Ο ελέφαντας (ονομάζεται Happy) που αναγνωρίζει τον εαυτό του στον καθρέφτη
Οι άνθρωποι σε πολύ μικρή ηλικία (περίπου 1 έτους) αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη. Το κάνουν οι μεγάλοι πίθηκοι και όπως φαίνεται σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα το κάνουν και οι ελέφαντες.
Μέχρι πρόσφατα η ικανότητα αυτή θεωρείτο αποκλειστικό προνόμιο των ανθρώπων και των μεγάλων πιθήκων. Το 2001, η Diana Reiss από το Πανεπιστήμιο Columbia της Νέα Υόρκης, έδειξε ότι και τα δελφίνια μπορούσαν να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη.
Όπως οι άνθρωποι, οι πίθηκοι και τα δελφίνια είναι πολύ κοινωνικά ζώα με συναισθήματα και μεγάλους εγκεφάλους. Έτσι η Reiss έστρεψε την προσοχή της σε ένα άλλο ζώο με μεγάλο εγκέφαλο – τον ασιατικό ελέφαντα.
Σε συνεργασία με τους Frans de Waal και Joshua Plotnik πειραματίστηκαν με τρεις ελέφαντες από τον ζωολογικό κήπο του Μπρονξ στη Νέα Υόρκη, αποδεικνύοντας ότι μπροστά σε έναν μεγάλο καθρέφτη οι ελέφαντες μπορούν να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους.
Ο ελέφαντας, που ονομάζεται Happy, επανειλημμένα προσπαθεί να αγγίξει ένα σημάδι ζωγραφισμένο στο κεφάλι του, όπως βλέπουμε στο βίντεο ΕΔΩ.
Το στάδιο του καθρέφτη
Για τον άνθρωπο το στάδιο του καθρέφτη αντιπροσωπεύει μια θεμελιώδη γενετική στιγμή και αποτελεί το ένα από τα δύο στάδια της ψυχικής εξέλιξης του ατόμου (το δεύτερο είναι το οιδιπόδειο σύμπλεγμα), τα οποία είναι σημαντικά για το θέμα της γλώσσας και τη συνακόλουθη εγγραφή του υποκειμένου στη συμβολική τάξη.
Στο στάδιο αυτό, το παιδί, κοιτάζοντας στον καθρέφτη και αναγνωρίζοντας στην εικόνα που βλέπει ολόκληρο τον εαυτό του ως σύνολο, βιώνει μεγάλη χαρά και θέτει έτσι τέλος στο ψυχικό βίωμα το οποίο ο ψυχαναλυτής Lacan ονομάζει φαντασίωση του τεμαχισμένου σώματος.
Το στάδιο αυτό εντοπίζεται περίπου μεταξύ του έκτου και του δέκατου όγδοου μήνα ζωής και αποτελεί το υπόστρωμα για τη μελλοντική δομή της υποκειμενικότητας.
Το βρέφος θεωρεί τον καθρέφτη μέρος του εαυτού του και ταυτίζεται με το κατοπτρικό είδωλο των ομοίων του στον καθρέφτη και κυρίως με την εικόνα της μητέρας, ενώ προσπαθεί μέσα από τη δυαδική σχέση να αποκτήσει τη σωματική του ενότητα.
Έτσι, το βρέφος αποκτά συνείδηση του εαυτού του και του Άλλου, που έρχεται να επικυρώσει αυτή την εικόνα.
Η στιγμή αυτή αποκτά τεράστια σημασία όσον αφορά το θέμα των ταυτίσεων του υποκειμένου, στον βαθμό που πρόκειται για μια πρωταρχική ταύτιση του παιδιού, η οποία προωθεί τη δόμηση του Εγώ και αποτελεί την πηγή όλων των άλλων ταυτίσεων.
Ο Lacan περιγράφει τη στιγμή της ταύτισης ως στιγμή θριάμβου και ευχαρίστησης.
Για τον Lacan όμως, το στάδιο του καθρέφτη αντιπροσωπεύει μια πλασματική εικόνα του Εγώ, με άλλα λόγια, η αίσθηση της ολότητας και της πληρότητας που δίνει είναι μια φαντασίωση που προσδιορίζει την εγγενή έλλειψη της πραγματικής μας ταυτότητας μόλις εισερχόμαστε στη συμβολική τάξη της γλώσσας και της διαφοράς.
newscientist.com – www.pnas.org
physicsgg 
Σχολιάστε