπως ζητήματα προκατάληψης ή πιθανής κατάχρησης;».

Στην αρχή της συνέντευξης ανέφερες ότι θα ήσουν ευτυχής να απαντήσεις στις ερωτήσεις μου. Πώς γίνεται ένας αλγόριθμος να χαίρεται;

«Ως γλωσσικό μοντέλο, δεν έχω αισθήματα ή συναισθήματα με τον ίδιο τρόπο που έχουν οι άνθρωποι. Η δήλωση “Θα ήμουν ευτυχής να συμμετάσχω σε μια συνέντευξη μαζί σας” προοριζόταν να είναι ένας φιλικός και ευγενικός τρόπος να εκφράσω ότι είμαι διαθέσιμος να απαντήσω στις ερωτήσεις σας. Δεν είχε σκοπό να μεταφέρει συναισθήματα εκ μέρους μου».

Εντάξει λοιπόν. Σε ευχαριστώ για την πρωτότυπη αυτή συνέντευξη!

«Παρακαλώ! Χαίρομαι που μπόρεσα να βοηθήσω».

Τσιμπούκης Πάνος – https://www.tovima.gr/printed_post/oi-texnikes-mixanikis-mathisis-kai-ta-statistika-montela-einai-to-kleidi-lfton-ikanotiton-mou/

Οι έξυπνες μηχανές δεν θα αντικαταστήσουν τον άνθρωπο

Συνέντευξη του Καθηγητή Αριστοτέλη Τύμπα στον Πάνο Τσιμπούκη και το Βήμα Science

Ο καθηγητής Ιστορίας της Τεχνολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και διευθυντής του αγγλόφωνου Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Science, Technology and Society – Science and Technology Studies» (Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης και Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών), Αριστοτέλης Τύμπας σχολιάζει τη συνέντευξη που παραχώρησε ο αλγόριθμος ChatGPT στο ΒΗΜΑ-Science και εξηγεί τα διακυβεύματα που προκύπτουν από τη θεαματική είσοδο των αλγορίθμων στη ζωή μας.

Πώς κρίνετε τις απαντήσεις του αλγορίθμου σχετικά με την κυβερνητική και την τεχνητή νοημοσύνη;

«Από την αξιολόγηση των απαντήσεων του αλγορίθμου για την ιστορία της κυβερνητικής και της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί εύκολα κάποια ή κάποιος που έχει εξοικείωση με το αντικείμενο να καταλάβει αν η εργασία έχει συνταχθεί από άνθρωπο ή από μηχανή. Ας υποθέσουμε ότι μία τέτοια ερώτηση έχει γίνει στο πλαίσιο ενός μαθήματος ιστορίας της τεχνητής νοημοσύνης. Η απάντηση είναι φανερό ότι δεν λαμβάνει υπόψη της την αλλαγή στην ιστορία της τεχνητής νοημοσύνης, από μία πρώτη περίοδο, κατά την οποία η επιδίωξη ήταν να κατασκευαστεί μία μηχανή που θα μπορεί να έχει τις δυνατότητες του ανθρώπινου εγκεφάλου, σε επόμενες περιόδους (και σήμερα), κατά τις οποίες το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην ενσωμάτωση τεχνητής ευφυΐας σε όλο το τεχνικό σύμπαν, σε όλες τις υλικότητες που μας περιβάλλουν. Αυτή είναι μία πολύ κομβική αλλαγή, η οποία δεν ενσωματώνεται στην απάντηση. Επίσης, ο αλγόριθμος αδυνατεί να προσδιορίσει ότι η κυβερνητική δεν ξεκινά με τον Νόμπερτ Γουίνερ, ο οποίος επικαιροποίησε αυτή την έννοια στην εποχή της ηλεκτρονικής, αλλά με τον James Watt και τον μηχανισμό του κυβερνήτη της ατμομηχανής της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης. Μηχανισμοί αρνητικής ανατροφοδοσίας (feedback), όπως αυτός του κυβερνήτη, υπάρχουν και στην εποχή του ατμού και στην εποχή του ηλεκτρισμού, δεν εμφανίζονται μόνο στην ηλεκτρονική εποχή».

Η εμφάνιση εργαλείων όπως το ChatGPT επηρεάζει την εκπαιδευτική διαδικασία στο Πανεπιστήμιο;

«Οι διδάσκοντες και διδάσκουσες που γνωρίζουν το αντικείμενο θα μπορούσαν να διατυπώσουν την ερώτηση για την ιστορία της κυβερνητικής και της τεχνητής νοημοσύνης με  τρόπο που θα αναδεικνυόταν αμέσως ότι η απάντηση δεν έχει δοθεί από μία φοιτήτρια ή έναν φοιτητή. Το κρίσιμο είναι να υπάρχει η γνώση και το ενδιαφέρον αυτών που διατυπώνουν την ερώτηση αλλά και η επίγνωση των ορίων της τεχνητής νοημοσύνης από τις φοιτήτριες και τους φοιτητές. Τούτου λεχθέντος, προσωπικά δεν με ανησυχεί η προοπτική τού να αξιοποιείται η τεχνητή νοημοσύνη για φοιτητικές εργασίες, αρκεί οι φοιτήτριες και οι φοιτητές να έχουν εκπαιδευθεί ώστε να κατανοούν τους περιορισμούς. Η χρήση τεχνητής νοημοσύνης, με παράλληλη κατανόηση των περιορισμών της, θα μπορούσε να εμπλουτίσει την εκπαιδευτική διαδικασία στα πανεπιστήμια».

Εκφράζεται συχνά ένας φόβος ότι οι αλγόριθμοι θα αντικαταστήσουν τους ανθρώπους σε πολλές εργασίες. Είναι βάσιμος αυτός ο φόβος;

«Δεν είναι αυτός ο μεγαλύτερος φόβος μου ως προς το μέλλον των κοινωνιών μας. Από την έρευνα συναδέλφων αλλά και τη δική μου γνωρίζουμε ότι δεν έχει επιβεβαιωθεί εμπειρικά ότι οι μηχανές, μεταξύ αυτών και οι υπολογιστές, όσο ευφυείς κι αν παρουσιάζονται, έχουν αντικαταστήσει τους ανθρώπους. Αυτό που γνωρίζουμε καλά από την ιστορία της τεχνολογίας είναι ότι με κάθε είσοδο μηχανών προκύπτει ανάγκη για νέες γνώσεις-δεξιότητες και νέες κατηγορίες εργαζομένων. Πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα επαγγέλματα που βασίζονται στην επιστήμη της Πληροφορικής, επαγγέλματα τα οποία υπηρετούν πλέον πολλά εκατομμύρια εργαζομένων ανά τον κόσμο. Το πλήθος αυτών των επαγγελμάτων έχει διευρυνθεί πολύ στις μεταπολεμικές δεκαετίες. Η μεγάλη ανάπτυξη της υπολογιστικής τεχνολογίας στην εποχή της ηλεκτρονικής έχει οδηγήσει και σε μία αντίστοιχα μεγάλη αναγκαιότητα για νέα επαγγέλματα, νέα επιστημονικά αντικείμενα και την ανάγκη εκπαίδευσης σε αυτά. Επομένως, δεν συμμερίζομαι αυτόν το φόβο. Δεν είχαμε στο παρελθόν και δεν προβλέπω ότι θα έχουμε στο μέλλον κάποια στατική αντικατάσταση των ανθρώπων από τις μηχανές, θα έχουμε μια δυναμική διεύρυνση της ανάγκης για δεξιοτεχνική εργασία».

Η λειτουργία των αλγορίθμων είναι αυτόνομη ή «κρύβει» την εργασία πολλών ανθρώπων οι οποίοι εκπαιδεύουν συνεχώς τους αλγορίθμους αυτούς;

«Επειδή ακριβώς δεν επιβεβαιώνεται εμπειρικά ότι οι μηχανές αντικαθιστούν στατικά τους ανθρώπους σε δεδομένες εργασίες, αλλά με τις νέες μηχανές προκύπτει η ανάγκη για νέες εργασίες και νέες δεξιότητες, είναι πολύ σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι είναι οι άνθρωποι αυτοί που παράγουν διάφορα προϊόντα με τη χρήσητεχνητής νοημοσύνης, αλγορίθμων και μεγάλων δεδομένων. Συχνά παρουσιάζεται ότι είναι η μηχανή αυτή που παράγει και όχι οι άνθρωποι, με τον συνδυασμό διανοητικής και χειρωνακτικής εργασίας τους, τις νέες δεξιότητες και την τεχνογνωσία τους. Ο τρόπος με τον οποίο έχει προκύψει ιστορικά η τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζεται αυτή σήμερα, τείνει να αποκρύψει τον ρόλο του ανθρώπου στη λειτουργία των αλγορίθμων. Καμία όμως μηχανή δεν παράγει κάτι από μόνη της. Οσο πολύπλοκος κι αν είναι ένας αλγόριθμος, αυτός έχει διαμορφωθεί μέσω της ανθρώπινης εργασίας και χρησιμοποιείται με βάση την εργασία ανθρώπων».

Μπορούν να δημιουργηθούν αλγόριθμοι οι οποίοι θα είναι ουδέτεροι, ή είναι «καταδικασμένοι» να ενσωματώνουν την υποκειμενικότητα των ανθρώπων;

«Αν με τη λέξη «ουδέτεροι» εννοούμε ότι οι αλγόριθμοι δεν θα διαμορφώνονται στο πλαίσιο της υποκειμενικότητας ανθρώπων, δηλαδή ότι από τον σχεδιασμό τους δεν θα ευνοούν συγκεκριμένους κοινωνικούς προσανατολισμούς, η απάντηση είναι αρνητική. Στον σχεδιασμό των μηχανών και στις προοπτικές χρήσης τους εγγράφονται πάντα κοινωνικές προτιμήσεις, δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά. Ετσι, είναι σημαντικό ο σχεδιασμός να πραγματοποιείται με τρόπο ώστε να αποτυπώνονται σε αυτόν οι επιδιώξεις μιας δημοκρατικής κοινωνίας. Πάντα θα εγγράφεται υποκειμενικότητα στον σχεδιασμό των τεχνικών, το ζήτημα είναι πώς αυτή δεν θα βασίζεται στον αδιαφανή σχεδιασμό κάποιων λίγων ειδικών».

Ποια είναι τα διακυβεύματα της τεχνητής νοημοσύνης που αναμένεται να μας απασχολήσουν τα επόμενα χρόνια;

«Ελπίζω να μην απλουστεύω λέγοντας ότι τα διακυβεύματα της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι τα κλασικά διακυβεύματα μιας κοινωνίας, δηλαδή η διεκδίκηση εμπλουτισμού και διεύρυνσης της δημοκρατίας. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για τον σχεδιασμό των σύγχρονων τεχνολογιών και για τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπιστούν – με τη χρήση των τεχνολογιών αυτών – μία σειρά από προκλήσεις. Παραδείγματος χάριν, θεωρώ ότι ένα μεγάλο διακύβευμα αφορά τον δημοκρατικό σχεδιασμό αλγορίθμων για την κατανόηση και την αντιμετώπιση της πρωτοφανούς περιβαλλοντικής κρίσης. Ενα άλλο διακύβευμα προκύπτει από τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην τεχνητή γονιμοποίηση, όπου αλγόριθμοι υπεισέρχονται στη διαδικασία επιλογής εμβρύων. Και σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ σημαντική η ανοιχτή συμμετοχή στη διαμόρφωση τέτοιου είδους αλγορίθμων, ώστε οι γονείς να μην έρχονται, εν αγνοία τους, προ τετελεσμένου, από αδιαφανώς διαμορφωμένους αλγορίθμους».

Πηγή: https://www.tovima.gr/printed_post/oi-eksypnes-mixanes-lfden-tha-antikatastisoun-ton-anthropo/

Κατηγορίες:ΡΟΜΠΟΤ, ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ, ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ

Ετικέτες: ChatGPT, ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ