Το αυτοπαρατηρούμενο σύμπαν και το Γ θέμα φυσικής

… των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων

Γνωστοί φυσικοί, όπως Eugene Wigner και ο John Archibald Wheeler προβληματιζόμενοι με τα θεμέλια της κβαντικής θεωρίας, υποστήριζαν πως δεν αρκεί μόνο η μετρητική συσκευή για να αποκτήσει νόημα η θεωρία, αλλά και η ίδια η συνείδηση των παρατηρητών. Η συνείδηση, όχι ως μια υπερβατική οντότητα, αλλά ως υλική πραγματικότητα που αλληλεπιδρά με το παρατηρούμενο σύστημα. Στις πιο ακραίες διατυπώσεις της η άποψη αυτή θεωρεί την παρατήρηση από συνειδητούς παρατηρητές ως όρο ύπαρξης της πραγματικότητας. (O Einstein ειρωνευόταν αυτές τις απόψεις λέγοντας: Κοιτάξτε το φεγγάρι. Πιστεύετε πως αποκτά υπόσταση όταν το παρατηρεί ένα ποντίκι;)

Ο Wigner σχεδίασε ένα νοητικό πείραμα – γνωστό ως ‘ο φίλος του Wigner‘ – για να διερευνήσει τον ρόλο της συνείδησης στη διαδικασία της κβαντικής μέτρησης. Από την πλευρά του, ο Wheeler θεωρούσε ότι είμαστε κάτι περισσότερο από παρατηρητές: είμαστε συμμέτοχοι στη ζωή του σύμπαντος. Με βάση τον μηχανισμό του δικού του πειράματος σκέψης (delayed choice experiment), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ακριβής φύση της πραγματικότητας περιμένει την ενεργό συμμετοχή ενός συνειδητού παρατηρητή. Η συνείδηση του παρατηρητή είναι υπεύθυνη για την αναδρομική δημιουργία της πραγματικότητας – ακόμη κι αν αυτή πραγματικότητα υπήρχε πριν από την ύπαρξη του παρατηρητή.

Έτσι στις αρχές του 1980, o Wheeler σε άρθρο του με τίτλο «Law without law» (που περιέχεται στην συλλογή «Quantum Theory and Measurement«) αναρωτιέται αν το σύμπαν συμπεριφέρεται ως ένα αυτοδιεγειρόμενο κύκλωμα.

 Στον ηλεκτρομαγνητισμό, «ως αυτοδιεγειρόμενο κύκλωμα θεωρείται το κύκλωμα που δημιουργεί το δικό του μαγνητικό πεδίο μέσω της χρήσης ηλεκτρικού ρεύματος», όπως για παράδειγμα το κύκλωμα του πολυσυζητημένου θέματος Γ των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων στη φυσική:

Η κίνηση της μεταλλικής ράβδου ΖΗ δημιουργεί ηλεκτρικό ρεύμα στο κύκλωμα, εξαιτίας του οποίου δημιουργείται μεταβαλλόμενο μαγνητικό πεδίο στο εσωτερικό του πηνίου, που με την σειρά του προκαλεί ηλεκτρεγερτική δύναμη αυτεπαγωγής, από την οποία εξαρτάται η (εξ’ αρχής) περιγραφή της εξέλιξης του κυκλώματος

Ένα παρόμοιο αυτοδιεγειρόμενο ηλεκτρικό κύκλωμα θα είχε στο μυαλό του ο Wheeler όταν σχεδίαζε το παρακάτω σκίτσο, για να απεικονίσει τo σύμπαν ως αυτοπαρατηρούμενο σύστημα:

Ο Wheeler σκέφτηκε το κβαντικό σύμπαν ως ένα σύστημα αυτοδιεγειρόμενου κυκλώματος.

Η ουρά πάνω δεξιά παριστάνει τα πρώτα στάδια του σύμπαντος που μεγαλώνει με το χρόνο και τελικά δημιουργεί παρατηρητές – παριστάνονται με το μάτι αριστερά. Το σύμπαν μετατρέπεται σε συγκεκριμένη πραγματικότητα διαμέσου μιας μεταγενέστερης παρατήρησής του από μια συνείδηση που και η ίδια εξαρτάται απ’ αυτήν την πραγματικότητα.

Οι πράξεις παρατήρησης της συνείδησης κάνουν απτή την πραγματικότητα του παρελθόντος, ακόμη και του μακρινού παρελθόντος, όταν δεν υπήρχαν παρατηρητές. Σύμφωνα με τον Wheeler δεν είμαστε μόνο θεατές. Είμαστε συμμετέχοντες. Δημιουργούμε την ίδια την πραγματικότητα που παρατηρούμε. Κατά μια περίεργη έννοια, ζούμε σε ένα συμμετοχικό σύμπαν.

διαβάστε άρθρο του John Archibald Wheeler με τίτλο «Law Without Law»:

διαβάστε επίσης: Chris Ferrie, ‘Do we create the very reality that we observe?



Κατηγορίες:ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ, ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ, ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ, ΣΥΜΠΑΝ, ΧΙΟΥΜΟΡ

Ετικέτες: , , ,

3 replies

  1. Ο wheeler φαίνεται πως διάβασε Αριστοτέλη και Πλωτίνο που είπαν: » νόησης νοήσεως νόηση » που σημαίνει ότι στο μυαλό ακούσια σαν πρώτη γνώση εγκαθίσταται η γνώση της κίνησης η οποία υπάρχει σε όλη την πραγματικότητα και ως εκ τούτου η πρώτη γνώση αναγνωρίζει το εαυτό της δηλαδή αυτό αναγνωρίζεται

  2. Τέτοιες απόψεις δεν είναι δυνατόν να συζητούνται στην πιο ορθολογική επιστήμη. Είναι απλώς σαχλαμάρες. Όποιος ακολουθεί τον σολιψισμό μάλλον έχει άλλα κίνητρα και όχι την αναζήτηση της αλήθειας. Ο Αϊνστάιν καλά έκανε και ειρωνεύτηκε τέτοιες ανοησίες. Αλήθεια η ύλη περιμένει εμάς για να υπάρξει; Πιο μπροστά δεν υπήρχε; Και η σκοτεινή ύλη πριν συνειδητοποιήσουμε την ύπαρξη της δεν υπήρχε; Γελοιότητες για πορρωμένους ιδεαλιστές. Σαχλαμάρες στο τετράγωνο.

    • Φίλε Αντώνη, νομίζω πως ο Einstein το είχε πάρει «στραβά» το ζήτημα, διότι κανένας στοχασμός δεν είναι ανόητος. Το φεγγάρι φυσικά υπάρχει ως φυσικός δορυφόρος της Γης, είτε το βλέπουμε, είτε όχι. Η συλλογιστική του Wheeler αναφέρεται στην ερμηνεία των μετρήσεων και όχι στο εάν ο παρατηρητής κατασκευάζει μία πραγματικότητα, πράγμα πολύ λογικό αν σκεφθεί κανείς ότι στην πραγματικότητα δεν υπάρχει το φεγγάρι εκεί, και η Γη εδώ. Η παραπλάνηση των ανθρώπινων αισθήσεων δημιουργεί τον διαχωρισμό, αφού στην πραγματικότητα ζούμε μέσα σε ένα κοχλάζον ενεργειακό όλον. Μόνο οι άνθρωποι βλέπουν τον ουρανό γαλάζιο και τη Σελήνη λευκή, λόγω της φυσιολογίας τους.

Σχολιάστε

Ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για την εξάλειψη των ανεπιθύμητων σχολίων. Μάθετε πως επεξεργάζονται τα δεδομένα των σχολίων σας.