Το εντυπωσιακό δαχτυλίδι ενός άστρου που σβήνει

Νέες εικόνες του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb

Όταν ο Ήλιος φτάσει στο τέλος της ζωής του, μετά από 5 δισεκατομμύρια χρόνια περίπου, θα εξελιχθεί σε έναν κόκκινο γίγαντα και τελικά θα καταρρεύσει σε έναν λευκό νάνο. Κατά την κατάρρευσή του θα αποβάλλει τους εξωτερικούς φλοιούς του στο διάστημα, δημιουργώντας ένα πλανητικό νέφος, σαν το Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα (ή M57).

Εντυπωσιακές λεπτομέρειες του Δακτυλιοειδούς Νεφελώματος (ή M57), τα απομεινάρια ενός άστρου που πεθαίνει. To Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα όπως φωτοτογραφήθηκε από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb: (αριστερά) από την κάμερα εγγύς υπέρυθρης ακτινοβολίας (Near Infrared Camera, NIRCam) και (δεξιά) από το όργανο MIRI (Mid-Infrared Instrument)

Tο Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα είναι ένα πλανητικό νεφέλωμα που βρίσκεται νότια από τον φωτεινότερο αστέρα της Λύρας, τον Βέγα, και ανάμεσα στους αστέρες β και γ Λύρας. Ανακαλύφθηκε από τον Antoine Darquier de Pellepoix το έτος 1779. Το 1800 ο Κόμης Friedrich von Hahn ανακάλυψε τον αμυδρό κεντρικό αστέρα. Ο θρύλος μας λέει ότι μέσα από τα μικρά τηλεσκόπια της εποχής νεφελώματα σαν το Μ57, έμοιαζαν μάλλον σαν πλανήτες, εξ ου και το όνομα. Τα πλανητικά νεφελώματα είναι τα πολύχρωμα υπολείμματα άστρων που πεθαίνουν και έχουν εκτοξεύσει στο διάστημα μεγάλο μέρος της μάζας τους. Το Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα απέχει περίπου 2570 έτη φωτός από τη Γη και διαστέλλεται με ρυθμό περί το 1 δευτερόλεπτο του τόξου ανά αιώνα. Στην συγκεκριμένη απόσταση αντιστοιχεί σε 20 ως 30 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, και έχει φθάσει σε διάμετρο της τάξεως του 1 έτους φωτός. Η μάζα του εκτιμάται σε 1,2 φορά τη μάζα του Ήλιου.

Ο φωτεινός δακτύλιος που δίνει το χαρακτηρισμό «Δακτυλιοειδές» στο νεφέλωμα αποτελείται από περίπου 20.000 μεμονωμένες συστάδες πυκνού μοριακού αερίου υδρογόνου, κάθε μία από τις οποίες έχει μάζα περίπου όσο η Γη. Μέσα στον δακτύλιο, υπάρχει μια στενή ζώνη εκπομπής από κυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες – πολύπλοκα οργανικά μόρια που κανείς δεν περίμενε να έχουν σχηματιστεί στο νεφέλωμα του δακτυλίου. Έξω από τον φωτεινό δακτύλιο, βλέπουμε περίεργες «ακίδες» να απομακρύνονται από το κεντρικό άστρο, οι οποίες είναι εμφανείς στο υπέρυθρο, αλλά ήταν ελάχιστα ορατές στις εικόνες του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble. Οι αστροφυσικοί πιστεύυν ότι θα μπορούσαν να οφείλονται σε μόρια που σχηματίζονται στις σκιές των πιο πυκνών τμημάτων του δακτυλίου, τα οποία προστατεύονται από την άμεση, έντονη ακτινοβολία από το κεντρικό θερμό άστρο.

Οι εικόνες από το MIRI μας έδωσαν την πιο ευκρινή και καθαρή εικόνα του ασθενούς μοριακού φωτοστέφανου έξω από τον λαμπερό δακτύλιο. Μια εκπληκτική αποκάλυψη ήταν η παρουσία έως και δέκα ομόκεντρων χαρακτηριστικών σε τακτά διαστήματα μέσα σε αυτό το αχνό φωτοστέφανο. Αυτά τα τόξα πρέπει να σχηματίζονταν περίπου κάθε 280 χρόνια καθώς το κεντρικό άστρο απέβαλλε τα εξωτερικά του στρώματα. Όμως, όταν ένα μεμονωμένο άστρο εξελίσσεται σε πλανητικό νεφέλωμα, δεν υπάρχει καμία διαδικασία που να έχει τέτοιου είδους χρονική περίοδο. Αντίθετα, αυτοί οι δακτύλιοι δείχνουν ότι πρέπει να υπάρχει ένα άστρο-συνοδός στο σύστημα, που να περιφέρεται τόσο μακριά από το κεντρικό άστρο όσο ο Πλούτωνας από τον Ήλιο μας. Καθώς το ετοιμοθάνατο άστρο απέρριπτε την ατμόσφαιρά του, το άστρο-συνοδός διαμόρφωνε την εκροή και την σμίλευε. Κανένα άλλο τηλεσκόπιο εκτός από το Webb, δεν είχε την διακριτική ικανότητα για να αποκαλύψει αυτό το ανεπαίσθητο φαινόμενο.

πηγή: https://webbtelescope.org/contents/early-highlights/webb-reveals-intricate-details-in-the-remains-of-a-dying-star



Κατηγορίες:ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ, ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗ

Ετικέτες: ,

Σχολιάστε

Ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για την εξάλειψη των ανεπιθύμητων σχολίων. Μάθετε πως επεξεργάζονται τα δεδομένα των σχολίων σας.