Η πράσινη ακτίνα του Ιουλίου Βερν …

… και του Ερίκ Ρομέρ

H ταινία «Le rayon vert» (Η πράσινη ακτίνα), που σκηνοθέτησε το 1986 ο Éric Rohmer, δεν θα μπορούσε να μην αναφέρεται στην «Πράσινη ακτίνα», του βιβλίου του Ιουλίου Βερν – εκδόθηκε το 1882. Η διάσημη, αλλά σπάνια πράσινη ακτίνα (ή πράσινη αναλαμπή) εμφανίζεται στο ηλιοβασίλεμα, όταν και το τελευταίο τμήμα του ήλιου εξαφανίζεται στον ορίζοντα εξαιτίας της διάθλασης και του διασκεδασμού του φωτός.

Τα στάδια της πράσινης ακτίνας

Τα στάδια της πράσινης ακτίνας (wikipedia)

Στην ταινία του Rohmer υπάρχει μια σκηνή διάρκειας πέντε λεπτών, όπου μια παρέα ηλικιωμένων συζητά για το βιβλίο του Βερν και το φαινόμενο της πράσινης ακτίνας.  Αναφέρονται σ’ αυτό που λέει ο Βερν, πως όταν βλέπετε τη πράσινη ακτίνα τότε μπορείτε να διαβάσετε τα δικά σας συναισθήματα αλλά και των άλλων επίσης. Στη συνέχεια ο ηλικιωμένος κύριος της παρέας (από το 2:50′ και μετά) εξηγεί ότι το φαινόμενο οφείλεται στην διάθλαση του φωτός, τονίζοντας ότι είναι πολύ σπάνιο και η ατμόσφαιρα πρέπει να είναι πολύ καθαρή για να καταφέρει κανείς να το διακρίνει. …

Στο αντίστοιχο βιβλίο του Ιουλίου Βερν η «πράσινη αχτίδα» περιγράφεται ως εξής:

To 1882, o Jules Verne δημοσίευσε το μυθιστόρημά του «Le Rayon Verte»

(…) Να λοιπόν τι θα μπορούσαν να διαβάσουν οι αναγνώστες των παράξενων φυσικών φαινομένων, στην «Μορνινγκ Ποστ», εκείνης της ημέρας:
«Έχετε δει ποτέ σας τον ήλιο, τη στιγμή που χάνεται στο θαλάσσιο ορίζοντα;
Ασφαλώς ναι! Τον παρακολουθήσατε ποτέ μέχρι τη στιγμή που το πάνω μέρος του δίσκου του αγγίζει τη γραμμή του νερού και εξαφανίζεται;
Πολύ πιθανόν βέβαια. Παρατηρήσατε όμως το φαινόμενο που δημιουργείται ακριβώς τη στιγμή που το λαμπερό αστέρι ρίχνει την τελευταία του αχτίδα σε ξάστερο ουρανό, χωρίς το παραμικρό ίχνος ομίχλης;
Ίσως όχι. Ε, λοιπόν, όταν όμως σας παρουσιαστεί, ίσως για πρώτη φορά, η ευκαιρία – γιατί είναι πολύ σπάνιο φαινόμενο – να κάνετε την παρατήρηση αυτή, δεν θα είναι καμιά κόκκινη αχτίδα αυτή που θα χτυπήσει τον αμφιβληστροειδή του ματιού σας, όπως θα μπορούσατε να υποθέσετε.
Θα είναι μια «πράσινη» αχτίδα, ένα χρώμα υπέροχο, ένα πράσινο που κανένας ζωγράφος δε θα μπορούσε να πετύχει στην παλέττα του, ένα πράσινο που δεν το χρησιμοποίησε ποτέ η φύση, ούτε στην απέραντη ποικιλοχρωμία των φυτών ούτε στις αποχρώσεις της πιο καθαρής θάλασσας!
Ποτέ δεν έχει αποδοθεί το χρώμα αυτό. Αλλά αν στον παράδεισο υπάρχει πράσινο χρώμα, τότε δεν μπορεί να είναι άλλο απ’ αυτό το πράσινο, που χωρίς αμφιβολία είναι το αληθινό πράσινο της Ελπίδας!»(..)
Η Πράσινη Αχτίδα αναφερόταν σ’ έναν παλιό μύθο που το κρυφό του νόημα παραμένει ακόμα άγνωστο. Ένα μύθο ανεξήγητο ανάμεσα σε τόσους άλλους που γεννήθηκαν στις ορεινές περιοχές του Χάιλαντς και που βεβαιώνει ότι: η αχτίδα αυτή έχει τη δύναμη να κάνει κάποιον που την είδε , να μη γελιέται ποτέ στα αισθήματα του. Η εμφάνισή της εξαφανίζει τις ψευδαισθήσεις και τις αυταπάτες κι εκείνος που είχε την τύχη να δει την Αχτίδα αυτή έστω και για μια φορά, έχει τη δυνατότητα να ψυχολογεί πολύ σωστά και τον εαυτό του αλλά και τους άλλους.(…)
Ιούλιος Βερν: «Η πράσινη αχτίδα», εκδόσεις ελεύθερος τύπος, 1987

Παρανοήσεις και παραπομπές σχετικά με την πράσινη ακτίνα

Μια παρανόηση σχετίζεται με τον παλιό μύθο από τη Σκωτία που αναφέρει ο Βερν στο μυθιστόρημά του, σχετικά με την ικανότητα που αποκτά κάποιος όταν βλέπει την πράσινη ακτίνα, ώστε να μη γελιέται ποτέ στα αισθήματα του. Δεν υπάρχει τέτοιος θρύλος στην Σκωτσέζικη λαογραφία. Κι όχι μόνον αυτό. Οι Σκωτσέζοι μάλιστα θεωρούν ότι το πράσινο χρώμα συνδέεται με τα κακά πνεύματα, το θάνατο και τη δυστυχία.

Mια άλλη παρανόηση είναι ότι πρόκειται για ψευδαίσθηση του ματιού. Αρκεί όμως μια έγχρωμη φωτογραφία για να αποδείξει ότι η πράσινη αναλαμπή είναι πραγματική.

Επίσης είναι εντελώς λάθος να θεωρείται ότι το φαινόμενο παρατηρείται μόνο στον ορίζοντα μιας ανοιχτής θάλασσας, γιατί το φως του ήλιου που δύει πρέπει να διέλθει μέσα από το νερό.

Ακόμα, δεν υπάρχει περιορισμός όσον αφορά το γεωγραφικό πλάτος στο οποίο βρίσκεται κανείς για να παρατηρήσει το φαινόμενο, ενώ πολλές φορές το φαινόμενο αποδίδεται εντελώς λανθασμένα στην περίθλαση του φωτός.

Μπορείτε να διαβάσετε όλες τις λεπτομέρειες για την φυσική, την φυσιολογία του ματιού και τις παρανοήσεις σχετικά με την πράσινη ακτίνα στο πολύ αναλυτικό άρθρο του Andrew T. Young (και στα πολλά links που περιέχονται μέσα σ’ αυτό): «Green-flash Fallacies and Misconceptions»



Κατηγορίες:ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ, ΣΙΝΕΜΑ

Ετικέτες: , , , ,

Σχολιάστε

Ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για την εξάλειψη των ανεπιθύμητων σχολίων. Μάθετε πως επεξεργάζονται τα δεδομένα των σχολίων σας.