ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

Μάριους Σόφους Λι: Ο «κατάσκοπος» των μαθηματικών

Συνδυάζοντας τη γλώσσα των ομάδων με αυτή της γεωμετρίας και της γραμμικής άλγεβρας, ο Μάριους Σόφους Λι (Marius Sophus Lie) δημιούργησε ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία των μαθηματικών. Στα μαθηματικά, τα πανταχού παρόντα αντικείμενα που ονομάζονται ομάδες εμφανίζουν σχεδόν… Read More ›

Ο ιδιοφυής Ρώσος μαθηματικός που αρνήθηκε το έπαθλο ενός εκατομμυρίου δολαρίων

Ο Ρώσος μαθηματικός Γκριγκόρι Πέρελμαν στις 11 Νοεμβρίου 2002 δημοσίευσε αθόρυβα την εργασία του στην οποία έλυνε μία από τις πιο διάσημες εικασίες των μαθηματικών – την εικασία του Πουανκαρέ. Στη συνέχεια απέρριψε το έπαθλο του 1 εκατομμυρίου δολαρίων που… Read More ›

Τα μαθηματικά πίσω από το διαδικτυακό πόκερ

Οι άνθρωποι δημιουργούν μια μοναδική διάταξη στην τράπουλα όταν την ανακατεύουν, κάτι που δεν μπορούν να κάνουν εξίσου καλά οι υπολογιστές (ακόμα) Αν έχετε ανακατέψει ποτέ μια τράπουλα, είναι σχεδόν σίγουρο πως έχετε δημιουργήσει μια μοναδική διάταξη των φύλλων της… Read More ›

To μαθηματικό πρόβλημα του Πλάτωνα και το ChatGPT

Στον διάλογο του Πλάτωνα «Μένων ή Περί αρετής πειραστικός», στο χωρίο 82c-85b, ο Σωκράτης διδάσκει σε έναν δούλο πώς να διπλασιάσει το εμβαδόν ενός τετραγώνου. Αρχικά, ο δούλος προτείνει λανθασμένα να διπλασιαστεί το μήκος κάθε πλευράς, αλλά ο Σωκράτης τελικά… Read More ›

Το μαθηματικό κόλπο που κρύβεται στον αριθμό της πιστωτικής σας κάρτας

Βρίσκεστε στην οθόνη του υπολογιστή σας λίγο πριν την ολοκλήρωση μιας διαδικτυακής αγοράς, έτοιμοι να εισαγάγετε τον αριθμό της πιστωτικής σας κάρτας. Τον πληκτρολογείτε και βλέπετε ακαριαία ένα κόκκινο μήνυμα σφάλματος: «Παρακαλώ εισάγετε έναν έγκυρο αριθμό πιστωτικής κάρτας». Ενοχλημένοι, ελέγχετε… Read More ›

Ένα κωδικοποιημένο μήνυμα στη φανέλλα ποδοσφαιρικής ομάδας

Ένα κωδικοποιημένο μήνυμα περιέχει η εντός έδρας εμφάνιση της ποδοσφαιρικής ομάδας Λίνκολν Σίτι, όπου στις λευκές λωρίδες αναγράφεται μια φράση χρησιμοποιώντας τον δυαδικό κώδικα Μπουλ. Αυτό έγινε για να τιμηθεί ο Τζορτζ Μπουλ (George Boole), μαθηματικός, φιλόσοφος και μελετητής της… Read More ›

Προσεγγίζοντας τον αριθμό π

Το γράμμα π συμβολίζει τον λόγο του μήκους της περιφερειας ενός οποιουδήποτε κύκλου προς την διάμετρό του. Η τιμή του είναι: 3,14159265358979323846264338… (μπορείτε να βρείτε τα πρώτα 100.000 δεκάδικά ψηφία ΕΔΩ). Γιατί θυμηθήκαμε τον αριθμό π μέσα στον καύσωνα του… Read More ›

Πόσες τρύπες έχει το σύμπαν;

Το σχήμα του σύμπαντος θα μπορούσε να είναι πολύ πιο περίπλοκο σε σχέση με αυτό που φανταζόμαστε Πριν από περίπου 2500 χρόνια, η ανθρωπότητα άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι ο πλανήτης μας είναι σφαιρικός – κάτι που σήμερα είναι βέβαιο, αν… Read More ›

Δημήτρης Χριστοδούλου, ένας μεγάλος μαθηματικός

Από τον Γιώργο Λ. Ευαγγελόπουλο – the books’ journal, τεύχος166, Ιούλιος 2025 Ο Δημήτρης Χριστοδούλου είναι κορυφαίος σύγχρονος μαθηματικός. Μετά τη σπουδαία συνεισφορά των Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών στον δυτικό πολιτισμό, δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστήριξαν – μεταξύ τους και… Read More ›

Μαθηματικά και Τεχνητή Νοημοσύνη

Κορυφαίοι μαθηματικοί του κόσμου έμειναν έκπληκτοι από την ικανότητα της Τεχνητής Νοημοσύνης στα μαθηματικά Τριάντα από τους πιο γνωστούς μαθηματικούς στον κόσμο σε μια συνάντηση που έγινε στα μέσα Μαΐου στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, αντιμετώπισαν ένα… Read More ›

Η παγκόσμια ημέρα του αριθμού 2π

… και ο υπολογισμός του αριθμού π στη Σελήνη Ενώ η 14η Μαρτίου (3/14) καθιερώθηκε ως η ημέρα του αριθμού π=3,14, η σημερινή μέρα, η 28η Ιουνίου (6/28) έχει οριστεί ως η παγκόσμια ημέρα του αριθμού Τ=2π= 6,28 – τον λόγο… Read More ›

Κινηματικές εξισώσεις από την σειρά Taylor

Χρησιμοποιώντας την σειρά Taylor, θέτοντας και , προκύπτει ότι η εξίσωση της θέσης x(t) ενός κινητού, στην πιο γενική μορφή ευθύγραμμης επιταχυνόμενης κίνησης, είναι: Εισάγοντας τους συμβολισμούς της αρχικής ταχύτητας υ0, της αρχικής επιτάχυνσης α0 και των μεγεθών «jerk», «snap»,… Read More ›

Μια «μαθηματική εξοχότης» γεννιέται

(…) Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή δεν ασχολήθηκε εξαρχής με τα μαθηματικά. Έκανε τη στροφή στην καριέρα του στα 27 του χρόνια, αν και η κλίση του ήταν από νωρίς εμφανής. Ο ίδιος περιγράφει σε αυτοβιογραφικές του σημειώσεις πως στο Γυμνάσιο των… Read More ›

Πόσες ημέρες αντέχουν τα κόκκινα αυγά εκτός ψυγείου;

Έχουμε συνηθίσει να βάφουμε τα παραδοσιακά κόκκινα αυγά λίγες ημέρες πριν το Πάσχα, και κατά πάσα πιθανότητα να τα αφήνουμε αρκετές ημέρες εκτός ψυγείου. Πόσο υγιεινή είναι όμως η κατανάλωση των βραστών αυγών μετά από τόσες ημέρες; Για να υπολογιστούν… Read More ›

Αποφασίζουμε ότι ο αριθμός π ισούται με 3,2 ακριβώς

Η Βουλή των Αντιπροσώπων της Ιντιάνα το 1894 ψήφισε ομόφωνα ένα νομοσχέδιο σύμφωνα με το οποίο «ο λόγος της περιφέρειας ενός κύκλου προς την διάμετρό του ισούται με 4/(5/4)=3,2» Ο «τετραγωνισμός του κύκλου» βασάνιζε τους μαθηματικούς για περισσότερα από 2.000… Read More ›

Ο σκύλος του Χάιζενμπεργκ

» (…) Η γάτα είναι πλέον κάτι σαν το οικόσημο του ένδοξου «οίκου των κβάντων», θεωρούμε ωστόσο δίκαιο να πούμε επίσης ότι και ο ρόλος του σκύλου δεν ήταν αμελητέος. Συνδέεται σχεδόν καθοριστικά με την απόφαση του Χάιζενμπεργκ να αναθεωρήσει… Read More ›

Η μέτρηση των κοσμικών αποστάσεων

Πώς μετράμε το σύμπαν; (μέρος 2ο) Ο μαθηματικός Terence Tao περιγράφει στο κανάλι 3blue1brown του Grant Sanderson, το πώς οι άνθρωποι υπολόγισαν για πρώτη φορά κοσμικά μεγέθη – από την ακτίνα της Γης, τις αποστάσεις Γης/Σελήνης και Γης/Ήλιου μέχρι το μέγεθος… Read More ›

Ισορροπώντας τραπουλόχαρτα

Πάρτε μια οποιαδήποτε κανονική τράπουλα με 52 χαρτιά, και βάλτε την στο τραπέζι. Με το δάκτυλό σας μετακινείστε το πάνω χαρτί, χωρίς να μετακινήσετε κανένα άλλο. Πόσο μακριά μπορείτε να το μετακινήσετε πριν πέσει; Ή, για να το πούμε διαφορετικά… Read More ›

Πώς μετράμε το σύμπαν;

Πριν από μερικές ημέρες αναρτήθηκε στο κανάλι 3blue1brown, του Grant Sanderson, βίντεο με τον μαθηματικό Terence Tao – ίσως τον μεγαλύτερο μαθηματικό στον κόσμο σήμερα -, όπου περιγράφει μέρος της ιστορίας των μετρήσεων κοσμικών αποστάσεων: Στον ιστότοπο του Terence Taο… Read More ›

Πώς το θεώρημα της Νέδερ έφερε επανάσταση στη Φυσική

Η Emmy Noether απέδειξε ότι οι θεμελιώδεις φυσικοί νόμοι είναι μια συνέπεια απλών συμμετριών. Έναν αιώνα αργότερα, οι ιδέες της συνεχίζουν να διαμορφώνουν τη φυσική. Το φθινόπωρο του 1915, τα θεμέλια της φυσικής άρχισαν να ραγίζουν. Η νέα θεωρία για… Read More ›

Τι είναι η πιθανότητα;

Όλες οι στατιστικές και μεγάλο μέρος της επιστήμης εξαρτώνται από την έννοια της πιθανότητας. Πρόκειται για ένα εκπληκτικό επίτευγμα, αν συνειδητοποιήσουμε ότι κανείς δεν είναι πραγματικά σίγουρος για το τι είναι πιθανότητα! Η ζωή είναι αβέβαιη. Κανείς μας δεν ξέρει… Read More ›

Ο άρρητοι αριθμοί και η απόδειξη Απερή

Είναι εκπληκτικά δύσκολο να αποδειχθεί μια από τις πιο βασικές ιδιότητες ενός αριθμού: αν μπορεί να γραφτεί ως κλάσμα. Μια νέα μέθοδος μπορεί να βοηθήσει την επίλυση αυτού του μακροχρόνιου προβήματος. Από τις πρώτες εποχές των μαθηματικών ανακαλύψεων, οι άνθρωποι… Read More ›

Tι ενδιαφέρον κρύβει το 2025;

● Το 2025 είναι το μοναδικό έτος του 21ου αιώνα που είναι τέλειο τετράγωνο: 452=2025. Τον προηγούμενο αιώνα ήταν το έτος 1936=442 και τον επόμενο αιώνα θα είναι το έτος 2116=462. ●To 2025 είναι πιθανώς ο μόνος θετικός ακέραιος αριθμός,… Read More ›

Η Μαγεία της Επαγωγής

Η (μαθηματική) επαγωγή είναι µία απλή αλλά ισχυρή και ευέλικτη µέθοδος απόδειξης προτάσεων που αφορούν, άµεσα ή έµµεσα, ακεραίους. Έχει χρησιµοποιηθεί µε επιτυχία σε σχεδόν όλο το φάσµα των µαθηµατικών: την συναντάµε σε µεγάλο εύρος κλάδων όπως στην Άλγεβρα, στην… Read More ›

Πλατύεδρο εναντίον Χωροχρόνου

Tα τελευταία χρόνια, μια ομάδα φυσικών και μαθηματικών μελετά ένα γεωμετρικό αντικείμενο που ονομάζεται amplituhedron (πλατύεδρο) που έχει ως στόχο να απλοποιήσει σημαντικά τους υπολογισμούς των αλληλεπιδράσεων των σωματιδίων. Είναι μια ιδέα που εισήχθη πριν από περίπου 10 χρόνια από τον Nima… Read More ›

Το γεωμετρικό εργαλείο που έλυσε το πρόβλημα της σχετικότητας του Αϊνστάιν

Οι τανυστές χρησιμοποιούνται σε όλα τα μαθηματικά και την επιστήμη για να αποκαλύψουν κρυμμένες γεωμετρικές αλήθειες. Τι είναι λοιπόν οι τανυστές; Μετά την δημοσίευση της ειδικής θεωρίας της σχετικότητας το 1905, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν πέρασε την επόμενη δεκαετία προσπαθώντας να… Read More ›

Ποιός είναι ο μεγαλύτερος γνωστός πρώτος αριθμός;

Πρώτοι αριθμοί είναι οι αριθμοί που διαιρούνται μόνο με τον εαυτό τους και τη μονάδα, όπως οι 2, 3, 5, 7, 11, 13, κ.ο.κ. Οι πρώτοι αριθμοί που γράφονται στη μορφή 2n-1 (n= ακέραιος), ονομάζονται πρώτοι του Mersenne, από το… Read More ›

Tα κρυμμένα μαθηματικά στην «Εναστρη Νύχτα» του βαν Γκογκ

Η εμβληματική «Έναστρη Νύχτα» του Βίνσεντ βαν Γκογκ αποτελεί διαχρονικά ένα από τα πιο θαυμαστά και αναγνωρίσιμα έργα της παγκόσμιας τέχνης, αλλά και σταθερά πεδίο δημόσιας συζήτησης -αν όχι αντιπαράθεσης- για την έμπνευση πίσω από το περιδινούμενο νυχτερινό τοπίο.  διαβάστε επίσης: Η… Read More ›

Οι εξισώσεις Navier-Stokes

Οι εξισώσεις Navier-Stokes έχουν μια ιστορία 200 χρόνων. O μη γραμμικός χαρακτήρας των εξισώσεων κάνει αδύνατη την αναλυτική επίλυση τους για προβλήματα πρακτικού ενδιαφέροντος. Στο βίντεο που ακολουθεί περιγράφεται το πώς εξάγονται οι εξισώσεις Navier-Stokes: Διαβάστε σχετικά: 200 χρόνια της… Read More ›

Τρεις διασκεδαστικές ερωτήσεις πιθανοτήτων

1. Σε ένα κουτί περιέχονται 100 σφαιρίδια, εκ των οποίων τα x είναι κόκκινα, ενώ τα υπόλοιπα (100-x) είναι πράσινα (το x είναι ένας άγνωστος τυχαίος αριθμός από το 0 έως το 100). Χωρίς να βλέπουμε στο εσωτερικό του κουτιού,… Read More ›

Τεχνητή Νοημοσύνη και Μαθηματικά

Ο μαθηματικός Terence Tao παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο οι υπολογιστές και η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιούνται στη μαθηματική έρευνα. Συζητά την εξέλιξη από τα πρώτα υπολογιστικά εργαλεία μέχρι την σύγχρονη μηχανική μάθηση, επισημαίνοντας τις πρόσφατες ανακαλύψεις και τις συνεχείς… Read More ›

Το διάγραμμα φάσης του ούζου

Οι κακές γλώσσες έλεγαν ότι κάποιοι μαθηματικοί του Πανεπιστημίου Loughborough συχνά-πυκνά τα κοπανάνε πίνοντας ούζο. Και για να μην χαρακτηριστούν ως «μπέκρουλες» χρησιμοποιούσαν την δικαιολογία ότι μελετούν το ‘Ouzo Effect’ – το θόλωμα του ούζου όταν σ’ αυτό προστίθεται νερό…. Read More ›

To θεώρημα του Μπέυζ και το γιότ «Μπεϋζιανός»

 … του μεγιστάνα Μάικ Λιντς Η εξίσωση στην παραπάνω εικόνα εκφράζει το θεώρημα του Bayes (Μπέυζ). Στην εξίσωση αυτή οι εκφράσεις P(A) και P(B) είναι οι πιθανότητες να συμβούν τα γεγονότα A και B που είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους, P(A|B) είναι η υπό συνθήκη πιθανότητα – η πιθανότητα του A δεδομένου ότι… Read More ›

Πώς χρησιμοποιούν τα μαθηματικά οι πιο γρήγοροι κολυμβητές των ΗΠΑ

Ο αριθμοθεωρητικός Ken Ono διδάσκει τους Ολυμπιονίκες να κολυμπούν πιο αποτελεσματικά Το φθινόπωρο του 2014, ο Andrew Wilson άρχισε να παρακολουθεί το μάθημα της θεωρίας αριθμών του Ken Ono στο Πανεπιστήμιο Emory στην Ατλάντα. Ο Wilson δεν είχε μόνο ειδίκευση… Read More ›

Η «συμμετοχή» της Τεχνητής Νοημοσύνης στην Διεθνή Μαθηματική Ολυμπιάδα 2024

Τα μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης, AlphaProof και AlphaGeometry 2, έλυσαν τέσσερα από τα έξι προβλήματα που τέθηκαν και «πήραν» ασημένιο μετάλλιο στη Διεθνή Μαθηματική Ολυμπιάδα 2024 Δύο μοντέλα της Τεχνητής Νοημοσύνης του Google DeepMind, του ερευνητικού εργαστηρίου του τεχνολογικού γίγαντα, κατάφεραν να λύσουν… Read More ›

Φυσικοί βρίσκουν έναν νέο τρόπο υπολογισμού του αριθμού π

Πολλές φορές η φυσική συν-πλέκεται με τα καθαρά μαθηματικά. Ένα ωραίο παράδειγμα είναι απόδειξη της σειράς Wallis που προσεγγίζει τον αριθμό π , μέσα από την επίλυση ενός προβλήματος κβαντομηχανικής (διαβάστε σχετικά: Η κβαντομηχανική προσέγγιση του αριθμού π). Στην περίπτωση αυτή… Read More ›

Η καρδιά της κβαντικής θεωρίας

… είναι μια πολύ απλή, αλλά παράξενη εξίσωση Η καρδιά της κβαντικής θεωρίας είναι η εξίσωση: Το γράμμα σχετίζεται με τη θέση ενός σωματιδίου και το γράμμα με την ταχύτητά του πολλαπλασιαζόμενη με τη μάζα του (η ορμή του σωματιδίου)…. Read More ›

343867 και Τετραεδρικοί Αριθμοί

Στο βίντεο του Sixty Symbols που ακολουθεί, ο Dr James Grime συζητά για τριγωνικούς αριθμούς, τετραεδρικούς αριθμούς, πενταγωνικούς αριθμούς, εξαγωνικούς αριθμούς, και την εικασία του Pollock:

Οι αριθμοί της αποκάλυψης και οι αποκαλυπτικοί αριθμοί

Ένας αριθμός της μορφής 2n που περιέχει οπουδήποτε στα ψηφία του τον αριθμό 666 (τον αριθμό του θηρίου) ονομάζεται αποκαλυπτικός αριθμός. Για παράδειγμα οι αριθμοί 2157, 2192, 2218, 2220, … είναι αποκαλυπτικοί αριθμοί. Στο βίντεο του Numberphile που ακολουθεί οι αποκαλυπτικοί αριθμοί πολλαπλασιάζονται… Read More ›

Να δείξετε ότι: 1 x 2 x 3 x 4 x … = √(2π)

H απλή μαθηματική λογική μας λέει ότι το απειρογινόμενο , προφανώς τείνει στο άπειρο. Όμως, κάποιοι ισχυρίζονται ότι μερικές φορές ισούται και με την τετραγωνική ρίζα του 2π, (για παράδειγμα, δείτε εδώ την εξ. 7) Θα μπορούσε λοιπόν κανείς, βλέποντας… Read More ›

Το εμβαδόν κάτω από το τόξο της κυκλοειδούς καμπύλης

Η κυκλοειδής καμπύλη εμφανίστηκε το 1696 σε ένα πρόβλημα του Johann Bernoulli που ζητούσε να προσδιοριστεί το είδος της καμπύλης την οποία πρέπει να διαγράψει ένα υλικό σημείο που κινείται χωρίς τριβές υπό την επίδραση του βάρους του, έτσι ώστε, ξεκινώντας… Read More ›

Στον Michel Talagrand το βραβείο Abel 2024

Η Νορβηγική Ακαδημία Επιστημών και Γραμμάτων ανακοίνωσε ότι το Βραβείο Άμπελ 2024, γνωστό και ως Νόμπελ των Μαθηματικών, απονέμεται στον Γάλλο μαθηματικό Michel Talagrand «για την πρωτοποριακή συνεισφορά του στη θεωρία πιθανοτήτων και την συναρτησιακή ανάλυση, και τις εξαιρετικές εφαρμογές… Read More ›

Υπολογίστηκαν 105 τρισεκατομμύρια ψηφία του αριθμού π

… σπάζοντας το παγκόσμιο ρεκόρ Μια αμερικανική εταιρεία αποθήκευσης δεδομένων υπολόγισε 105 τρισεκατομμύρια ψηφία του αριθμού π, σπάζοντας το προηγούμενο παγκόσμιο ρεκόρ των 100 τρισεκατομμυρίων ψηφίων. Οι υπολογισμοί χρειάστηκαν 75 ημέρες για να ολοκληρωθούν και χρησιμοποιήθηκαν 1 εκατομμύριο γιγαμπάιτ δεδομένων. Το… Read More ›

Η εμφάνιση του συμβόλου π

Πότε ο λόγος της περιφέρειας προς τη διάμετρο ενός κύκλου συμβολίστηκε για πρώτη φορά με το γράμμα π; Το π χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά για να δηλώσει το πηλίκο της περιφέρειας ενός κύκλου προς τη διάμετρό του από τον Ουαλό μαθηματικό William Jones στο βιβλίο… Read More ›

Πότε επινoήθηκε το μαθηματικό σύμβολο της υποδιαστολής;

Βενετός αστρολόγος του 15ου αιώνα επινόησε το μαθηματικό σύμβολο 150 χρόνια νωρίτερα από ό,τι νομίζαμε. Το σύμβολο της υποδιαστολής, μια επανάσταση που απάλλαξε τους μαθηματικούς από χρονοβόρους υπολογισμούς και επιτάχυνε την πρόοδο της επιστήμης, εμφανίστηκε 150 χρόνια νωρίτερα από ό,τι… Read More ›

Να υπολογιστεί το γαλάζιο εμβαδόν

Να υπολογιστεί το – σχετικό με την σημερινή ημέρα – μπλε εμβαδόν (δείτε τις απαντήσεις ΕΔΩ). Τι το σημαντικό έχει η σημερινή μέρα;1. Σαν σήμερα, στις 14 Φεβρουαρίου του 1982 η πειραματική διάταξη που είχε στήσει ο νεαρός πειραματικός φυσικός… Read More ›

Παγκόσμια Ημέρα Λογικής

Ως παγκόσμια ημέρα λογικής έχει οριστεί, μετά από απόφαση της UNESCO, η 14η Ιανουαρίου (στην Ελλάδα για τεχνικούς λόγους θα εορταστεί στις 15 Ιανουαρίου). Πρόκειται για τη μέρα θανάτου του Kurt Gödel και γέννησης του Alfred Tarski. Την Δευτέρα 15 Ιανουαρίου 2024 και… Read More ›

Τι ενδιαφέρον κρύβει το 2024;

Mπορεί το 2024 ημερολογιακά είναι να είναι δίσεκτο έτος, μαθηματικά όμως, εκτός από άρτιος αριθμός είναι: ευγενής αριθμός διότι εκφράζεται ως το άθροισμα δύο τουλάχιστον διαδοχικών φυσικών αριθμών, για παράδειγμα  είναι iban αριθμός διότι όταν γράφεται με λέξεις στα αγγλικά «two… Read More ›

Οι 7 χριστουγενιάτικοι γρίφοι από την μυστική υπηρεσία της Βρετανίας

… για τα μικρά παιδιά Η Government Communications Headquarters (GCHQ), η μεγαλύτερη υπηρεσία πληροφοριών του Ηνωμένου Βασιλείου, δημοσίευσε την ετήσια χριστουγεννιάτικη κάρτα της, με μια σειρά γρίφων που απευθύνονται στα νεότερα μυαλά της Βρετανίας. Η φετινή πρόκληση είναι η πιο… Read More ›

Ο μάγος που δημιούργησε ηλεκτρισμό από την τετραγωνική ρίζα του μείον ένα

To 1893 o πρωτοπόρος ηλεκτρολόγος μηχανικός Τσαρλς Πρωτέας Στάινμετς (Charles Proteus Steinmetz ή Karl August Rudolph Steinmetz) παρουσίασε στο Διεθνές Ηλεκτρικό Συνέδριο του Σικάγου την εργασία του με τίτλο «Complex quantities and their use in electrical engineering» , όπου εισήγαγε για πρώτη φορά… Read More ›

Γιατί τα περισσότερα δημοσιευμένα επιστημονικά ευρήματα είναι αναληθή

«Οι κορυφαίοι, διεθνώς, ειδικοί του κλάδου της Στατιστικής Ιατρικής αναγνωρίζουν την πρωτοποριακή επιστημονική συνεισφορά του Έλληνα γιατρού, Δρ. Π. Α. Ιωαννίδη. Ο Ιωαννίδης είναι Καθηγητής Παθολογίας, Έρευνας και Πολιτικής Υγείας, και Διευθυντής του Κέντρου ‘Ερευνών Πρόληψης Νοσημάτων του Πανεπιστημίου του… Read More ›

Αν όλο το νερό της Γης χωρούσε σε 100 κουβάδες

… τότε: Ερώτηση: Σύμφωνα με τα δεδομένα της παραπάνω εικόνας, αν λιώσουν όλοι οι πάγοι της Γης, πόσα μέτρα θα ανυψωθεί η στάθμη των ωκεανών; Απάντηση:Παρατηρούμε ότι η ποσότητα του νερού στους παγετώνες είναι ίση με το 2% της ποσότητας… Read More ›

150 χρόνια από την γέννηση του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή

Ημερίδα για τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Κωνσταντίνου Καραθεοδώρη, διοργανώνει η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία, στις 11 Νοεμβρίου 2023, ημέρα Σάββατο  και ώρα 10.00 στο αμφιθέατρο «Καραθεοδωρή» του Τμήματος Μαθηματικών του ΕΚΠΑ στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου. Η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία, το Τμήμα… Read More ›

Γιατί το το συν(1°) είναι άρρητος αριθμός;

Μια πολύ γρήγορη απόδειξη Eφόσον συν(No+1o) + συν(No–1o)=2 συν(1o)συν(No), για Ν=1 προκύπτει ότι:συν(2o)=2συν2(1o)–1. Αν υποθέσουμε ότι το συν(1o) είναι ρητός αριθμός, τότε αποδεικνύεται επαγωγικά ότι όλα τα συν(No) για Ν≥1 θα είναι ρητοί αριθμοί. Επομένως και το συν(30o)= θα έπρεπε… Read More ›

Η θερμοδυναμική λύση μιας κλασικής ανισότητας

Ποιό είναι μεγαλύτερο, το eπ ή το πe; H απάντηση μπορεί να δοθεί χρησιμοποιώντας … τον 2ο νόμο της θερμοδυναμικής! Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να απαντηθεί το παραπάνω ερώτημα (για παράδειγμα, δείτε: Μια οπτική αποδειξη της ανισότητας πe < eπ ή… Read More ›

Ισόχρονη χορδή

Πάνω σε ένα οριζόντιο επίπεδο στερεώνουμε μία κυκλική στεφάνη κέντρου Κ και ακτίνας R, με το επίπεδό της κατακόρυφο. Η διάμετρος ΑΒ είναι κατακόρυφη με το σημείο Α να είναι το ανώτερο σημείο της στεφάνης, όπως φαίνεται στο σχήμα. Στερεώνουμε το… Read More ›

Ο θόλος του Norton: Η απροσδιοριστία στη νευτώνεια φυσική;

Θα εκτελέσουμε – επιστρατεύοντας την φαντασία μας – το εξής πείραμα: Ισορροπούμε στην κορυφή ενός ημισφαιρικού λείου θόλου μια σημειακή μάζα. Δεν υπάρχει αέρας ή κάποια άλλη αιτία που θα μπορούσε να ασκήσει κάποια επιπλέον δύναμη. Σε μια τέτοια περίπτωση… Read More ›

Το ΑΠΘ τιμά τα 150α γενέθλια του Κ. Καραθεοδωρή

…. με διεθνές επιστημονικό συμπόσιο Το Συμπόσιο Θερμοδυναμικής Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή συνδιοργανώνουν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Texas A&M Engineering του Πανεπιστημίου Texas A&M των ΗΠΑ, στις 10-15 Ιουλίου 2023, στην Ελλάδα, για να γιορτάσουν τα 150α γενέθλια του Κωνσταντίνου… Read More ›

Πώς υπολογίζεται η «μισή» παράγωγος της συνάρτησης f(x)=x

Έχει νόημα η μισή παράγωγος της συνάρτησης f(x)=x, δηλαδή μια έκφραση της μορφής ; Θα ξεκινήσουμε με την συνάρτηση , παραγωγίζοντάς την διαδοχικά: Χρησιμοποιώντας την γενίκευση του παραγοντικού με την συνάρτηση γάμμα , παίρνουμε: Θέτοντας και προκύπτει: και δεδομένου ότι… Read More ›

Η ελεύθερη πτώση του Wile E. Coyote

Ο Wile E. Coyote είναι ο ένας εκ των δυο πρωταγωνιστών στη σειρά κινουμένων σχεδίων Wile E. Coyote and the Road Runner. Το αποκαλούμενο Κογιότ με τις χιλιάδες αποτυχημένες προσπάθειες να πιάσει τον ταχύτατο Road Runner, είναι μάλλον η πιο… Read More ›

Η τριγωνομετρική απόδειξη του Πυθαγορείου θεωρήματος

…. από τις μαθήτριες Calcea Johnson και Ne’Kiya Jackson (νεώτερη ενημέρωση 29/10/2024)Δύο μαθήτριες απέδειξαν το Πυθαγόρειο θεώρημα με έναν πρωτότυπο τρόπο χρησιμοποιώντας τριγωνομετρία. Όμως, ένας μαθηματικός στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Elisha Scott Loomis, θεωρούσε ότι η οποιαδήποτε απόδειξη… Read More ›

Οι εφαρμογές των Μαθηματικών στην σύγχρονη κοινωνία

Την επόμενη εβδομάδα, την Τετάρτη 5 Απριλίου στις 18.00 στο Ιδρυμα Ευγενίδου, θα πραγματοποιηθεί μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση που περιλαμβάνει τρεις διαλέξεις με θέμα τις εφαρμογές των Μαθηματικών στη σύγχρονη κοινωνία. Τα Μαθηματικά, που η ηλικία τους ξεπερνά τα 3.000… Read More ›

Τι είναι τα πλακάκια Αϊνστάιν;

Ένα ενδιαφέρον μαθηματικό πρόβλημα είναι η πλακόστρωση ενός επιπέδου – η κάλυψή του με πολυγωνικά πλακάκια, χωρίς όμως να δημιουργούνται κενά ή επικαλύψεις. Ο περισσότερος κόσμος νομίζει ότι κάτι τέτοιο είναι δυνατό αν χρησιμοποιηθούν μόνο τετράγωνα ή μόνο ισόπλευρα τρίγωνα… Read More ›

Στον Luis Caffarelli το «Νόμπελ των Μαθηματικών»

Το θεωρούμενο ως «Nόμπελ» των Μαθηματικών Βραβείο Abel 2023 απονεμήθηκε στον 75χρονο Luis A. Caffarelli Οι εξισώσεις είναι εργαλεία που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες για να προβλέψουν τη συμπεριφορά του φυσικού κόσμου. Τα περισσότερα φυσικά φαινόμενα όπως, κύματα διαφόρων ειδών, ροή… Read More ›

Η 14η Μαρτίου και ο αριθμός π=3,14

Το 1988 ο φυσικός Larry Shaw είχε την έμπνευση να συνδέσει τον αριθμό π=3,1415927…, με την ημερομηνία 3/14 ή 14 Μαρτίου. Εκείνη την εποχή εργαζόταν στο Exploratorium, ένα μουσείο για την επιστήμη και την τεχνολογία στο San Francisco, όπου καθιερώθηκε την 14η… Read More ›

Ποιός είναι ο πιο βαρετός αριθμός στον κόσμο;

Το ότι οι πρώτοι αριθμοί και οι δυνάμεις του 2 γοητεύουν πολλούς ανθρώπους δεν αποτελεί έκπληξη. Στην πραγματικότητα, το σύνολο των αριθμών χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τους ενδιαφέροντες και τους βαρετούς. Ποιος είναι ο αγαπημένος σου αριθμός; Πολλοί άνθρωποι μπορεί… Read More ›

Δικαστής χρησιμοποίησε το εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης ChatGPT σε απόφασή του

Εφαρμογές των Μαθηματικών στα Νομικά(…) Σε πολλές δικαστικές αποφάσεις, ειδικά των αμερικανικών δικαστηρίων, διαπιστώνουμε ότι για τον σχηματισμό της δικανικής απόδειξης επιχειρείται, όταν κρίνεται χρήσιμη, η προσφυγή στη χρήση της Στατιστικής, της Θεωρίας των Πιθανοτήτων, της Θεωρίας Παιγνίων αλλά και… Read More ›

Η πιο σύντομη δημοσίευση στη Φυσική

Ο λόγος της μάζας του πρωτονίου προς τη μάζα του ηλεκτρονίου σύμφωνα με τις σημερινές εκτιμήσεις  (CODATA Value: proton-electron mass ratio) είναι μ = mp/me = 1836,15267389(17). Το 1951 η πειραματική τιμή του λόγου ήταν 1836,12 και ο Friedrich Lenz ανακάλυψε την μαθηματική σύμπτωση… Read More ›

Θανάσης Φωκάς: Το ασυνείδητο κατανοεί πιο πολλά από το συνειδητό

Ο νοητός περίπατος στα «Μονοπάτια Κατανόησης» του εγκεφάλου με «ξεναγό» έναν από τους σπουδαιότερους μαθηματικούς διεθνώς, που είναι επίσης αεροναυπηγός και γιατρός, είναι σίγουρα μια σπάνια εμπειρία συνέντευξη του Θανάση Φωκά στον Παύλο Παπαδόπουλο – kathimerini.gr Ο νοητός περίπατος στα… Read More ›

Τι ενδιαφέρον κρύβει το 2023; 

(νεώτερη ενημέρωση) Μαθηματικά το 2023, εκτός από περιττός αριθμός είναι αριθμός harshad διότι διαιρείται με το άθροισμα των ψηφίων του: 2023/(2+0+2+3)=289 Αναλύεται σε γινόμενο πρώτων παραγόντων ως 2023=7x17x17διαιρείται από τους αριθμούς 1, 7, 17, 119, 289, 2023και διαιρεί τον αριθμό 3812-1 Στο… Read More ›

Το Θεώρημα των Χριστουγέννων του Fermat

Το Θεώρημα των Χριστουγέννων του Fermat μας λέει πότε ένας περιττός πρώτος αριθμός p μπορεί να γραφτεί ως άθροισμα δύο τετραγώνων ακέραιων αριθμών x και y : Αν p είναι πρώτος αριθμός, τότε: Όπως και με το διάσημο τελευταίο του… Read More ›

Κυκλώματα και μιγαδικοί αριθμοί

Τα τρία βασικά στοιχεία που εμφανίζονται στα κυκλώματα εναλλασσομένου ρεύματος είναι: ο ωμικός αντιστάτης R, ο πυκνωτής χωρητικότητας C και το πηνίο με συντελεστή αυτεπαγωγής L. Το καθένα από αυτά τα στοιχεία «δυσκολεύει» με τον δικό του τρόπο τη ροή… Read More ›

Μαθηματικοί κύκλοι

η ρωσική εμπειρία Το βιβλίο αυτό δεν είναι διδακτικό εγχειρίδιο. Δεν είναι ένα βοήθημα για μαθηματικούς διαγωνισμούς. Δεν είναι ένα σύνολο από μαθήματα για διδασκαλία στην τάξη. Δεν παρουσιάζει μια σειρά από εργασίες για μαθητές, ούτε προσφέρει μια ανάπτυξη κάποιων… Read More ›

Η αινιγματική τέταρτη διάσταση (και οι εξωτικές σφαίρες)

Η ανακάλυψη το 1956 από τον John Milnor των εξωτικών λείων υπερ-σφαιρών σε χώρο επτά διαστάσεων ήταν εντελώς απροσδόκητη. Σηματοδότησε την εμφάνιση της διαφορικής τοπολογίας και την έκρηξη εμπνεύσεων μιας γενιάς λαμπρών μαθηματικών. Αυτή η έκρηξη κράτησε δεκαετίες και άλλαξε… Read More ›

Ένα πρόβλημα με τρίχες

Ποια είναι η πιθανότητα ώστε δυο άνθρωποι στο Λονδίνο να έχουν τον ίδιο αριθμό τριχών στο κεφάλι τους; Πολύ κοντά στο μηδέν (αν όχι μηδενική) είναι η απάντηση που μας έρχεται αβίαστα στο μυαλό μας… Κι όμως η απάντηση είναι… Read More ›

Προς την επίλυση εικασίας σχετικά με τους πρώτους αριθμούς

Πρώτοι αριθμοί (2, 3, 5, 7, 11, 13, ….) ονομάζονται οι αριθμοί που διαιρούνται μόνο με την μονάδα και τον εαυτό τους. Από τους αριθμούς αυτούς προκύπτουν όλοι οι άλλοι (οι σύνθετοι αριθμοί) με την πράξη του πολλαπλασιασμού. Με λίγα… Read More ›

Ένας ‘φανταστικός’ τύπος για τις ρίζες του τριωνύμου

Θεωρούμε την συνάρτηση του τριωνύμου (με α=1). Παραγωγίζοντας και εξισώνοντας με το μηδέν , προκύπτει ότι για , η συνάρτηση παίρνει την ελάχιστη ή μέγιστη τιμή της, Έτσι, ο γνωστός τύπος που δίνει τις ρίζες του τριωνύμου μπορεί να γραφεί… Read More ›

Ημέρα του ολοκληρώματος

Σαν σήμερα πριν από 347 χρόνια [29 Οκτωβρίου του 1675] ο Gottfried Leibniz έγραψε για πρώτη φορά το σύμβολο του ολοκληρώματος ∫ Το σύμβολο του ολοκληρώματος ∫ είναι ένα ‘τεντωμένο’ S που σημαίνει άθροισμα. Έτσι το ∫dx σημαίνει το άθροισμα… Read More ›

Πού βρίσκεται το μέγιστο στο φάσμα μέλανος σώματος;

Το 1893 ο Γερμανός Wilhelm Wien (Νόμπελ Φυσικής 1911) απέδειξε χρησιμοποιώντας κλασική θερμοδυναμική, αυτό που είχε ήδη παρατηρήσει ποιοτικά ο Αμερικανός Samuel Langley: ότι το μήκος κύματος στο οποίο εκπέμπεται η περισσότερη ποσότητα ακτινοβολίας ενός θερμού (μέλανος) σώματος είναι αντιστρόφως… Read More ›

Το ενεργειακό παράθυρο Gamow

Στο εσωτερικό των άστρων πραγματοποιούνται πυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης, όπως συνέβη και κατά την διάρκεια των πρώτων λεπτών μετά την Μεγάλη Έκρηξη. Για να συμβεί μια πυρηνική αντίδραση σύντηξης πρέπει δύο πυρήνες να έρθουν πολύ κοντά ώστε οι ελκτικές ισχυρές πυρηνικές… Read More ›

Η επιβράβευση των κβαντικών αλγορίθμων με 3 εκατ. δολάρια

… και τα υπόλοιπα βραβεία Breakthrough σχετικά με την Φυσική Το βραβείο θεμελιώδους φυσικής 2023 των 3 εκατομμυρίων δολαρίων από το Breakthrough Prize Foundation μοιραζονται οι φυσικοί:Charles H. Bennett, IBM Thomas J. Watson Research CenterGilles Brassard, Université de MontréalDavid Deutsch,… Read More ›

Η άλγεβρα των Μεγάλων Ενοποιημένων Θεωριών

Ο John Carlos Baez (καθηγητής μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Riverside) παρουσιάζει στο κανάλι του Timothy Nguyen τα συναρπαστικά μαθηματικά μοτίβα του Καθιερωμένου Προτύπου των στοιχειωδών σωματιδίων που οδήγησαν στις Μεγάλες Ενοποιημένες Θεωρίες (GUTs): Το Καθιερωμένο Πρότυπο της σωματιδιακής… Read More ›

Η συνάρτηση του Lev Landau

Υπάρχουν κάποιες χαρακτηριστικές μαθηματικές συναρτήσεις που φέρουν το όνομα των φυσικών που τις ανακάλυψαν. Όπως η κλιμακωτή συνάρτηση του Heaviside που εισήχθη από τον Oliver Heaviside για να υπολογίσει το ηλεκτρικό ρεύμα όταν κλείνει ένα ηλεκτρικό κύκλωμα. Άλλο πολύ γνωστό παράδειγμα είναι… Read More ›

Γιατί ο αριθμός 7 είναι παράξενος;

Ένας λόγος για τον οποίο το 7 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί παράξενο, είναι γιατί είναι παράξενος ο τρόπος προσδιορισμού της διαιρετότητας ενός σχετικά μεγάλου αριθμού με το 7. Ένας αριθμός είναι διαιρετός με το 7, αρκεί ο νέος αριθμός που… Read More ›

Οι άλγεβρες Lie στην Φυσική των σωματιδίων

Στην κλασική μηχανική του Hamilton η κατάσταση ενός δυναμικού συστήματος περιγράφεται από τις n γενικευμένες συντεταγμένες θέσης και τις n γενικευμένες ορμές . Oι συνολικά N=2n μεταβλητές ονομάζονται κανονικές μεταβλητές του συστήματος. Τα φυσικά μεγέθη όπως η ενέργεια και ορμή… Read More ›

Φόρος τιμής στον Stefan Banach

Αφιερωμένο στον Πολωνό Stefan Banach (Στέφαν Μπάναχ), έναν από τους σημαντικότερους μαθηματικούς του 20ου αιώνα, είναι το σημερινό doodle της Google. Αφιερωμένο στον Πολωνό Stefan Banach (Στέφαν Μπάναχ), έναν από τους σημαντικότερους μαθηματικούς του 20ου αιώνα, είναι το σημερινό doodle της Google. Σαν σήμερα… Read More ›

Στέφανος Αρετάκης: Ψάχνοντας τη γνώση στις μαύρες τρύπες

Συνέντευξη στην Τασούλα Καραϊσκάκη – kathimerini.gr Βαθιά µέσα στο σύμπαν, στο εσωτερικό των μελανών οπών, κρύβονται τα μεγάλα μυστικά του κόσμου μας. «Μέσα τους κρύβεται το εύρος της αντοχής των πραγμάτων. Η αντοχή είναι καθοριστική ως έννοια για την ύπαρξή… Read More ›

Mετάλλια Fields 2022

Τέσσερις κορυφαίοι επιστήμονες, μεταξύ των οποίων και η Ουκρανή μαθηματικός, από την Ομοσπονδιακή Πολυτεχνική Σχολή της Λωζάνης, Maryna Viazovska –είναι οι νικητές του κορυφαίου μαθηματικού βραβείου Fields Medal. Η Viazovska είναι η δεύτερη γυναίκα στην 86χρονη ιστορία του θεσμού, μετά την Ιρανή Maryam Mirzakhani (βραβεύτηκε το 2014… Read More ›

Η απόδειξη ύπαρξης του Θεού

Τι παθαίνει κανείς όταν είναι άσχετος με τα Μαθηματικά Προσκεκλημένος από την Αικατερίνη τη Μεγάλη να επισκεφθεί την Αυλή της, ο Diderot έβγαζε τα έξοδά του προσπαθώντας να μυήσει τους αυλικούς στον αθεϊσμό. Μπουχτισμένη μαζί του η Αικατερίνη παράγγειλε στον… Read More ›

Όταν η συνισταμένη δύναμη είναι ανάλογη με την απομάκρυνση στον κύβο

Τι συμβαίνει όταν η συνισταμένη δύναμη που ασκείται σε ένα σώμα δεν είναι απλά ανάλογη με την απομάκρυνση, όπως στην απλή αρμονική ταλάντωση, αλλά ανάλογη με την απομάκρυνση υψωμένη στην τρίτη δύναμη; Υπάρχει κάποιο φυσικό σύστημα που να συμπεριφέρεται με… Read More ›

Νέο ρεκόρ ψηφίων του π στο νέφος της Google

Ο αριθμός π ως γνωστόν είναι το πηλίκο της περιφέρειας ενός οποιουδήποτε κύκλου προς τη διάμετρό του. Η ακριβής τιμή του π περιλαμβάνει άπειρα δεκαδικά ψηφία (που επιπλέον δεν επαναλαμβάνονται ποτέ με την ίδια σειρά). Τα ρεκόρ γίνονται για να… Read More ›

H αρμονική προσέγγιση του αριθμού e

O αριθμός e είναι ένας από τους πιο ενδιαφέροντες αριθμούς που εμφανίζονται στα μαθηματικά, παρά το γεγονός ότι είναι άρρητος αριθμός. Γράφεται ως άθροισμα της άπειρης σειράς: Eίναι γνωστός ως αριθμός Εuler, και μεταξύ άλλων, αποτελεί την βάση των φυσικών… Read More ›

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ που απέδειξε το πυθαγόρειο θεωρημα

… με τον δικό του πρωτότυπο τρόπο Οι πρόεδροι των ΗΠΑ, όποιες αρετές κι αν επιδεικνύουν σε άλλα πεδία, σπανίως φημίζονται για τις μαθηματικές τους ικανότητες. Κανένας επαγγελματίας μαθηματικός δεν έχει εκλεγεί ποτέ στον Λευκό Οίκο, ενώ οι πρόεδροι της… Read More ›

Kvant Selecta: Άλγεβρα και ανάλυση

Ο τόμος «Kvant Selecta: Άλγεβρα και ανάλυση, Ι» αποτελεί μια συλλογή από άρθρα που δημοσιεύτηκαν από το 1970 μέχρι το 1990 στο ρωσικό περιοδικό Kvant (τα τεύχη του οποίου μπορείτε να βρείτε δωρεάν στα ρωσικά στην ιστοσελίδα: http://kvant.mccme.ru/). Τα άρθρα που… Read More ›

Πως να γράψεις 100.000.000.000.000 ποιήματα

Ο Raymond Queneau (1903-1976) ήταν Γάλλος λογοτέχνης και μαθηματικός. Το 1960 ίδρυσε μαζί με τον μαθηματικό François Le Lionnais τo λογοτεχνικό κίνημα OuLiPo (Ouvroir de Littérature Potentielle), όπου μαθηματικοί και συγγραφείς επιχειρούν να παράξουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα προς όφελος… Read More ›

Αδιαβατικά αναλλοίωτα

Το πρώτο συνέδριο του Solvay το 1911 είχε ως θέμα την ακτινοβολία και τα κβάντα. Εκεί οι φυσικοί καθώς ασχολούνταν με τα προβλήματα της εισαγωγής κβαντικών εννοιών στη φυσική, συζητήθηκε και ένα φαινομενικά απλό πρόβλημα από την κλασική μηχανική: Θεωρούμε… Read More ›

Μεγάλα παραγοντικά

Στα μαθηματικά, τo παραγοντικό ενός φυσικού αριθμού N, συμβολίζεται με N!, και ισούται με το γινόμενο όλων των θετικών ακεραίων μικρότερων ή ίσων με N: H προσέγγιση Stirling (ή τύπος του Stirling) είναι μια προσέγγιση για τα παραγοντικά: (ισχύει: ). Πήρε το όνομά του από τον… Read More ›

Στον Dennis Sullivan το βραβείο Abel 2022

Η Νορβηγική Ακαδημία Επιστημών και Γραμμάτων ανακοίνωσε ότι το Βραβείο ‘Αμπελ 2022, γνωστό και ως «Νόμπελ» των Μαθηματικών, απονέμεται στον Αμερικανό Ντένις Πάρνελ Σάλιβαν, καθηγητή των πανεπιστημίων City και SUNY της Νέας Υόρκης, για την πρωτοποριακή συνεισφορά του στην τοπολογία… Read More ›

Σήμερα γιορτάζει ο αριθμός π

Η σημερινή ημερομηνία 14 Μαρτίου (3/14 ) έχει καθιερωθεί (για ευνόητους λόγους) ως παγκόσμια ημέρα του αριθμού π. Ο αριθμός π είναι το πηλίκο του μήκους της περιφέρειας οποιοδήποτε κύκλου ως προς την διάμετρό του. Υπενθυμίζεται και η ενδιαφέρουσα σύμπτωση: στις 14… Read More ›

Υπατία η Αλεξανδρινή

Η σπουδαία φιλόσοφος που βάδισε στην κόψη του ξυραφιού! ΚΕΙΜΕΝΟ: Δημήτρης Σταθόπουλος, Αστροφυσικός – http://www.eef.edu.gr Η Υπατία ήταν Ελληνίδα νεοπλατωνική φιλόσοφος, μαθηματικός και αστρονόμος, η οποία γεννήθηκε, δίδαξε και πέθανε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 415 μ.Χ. Θεωρείται από τις πιο… Read More ›

Η λύση της εξίσωσης log(lnx)=ln(logx)

Στην εξίσωση log(lnx)=ln(logx) με log συμβολίζεται ο λογάριθμος με βάση το 10, ενώ με ln ο λογάριθμος με βάση το e. Η λύση είναι: … και η απόδειξη περιγράφεται στο βίντεο που ακολουθεί:

Ποιός είναι ο Stephen Wolfram;

Ο Lawrence Krauss μας παρουσιάζει τον Stephen Wolfram – τον δημιουργό του Mathematica, του Wolfram|Alpha, της Γλώσσας Wolfram, του Wolfram Physics Project, του ιδρυτή και διευθύνοντα συμβούλου της Wolfram Research και συγγραφέα του A New Kind of Science. Ο Stephen… Read More ›

Όχι Tuesday αλλά Twosday: 22-2-22

Σήμερα λοιπόν είναι Τρίτη 22 Φεβρουαρίου 2022 ή 22-02-2022 ή 22-2-22 και γι αυτό αναφέρεται ως twosday. Πρόκειται για μια παλλινδρομική ή καρκινική ημερομηνία, δηλαδή μπορεί να διαβαστεί το ίδιο και το τέλος της προς την αρχή. Η κορυφαία στιγμή… Read More ›

Κινηματική και Απειροστικός Λογισμός

Το βιβλίο «Συναρτήσεις μιας πραγματικής μεταβλητής», εκδόσεις Ευρύαλος, είναι το τέταρτο κατά σειρά της μνημειώδους Πραγματείας «Στοιχεία μαθηματικής επιστήμης» του Nicolas Bourbaki. Όπως σε όλα τα Βιβλία της Πραγματείας, η έκθεση ακολουθεί την αξιωματική μέθοδο, με τη μέγιστη δυνατή γενικότητα και απόλυτη αυστηρότητα…. Read More ›

Οι τρεις μαθηματικοί που τετραγώνισαν τον κύκλο

Πρόκειται για τους Andras Máthé, Oleg Pikhurko και Jonathan Noel που απέδειξαν για πρώτη φορά πώς κατασκευάζουμε ένα τετράγωνο ίσου εμβαδού με έναν κύκλο Δεδομένου ότι χρησιμοποιούμε ως μονάδα μέτρησης εμβαδών ένα τετράγωνο που έχει ως πλευρά την μονάδα μήκους, τίθεται αμέσως και… Read More ›

Εντροπία και Wordle

Παίζοντας το διαδικτυακό παιχνίδι Worlde προσπαθούμε να βρούμε μια λέξη πέντε γραμμάτων με 6 προσπάθειες (μοιάζει αρκετά με το παλιό παχνίδι Mastermind). Το παιχνίδι δημιούργησε ο προγραμματιστής Τζος Γουόρντλ για να περνάει την ώρα η σύζυγός του κατά την διάρκεια του… Read More ›

Ζούμε ακόμα σε έναν Ευκλείδειο κόσμο

Η γεωμετρία της αρχαίας Ελλάδας αντέχει για περισσότερες από δύο χιλιετίες, ακόμη και μετά τη σχετικότητα και την κβαντομηχανική Ο Ευκλείδης έγραψε το διάσημο εγχειρίδιο γεωμετρίας του, τα «Στοιχεία», περί το 300 π.Χ. Πρόκειται για ένα αριστούργημα στοχασμού και παρουσίασης…. Read More ›

Ένας απλός τρόπος παραγωγής εντυπωσιακών φράκταλ

Με τον διεθνή όρο φράκταλ (fractal – ελληνιστί, μορφόκλασμα ή μορφοκλασματικό σύνολο) στα Μαθηματικά, την Φυσική αλλά και σε πολλές επιστήμες ονομάζεται ένα γεωμετρικό σχήμα που επαναλαμβάνεται αυτούσιο σε άπειρο βαθμό μεγέθυνσης, κι έτσι συχνά αναφέρεται σαν «απείρως περίπλοκο». Στο… Read More ›

Απόδειξη μαθηματικής ανισότητας με ηλεκτρικό βραχυκύκλωμα

Θεωρούμε το παρακάτω κύκλωμα τεσσάρων αντιστατών (δυο με αντίσταση α και δυο με αντίσταση b): H ολική αντίσταση θα είναι R=(α+b)/2. Στη συνέχεια συνδέουμε τα σημεία P και Q του κυκλώματος κλείνοντας τον διακόπτη. Παρατηρούμε ότι το αμπερόμετρο δείχνει πως… Read More ›

Μια «φυσική» απόδειξη του πυθαγορείου θεωρήματος

Θεωρούμε ένα ‘ενυδρείο’ σε σχήμα ορθογωνίου τριγωνικού πρίσματος με κάθετες πλευρές α , b και υποτείνουσα c. To ενυδρείο μικρού πλάτους ℓ βρίσκεται σε οριζόντιο επίπεδο και μπορεί να περιστρέφεται χωρίς τριβές γύρω από τον κατακόρυφο άξονα που φαίνεται στο… Read More ›

Με πόσα μηδενικά τελειώνει ο αριθμός 100! (εκατό παραγοντικό);

Στα μαθηματικά τo παραγοντικό ενός φυσικού αριθμού n συμβολίζεται με n! και ορίζεται ως το γινόμενο όλων των θετικών ακεραίων μικρότερων ή ίσων με του n: n! = 1∙2∙3∙ … ∙n. Το ερώτημα που τίθεται είναι: αν γράψουμε τον αριθμό 100! με όλα τα ψηφία του, με πόσα… Read More ›

Μια κβαντική επιφοίτηση για την συνάρτηση ζήτα

Οι φυσικοί βρίσκουν μια νέα προσέγγιση στο μαθηματικό πρόβλημα του ενός εκατομμυρίου δολλαρίων H συνάρτηση ζήτα του Riemann είναι μια φαινομενικά απλή συνάρτηση που προβληματίζει τους μαθηματικούς από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα. Το πιο διάσημο πρόβλημα, η υπόθεση Riemann,… Read More ›

Η σπορά του Grothendieck

Πριν από μερικές ημέρες, στις 13 Ιανουαρίου 2022, εμφανίστηκε στις προθήκες των γαλλικών βιβλιοπωλείων μία νέα, καλαίσθητη έκδοση του περίφημου έργου, «Récoltes et Semailles» (Συγκομιδή και Σπορά, σε ελεύθερη απόδοση) του κορυφαίου μαθηματικού του 20ού αιώνα Alexandre Grothendieck (1928 – 2014). Το… Read More ›

Τι ενδιαφέρον κρύβει το 2022;

(νεώτερη ενημέρωση 1/1/2022) Μαθηματικά το 2022, εκτός από άρτιος αριθμός, είναι και σφηνικός αριθμός διότι γράφεται ως γινόμενο τριών πρώτων αριθμών 2x3x337=2022. Διαθέτει όπως όλοι οι σφηνικοί αριθμοί οκτώ διαιρέτες (1, 2, 3, 6, 337, 674, 1011, 2022). Επίσης, είναι… Read More ›

Η Φυσική το 2021

Σχετικά με το πείραμα Muon g-2 στο Fermilab που κλόνισε το Καθιερωμένο Πρότυπο των στοιχειωδών σωματιδίων, τους χρονοκρυστάλλους, μια νέα φάση της ύλης που φαίνεται να παραβιάζει έναν από τους πιο σημαντικούς νόμους της φυσικής, την εκτόξευση του διαστημικού τηλεσκοπίου… Read More ›

Το παράδοξο του Bertrand

Το παράδοξο του Bertrand είναι ένα πρόβλημα πιθανοτήτων που παρουσιάζεται στο βιβλίο του «Calcul des probabilités (1889)» και διατυπώνεται ως εξής: Θεωρούμε ένα ισόπλευρο τρίγωνο εγγεγραμμένο σε κύκλο. Αν χαράξουμε τυχαία μια οποιαδήποτε χορδή του κύκλου, ποιά είναι η πιθανότητα… Read More ›

O πιο περιζήτητος πρώτος αριθμός

Πρώτοι αριθμοί ονομάζονται οι αριθμοί που διαιρούνται μόνο με την μονάδα και τον εαυτό τους, όπως οι 2, 3, 5, 7, 11, 13, κ.λπ. Από τους πρώτους αριθμούς προκύπτουν όλοι οι άλλοι (οι σύνθετοι αριθμοί) με την πράξη του πολλαπλασιασμού. Δηλαδή… Read More ›

Η Τεχνητή Νοημοσύνη αποδεικνύει νέα μαθηματικά θεωρήματα

… καθοδηγούμενη από την ανθρώπινη διαίσθηση Για πρώτη φορά επιστήμονες των υπολογιστών και μαθηματικοί, από τη Βρετανία και την Αυστραλία, χρησιμοποίησαν την τεχνητή νοημοσύνη για να τους βοηθήσει να αποδείξουν ή να προτείνουν νέα μαθηματικά θεωρήματα στα πολύπλοκα πεδία της… Read More ›

Μια ‘σχολική’ απόδειξη του πρώτου νόμου του Κέπλερ

1ος νόμος Kepler: Οι τροχιά ενός πλανήτη είναι έλλειψη και ο Ήλιος βρίσκεται στην μία εστία της έλλειψης.2ος νόμος Kepler: Η ακτίνα που ενώνει τον Ήλιο και τον κάθε πλανήτη διαγράφει σε ίσους χρόνους ίσα εμβαδά.3ος νόμος Kepler: Το τετράγωνο της περιόδου περιφοράς του κάθε… Read More ›

Φλερτ και μαθηματική λογική

«Η τακτική μου είναι να διδάσκω στον μαθητή όσο γίνεται περισσότερα και να του ζητώ όσο γίνεται λιγότερα». Αυτό ήταν ένα από τα πολλά που μας άφησε για να τον θυμόμαστε ο Ρέιμοντ Σμούλιαν φεύγοντας από τη ζωή το 2017, σε ηλικία 98… Read More ›

Ποιό ποτήρι είναι μισογεμάτο (ή μισοάδειο)

Τα 4 ποτήρια του σχήματος είναι πανοποιότυπα. Έστω Η το μέγιστο ύψος του ποτού μέσα στο ποτήρι όταν αυτό είναι γεμάτο. Σε ποιά περίπτωση το ποτήρι μπορεί να θεωρηθεί μισογεμάτο; Όταν το ύψος του ποτού μέσα στο ποτήρι είναι: Α)… Read More ›

Η μαθηματική ιδιοφυία του Μπαχ

Όταν κινούμαστε κατά μήκος μιας λωρίδας του Μέμπιους (Möbius) τότε επιστρέφoυμε στο σημείο απ’ όπου ξεκινήσαμε με την δεξιά και αριστερή πλευρά μας ανεστραμμένες. Αν κάνουμε έναν ακόμα γύρο της λωρίδας επιστρέφοντας στο σημείο εκκίνησης το σώμα μας θα πάρει… Read More ›

Άντα, η πρώτη προγραμματίστρια ήταν κόρη του Λόρδου Βύρωνα

Διείδε ότι οι υπολογιστές μέσα από αριθμούς μπορούν να επεξεργάζονται και οντότητες όπως γράμματα του αλφαβήτου ή νότες της μουσικής ΠΕΤΡΟΣ Σ. ΣΤΕΦΑΝΕΑΣ*-www.kathimerini.gr Ο Λόρδος Βύρωνας είχε μια μόνο κόρη εντός γάμου, την λαίδη Αυγούστα Άντα Μπάϊρον, κόμισσα του Λάβλεϊς…. Read More ›

Η γενίκευση του γρίφου με τις 8 βασίλισσες σε μια σκακιέρα

Δοκιμάστε στην σκακιέρα το εξής πρόβλημα: Τοποθετήστε οκτώ βασίλισσες έτσι ώστε η μια να μην απειλεί την άλλη. Αν το καταφέρετε μια φορά, μπορείτε να βρείτε μια δεύτερη διάταξη; μια τρίτη; Τελικά, πόσες διαφορετικές τέτοιες διατάξεις υπάρχουν; Αποδεικνύεται ότι υπάρχουν… Read More ›

Ευκλείδεια γεωμετρία όχι επιχειρηματικότητα

Με την έναρξη σχολικού έτους ο πρωθυπουργός της Ρωσίας Μιχαήλ Μισούστιν, επισκέφτηκε ένα από τα κορυφαία σχολεία της χώρας του – το Kapitsa Physics and Technology Lyceum. Μπαίνοντας σε μια τάξη είδε ότι μελετούσαν ένα πρόβλημα σχετικό με επιχειρήσεις. «Γιατί… Read More ›

Οι περιπέτειες ενός μαθηματικού

Ο Stanisław Marcin Ulam (1909 – 1984) ήταν Πολωνός φυσικο-μαθηματικός ο οποίος μετανάστευσε στις ΗΠΑ την δεκαετία του 1930. Συμμετείχε στο πρόγραμμα για την κατασκευή της πρώτης πυρηνικής βόμβας (Manhattan Project) και στον σχεδιασμό της βόμβας υδρογόνου. Ανανακάλυψε την έννοια… Read More ›

Μια νέα κατηγορία πρώτων αριθμών που είναι «ψηφιακά ευαίσθητοι»

… και η διεύρυνσή της Παρατηρείστε τους αριθμούς 294.001, 505.447 και 584.141. Βλέπετε κάτι ιδιαίτερο σ’ αυτούς; Ίσως να αναγνωρίσετε ότι όλοι είναι πρώτοι αριθμοί – αριθμοί που διαιρούνται μόνο με τον εαυτό τους και την μονάδα. Όμως οι συγκεκριμένοι… Read More ›