Έρευνα: «Κάτι» από το εξωτερικό του Ηλιακού Συστήματος ίσως έφερε εποχή των παγετώνων στη Γη. Ένα φαινόμενο που δεν είχε ληφθεί ως τώρα υπόψιν στα γεωλογικά κλιματικά μοντέλα

Κώστας Μαυραγάνης— Huffpost Greece

Η Γη ίσως να έχασε προσωρινά την προστασία του Ήλιου πριν από περίπου δύο εκατομμύρια χρόνια και να αφέθηκε εκτεθειμένη στο ψύχος του διαστρικού Διαστήματος, καθώς το Ηλιακό Σύστημα περνούσε μέσα από ένα πυκνό νέφος αερίων και σκόνης, σύμφωνα με νέα έρευνα.

Δύο εκατομμύρια χρόνια πριν η Γη ήταν πολύ διαφορετική, με τους μακρινούς προγόνους μας να ζουν δίπλα σε προϊστορικά θηρία- και σε αρκετά χαμηλές θερμοκρασίες, καθώς η Γη περνούσε μια περίοδο μεγάλου ψύχους, με εποχές των παγετώνων να έρχονται και να φεύγουν μέχρι περίπου 12.000 χρόνια πριν. Οι επιστήμονες εικάζουν πως οι εποχές των παγετώνων λαμβάνουν χώρα για μια σειρά λόγων, μεταξύ των οποίων η κλίση και η περιστροφή του πλανήτη, η κίνηση των τεκτονικών πλακών, οι εκρήξεις ηφαιστείων, τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα κ.α. Ωστόσο η νέα έρευνα [A possible direct exposure of the Earth to the cold dense interstellar medium 2–3 Myr ago] που δημοσιεύτηκε στο Nature Astronomy από ερευνητές του Boston University βάζει στη συζήτηση έναν άλλο πιθανό παράγοντα: Τη θέση του Ήλιου (και του Ηλιακού Συστήματος) στον γαλαξία.

Ειδικότερα, οι ερευνητές βρήκαν στοιχεία πως πριν από περίπου δύο εκατομμύρια χρόνια το Ηλιακό Σύστημα συνάντησε ένα διαστρικό νέφος τόσο πυκνό που μπορεί να επηρέασε τον ηλιακό άνεμο: Όπως θεωρούν, τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι η θέση του Ήλιου στο Διάστημα μπορεί να επηρεάζει την ιστορία της Γης περισσότερο από ό,τι αναμενόταν στο παρελθόν.

Το Ηλιακό Σύστημα καλύπτεται από μια «ασπίδα» πλάσματος που εκπέμπεται από τον Ήλιο, την αποκαλούμενη Ηλιόσφαιρα. Αυτή προκύπτει χάρη σε μια συνεχή ροή φορτισμένων σωματιδίων, τον αποκαλούμενο ηλιακό άνεμο, που εκτείνεται πέρα από τον Πλούτωνα- μια γιγαντιαία «φυσαλίδα» η οποία μας προστατεύει από την ακτινοβολία που θα μπορούσε να προκαλέσει μεταβολές στο DNA μας: Για την ακρίβεια επιστήμονες θεωρούν ότι είναι ένας από τους λόγους που η ζωή εξελίχθηκε στη Γη όπως εξελίχθηκε.

Σύμφωνα με την εν λόγω έρευνα, το ψυχρό αυτό νέφος συμπίεσε την ηλιόσφαιρα με τέτοιο τρόπο που για λίγο η Γη και οι άλλοι πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος τέθηκαν εκτός της επιρροής της.

«Αυτό το άρθρο είναι το πρώτο που δείχνει ποσοτικά ότι υπήρξε επαφή ανάμεσα στον Ήλιο και κάτι εκτός του Ηλιακού Συστήματος που θα επηρέασε το κλίμα της Γης» είπε η Μεράβ Οφέρ, διαστημική φυσικός και lead author του επιστημονικού άρθρου. Η θεωρία της, γενικότερα, είναι πως η ηλιόσφαιρα έχει το σχήμα ενός φουσκωμένου «κρουασάν»- και τώρα διερευνά το πώς η ηλιόσφαιρα και η κίνηση του Ήλιου στο Διάστημα επηρεάζει τη χημεία της ατμόσφαιρας. «Τα άστρα κινούνται και τώρα αυτό το άρθρο δείχνει όχι μόνο ότι κινούνται, μα και ότι συναντούν δραστικές αλλαγές» λέει η Οφέρ.

Η ίδια και οι συνεργάτες της πρακτικά κοίταξαν πίσω στον χρόνο, χρησιμοποιώντας εξελιγμένα μοντέλα υπολογιστή για να «δουν» πού βρισκόταν ο Ήλιος πριν από δύο εκατομμύρια χρόνια- και μαζί του η ηλιόσφαιρα και το υπόλοιπο Ηλιακό Σύστημα. Επίσης χαρτογράφησαν την πορεία του συστήματος «Local Ribbon of Cold Clouds» (τοπική κορδέλα ψυχρών νεφών)- μιας σειράς μεγάλων, πυκνών, πολύ ψυχρών νεφών που αποτελούνται κυρίως από άτομα υδρογόνου. Οι προσομοιώσεις έδειξαν ότι ένα από τα νέφη κοντά στο τέλος της «κορδέλας» (Local Lynx of Cold Cloud) μπορεί να συγκρούστηκε με την ηλιόσφαιρα.

Αν συνέβη αυτό, λέει η Οφέρ, η Γη θα εκτέθηκε πλήρως στο διαστρικό κενό, όπου αέρια και σκόνη αναμειγνύονται με ατομικά στοιχεία που έχουν απομείνει από άστρα που εξερράγησαν. Κανονικά η ηλιόσφαιρα «φιλτράρει» τα πιο πολλά από αυτά τα ραδιενεργά σωματίδια, ωστόσο χωρίς προστασία μπορούν να φτάσουν εύκολα στη Γη. Σύμφωνα με το επιστημονικό άρθρο, αυτό συνάδει με γεωλογικά στοιχεία τα οποία δείχνουν αυξημένα ισότοπα (60Fe, 244Pu) στον ωκεανό, τα χιόνια στη Ανταρκτικής και πυρήνες πάγου από την ίδια περίοδο. Επίσης, υπάρχει αντιστοιχία με τα διαθέσιμα δεδομένα περί θερμοκρασίας τότε, που υποδεικνύουν πτώση της.

Η εξωτερική πίεση ενδεχομένως μπλόκαρε την ηλιόσφαιρα για ένα διάστημα, που μπορεί να κυμαινόταν από λίγους αιώνες μέχρι και ένα εκατομμύριο χρόνια, λέει η Οφέρ- ανάλογα το μέγεθος του νέφους. «Μα μόλις η Γη απομακρύνθηκε από το ψυχρό νέφος, η ηλιόσφαιρα “αγκάλιασε” όλους τους πλανήτες, περιλαμβανομένης της Γης» σημειώνει.

Δεν μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα πώς επηρέασε τη Γη το ψυχρό νέφος- αν, για παράδειγμα έφερε μια εποχή των παγετώνω. Ωστόσο υπάρχουν και άλλα ψυχρά νέφη στο διαστρικό κενό που ο Ήλιος πιθανώς συνάντησε μέσα σε διάστημα δισεκατομμυρίων ετών, και πιθανότατα θα συναντήσει και άλλα σε βάθος εκατομμυρίων ετών.

Κατηγορίες:ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗ, ΔΙΑΣΤΗΜΑ, ΧΩΡΙΣ ΦΥΣΙΚΗ ΔΕΝ ΚΑΤΑΝΟΕΙΣ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ