
Το ένα τρίτο τρίτο του φετινού βραβείου Νόμπελ φυσικής ανήκει στον Robert Brout
Πριν από λίγες ημέρες βραβεύθηκαν με το Nobel φυσικής 2013, οι Peter Higgs και Francois Englert, για τις θεωρίες που ανέπτυξαν ξεχωριστά σχετικά με το πεδίο Higgs και το μποζόνιο Higgs. Κανονικά οι βραβευθέντες φυσικοί θα ήταν τρεις, μαζί με τον Robert Brout. Δυστυχώς όμως ο Robert Brout απεβίωσε το 2011 και η επιτροπή των Nobel βραβεύει μόνο τους επιστήμονες που βρίσκονται εν ζωή.
O Robert Brout, φίλος και συνεργάτης του Francois Englert, ήταν συν – συγγραφέας με τον Englert της εργασίας που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 1964 στο Physical Review Letters και στην οποία περιγράφεται ο μηχανισμός Higgs.
O Ιan Sample (theguardian.com – via Εκδόσεις Τραυλός) αποκαλύπτoντας περιστατικά από τη συγγραφή του βιβλίου του «Higgs – Το Σωματίδιο του Θεού», αναφέρεται στον Robert Brout και στην εποχή που με τον συνεργάτη του Englert ανακάλυπταν τον μηχανισμό παραγωγής της μάζας των σωματιδίων:
«Δεν γνώρισα ποτέ από κοντά τον Ρόμπερτ Μπρουτ, αλλά στις 4 Ιουνίου 2007, μέσω Skype κι ενώ βρισκόταν στο σπίτι του στις Βρυξέλλες, του πήρα συνέντευξη για τον ρόλο που διαδραμάτισε στην ιστορία του μποζονίου Χιγκς. Μαζί του ήταν ο Φρανσουά Ενγκλέρ. Οι δυο τους έγραψαν ένα άρθρο στο οποίο περιγραφόταν για πρώτη φορά ο τρόπος με τον οποίο τα σωματίδια μπορεί να αποκτούν τη μάζα τους, χάρη σε εκείνο το πεδίο για το οποίο είναι σήμερα γνωστός ο Πίτερ Χιγκς.
Όταν άρχισα να δουλεύω το βιβλίο «Χιγκς: Το Σωματίδιο του Θεού», έκλεισα μια συνάντηση με τον Μπρουτ και τον Εγνκλέρ στο Βέλγιο. Την ημέρα που έφτασα, τον Ιούνιο του 2009, ο Ρόμπερτ δεν ήταν πολύ καλά και δεν κατάφερε να έρθει στο ραντεβού. Τελικά, πήγα στο γραφείο του Ενγκλέρ στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών και εκεί μιλήσαμε για την κοινή ιστορία των δύο επιστημόνων: πώς γνωρίστηκαν μεταξύ τους, πώς συνεργάστηκαν στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ και επέστρεψαν στην Ευρώπη για να ζήσουν στην ίδια πόλη και να εργαστούν στο ίδιο πανεπιστήμιο, όπου αρχικά περικύκλωσαν και έπειτα επέλυσαν το πρόβλημα του πώς αποκτούν μάζα τα στοιχειώδη σωματίδια.
Λυπήθηκα που δεν κατάφερα να συναντήσω τον Μπρουτ. Στη συνέντευξη που είχα πάρει και από τους δύο το 2007, γέλασα πραγματικά με την καρδιά μου. Αυτοί οι δύο άντρες, με τον Μπρουτ να αποτελεί τον μέντορα του Ενγκλέρ, φαινόταν να απολαμβάνουν μια τόσο βαθιά φιλία που έκανε τον κόσμο γύρω τους να μοιάζει ανεπαρκής. Ήταν λιγότερο μια συνέντευξη, και έμοιαζε περισσότερο με το να κρυφακούω μια συνομιλία μεταξύ των δύο. Ολοκλήρωναν ο ένας τις προτάσεις του άλλου, έκαναν μεταξύ τους αστεία, και περιέγραφαν τα συναισθήματά τους για διάφορα γεγονότα όχι σε μένα, αλλά μάλλον ο ένας στον άλλο.
Ο Ρόμπερτ Μπρουτ πέθανε στις 3 Μαΐου 2011. Μετά το άκουσμα της δυσάρεστης είδησης, θέλησα να ανατρέξω στις σημειώσεις μου από τη συνέντευξη και να μοιραστώ μερικά από τα σχόλιά του από την κουβέντα μας. Υπήρχε μία πρόταση συγκεκριμένα που εντυπώθηκε στον νου μου.
Ίσως να γνωρίζετε ότι οι πρώτες νύξεις για τον μηχανισμό παραγωγής της μάζας των σωματιδίων διατυπώθηκαν τη δεκαετία του 1960 στην εργασία του Γιοικίρο Ναμπού, ο οποίος περιέγραψε τον μηχανισμό με όρους της θεωρίας των υπεραγωγών. Δεν θα σας κουράσω με τις λεπτομέρειες, αλλά η αντιστοίχιση είναι η εξής: όταν ένα φωτόνιο κινείται μέσα σε έναν υπεραγωγό, αποκτά μάζα και, συνεπώς, δεν διανύει μεγάλες αποστάσεις.
Ο Μπρουτ και ο Ενγκλέρ πήραν την ιδέα του Ναμπού και την ανέπτυξαν περαιτέρω. Ο Μπρουτ μού είπε πως το 1963 «ήταν απολύτως σαφές ότι ήταν δυνατόν να παραχθεί μάζα με ένα είδος βαθμωτού σωματιδίου» –κάτι σαν το μποζόνιο Χιγκς. «Χρειάστηκε όμως χρόνος για να αποκτήσουμε μια πλήρη εικόνα», πρόσθεσε.
Οι δύο φυσικοί αφιέρωσαν, δικαιολογημένα, πολλούς μήνες στον έλεγχο της υπόθεσής τους. Στον χώρο της φυσικής στοιχειωδών σωματιδίων, ήταν μάλλον παρείσακτοι, και η ιδέα με την οποία έπαιζαν ήταν ριζοσπαστική. Οι μήνες πέρασαν, ήρθε η άνοιξη του 1964, και παρ’ όλα αυτά δεν είχαν βρει κάποιο λάθος. Έτσι αισθάνθηκαν βέβαιοι ότι η εργασία τους ήταν σωστή.

Francois Englert και Robert Brout
Ιδού τι μου ανέφερε ο Μπρουτ για εκείνη την εποχή, αν και όπως θα διαπιστώσετε, απευθύνεται επίσης και στον Ενγκλέρ.
«Πίναμε μπύρες σε μια ταράτσα που κοιτούσε σε ένα πάρκο και ήμασταν και οι δύο πολύ ενθουσιασμένοι. Το γεγονός ότι μπορούσαμε να εξηγήσουμε τις μάζες ορισμένων σωματιδίων βαθμίδας, και ταυτόχρονα να διατηρούμε άμαζο το φωτόνιο, το γεγονός ότι μπορούσαμε να πετύχουμε κάτι τέτοιο μάς ενθουσίαζε. Για πρώτη φορά στη ζωή μου, Φρανσουά, αισθάνθηκα πώς είναι να είσαι μεγάλος φυσικός».
Για πρώτη φορά στη ζωή μου αισθάνθηκα πώς είναι να είσαι μεγάλος φυσικός.
Αυτή η πρόταση έχει εντυπωθεί μέσα μου. Θυμάμαι πώς ακριβώς την εκστόμισε. Ταξίδεψε τη σκέψη μου στους μεγάλους και σπουδαίους επιστήμονες και με έκανε να φανταστώ, χωρίς να έχω καμία ελπίδα ότι θα συμβεί, αλλά όσο καλύτερα μπορούσα, το ιλιγγιώδες αίσθημα τού να γνωρίζεις για μια στιγμή ότι έχεις δει βαθύτερα στη φύση από οποιονδήποτε άλλο.
Έξι φυσικοί το 1964 περιέγραψαν πώς τα σωματίδια αποκτούν τη μάζα τους. Οι Μπρουτ και Ενγκλέρ ήταν οι πρώτοι από αυτούς. Δυστυχώς, οι έξι δεν συναντήθηκαν ποτέ ως ομάδα και η πιθανότητα να συμβεί κάτι τέτοιο έχει πλέον μηδενιστεί. Πάντως, πλησιέστερα σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο έφτασαν το 2010, όταν απονεμήθηκε και στους έξι το βραβείο Σακουράι για τη θεωρητική φυσική. Ο μόνος που έλειπε από την τελετή απονομής τότε ήταν ο Πίτερ Χιγκς.
Κατηγορίες:HIGGS, ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ, ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ
Σχολιάστε