Δεν μπορεί κανείς να παρατηρήσει τον κόσμο χωρίς να τον αλλάξει. Αυτή η άποψη οδήγησε τον Βέρνερ Χάιζενμπεργκ στην κβαντομηχανική κι αυτή ήταν το δίλημμά του. Ήθελε να μελετήσει τον κόσμο, δεν τον ενδιέφερε να τον αλλάξει. Ωστόσο τον άλλαξε, αναγκάστηκε να τον αλλάξει με αυτή την τρομερή θεωρία ανά χείρας, διότι έζησε σε μια εποχή κατά την οποία δεν μπορούσε να υπάρξει αδιαφορία για τέτοια ζητήματα, σε μια Γερμανία που επικρατoύσε ο εθνικοσοσιαλισμός. Κάτι ανάλογο συνέβαινε και με άλλους φυσικούς, άντρες και γυναίκες. Ούτε καν ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο δηλωμένος ειρηνιστής, δεν μπόρεσε να μείνει μακριά από την παγκόσμια ιστορία και βοήθησε κι εκείνος με τον τρόπο του στην κατασκευή της ατομικής βόμβας, πράγμα που αργότερα μετάνιωσε. Αυτή είναι η σκοτεινή πλευρά της ιστορίας, που ξεκινάει από τις πληγές στα δάχτυλα της Μαρί Κιουρί και φτάνει στην ατομική βόμβα της Χιροσίμα.

Η φωτεινή πλευρά της ιστορίας είναι εκείνη όλων αυτών των εκπληκτικών, απίστευτα έξυπνων και φιλομαθών ανθρώπων και της σύμπραξης του πνεύματός τους. Η κβαντομηχανική ήταν μια τόσο καινούργια θεωρία, ώστε κανείς τους δεν θα μπορούσε να την ανακαλύψει μόνος του, έπρεπε να συνεργαστούν, να συναγωνιστούν, να είναι φίλοι και αντίπαλοι, για να τη δημιουργήσουν από κοινού.
(… Ο Χάιζενμπεργκ και οι περισσότεροι φυσικοί της εποχής του), συνέχισαν να εργάζονται και μετά το 1945. Κανείς τους όμως δεν κατάφερε να ανακαλύψει κάτι που θα μπορούσε να συγκριθεί με την κβαντομηχανική ή τη θεωρία της σχετικότητας. Ο Αϊνστάιν αναζητούσε έναν παγκόσμιο τύπο. Το ίδιο και ο Χάιζενμπεργκ. Δεν τον βρήκαν. Οι θεωρίες τους όμως, οι οποίες διατυπώθηκαν πριν από εκατό χρόνια, αντέχουν μέχρι σήμερα, περιέχονται στα τσιπ των ηλεκτρονικών υπολογιστών μας και στα ιατρικά μηχανήματα, οι δε αντιπαραθέσεις που είχαν τότε για την ερμηνεία των θεωριών τους δεν έχουν διευθετηθεί μέχρι σήμερα. Τις αντιρρήσεις που προέβαλλε ο Αϊνστάιν για την κβαντομηχανική εξακολουθούν να τις προβάλλουν αρκετοί επιφυλακτικοί επιστήμονες. Η ιστορία δεν έχει τελειώσει ακόμα.
απόσπασμα από τον βιβλίο του Tobias Hurter, «Η εποχή της αβεβαιότητας, Τα φωτεινά και σκοτεινά χρόνια της φυσικής 1895-1945», μετάφραση: Γιώτα Λαγουδάκου, εκδόσεις διόπτρα
Κατηγορίες:ΙΣΤΟΡΙΑ, ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ, ΣΧΕΤΙΚΟΤΗΤΑ

Σχολιάστε