ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ

Σωματίδιο φάντασμα στη ζυγαριά

Ποιά είναι η μάζα ηρεμίας ενός νετρίνου; ● Αυτό είναι ένα από τα μεγάλα αναπάντητα ερωτήματα στη φυσική, δεδομένου ότι τα νετρίνα παίζουν κεντρικό ρόλο στη φύση. ● Σημαντική συμβολή στη «ζύγιση» των νετρίνων έχει η ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου… Read More ›

Συζήτηση με τον Luciano Maiani

Ο Luciano Maiani είναι φυσικός, πολίτης της Δημοκρατίας του Αγίου Μαρίνου, γνωστός για την πρόβλεψη – σε συνεργασία με τους Sheldon Glashow και Ιωάννη Ηλιόπουλο – του γοητευτικού κουάρκ (διαβάστε σχετικά: Μια ιστορία για το γοητευτικό κουάρκ).Το 2007, τιμήθηκε με το μετάλλιο Dirac, μαζί… Read More ›

Τί είναι τα εικονικά (ή εν δυνάμει) σωματίδια;

Ένας από τους πιο τρελούς ισχυρισμούς της σύγχρονης φυσικής είναι η ιδέα των εικονικών (ή εν δυνάμει) σωματιδίων. Πρόκειται για σωματίδια που εμφανίζονται στον πραγματικό κόσμο για πολύ μικρό χρονικό διάστημα και στη συνέχεια εξαφανίζονται, χωρίς να παραβιάζονται οι αρχές… Read More ›

Υπάρχει σωματίδιο που διασπάται σε δύο μποζόνια Higgs;

Μια αναφορά από το πείραμα CMS Στο Καθιερωμένο Πρότυπο των στοιχειωδών σωματιδίων δεν υπάρχουν σωματίδια που να έχουν τόση μάζα ώστε να διασπαστούν προς δύο μποζόνια Higgs. Επομένως, αν στα πειράματα παρατηρηθεί συντονισμός παραγωγής ζευγών μποζονίων Ηiggs, τότε έχουμε ξεκάθαρα… Read More ›

Tο Χάικου του Αϊνστάιν

O αμερικανός φυσικός Μatt Strassler – γνωστός από το μπλογκ του «Of Particular Significance» -, πριν από λίγο καιρό κυκλοφόρησε το βιβλίο του με τίτλο «Waves In An Impossible Sea». Εκεί, ξεκινώντας από την περιγραφή των θεμελιωδών φυσικών εννοιών όπως: μάζα,… Read More ›

Πίτερ Χιγκς (1929-2024)

Ο φυσικός Peter Higgs πέθανε χθες σε ηλικία 94 ετών, σύμφωνα με σημερινή ανακοίνωση του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου. Ο Peter Higgs μοιράστηκε με τον Francois Englert το βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 2013 «για την θεωρητική ανακάλυψη ενός μηχανισμού που συμβάλει στην κατανόηση… Read More ›

Από τη Σωματιδιακή Φυσική στην Πυρηνική Φυσική

Μια νέα θεωρητική ανάλυση συνδέει τα αποτελέσματα πειραμάτων σωματιδίων υψηλής ενέργειας στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων με τον σχηματισμό τριάδων πρωτονίων μέσα στους πυρήνες. Το πώς συμπεριφέρονται οι τριάδες πρωτονίων (ppp) και νετρονίων (nnn) είναι ένα σημαντικό συστατικό στις θεωρίες της… Read More ›

Η ολική έκλειψη Ηλίου της 8ης Απριλίου θα αποκαλύψει τη σκοτεινή ύλη στο CERN

Ο επιταχυντής του CERN προετοιμάστηκε για να ανιχνεύσει σκοτεινή ύλη κάτω από τις ιδανικές συνθήκες που θα δημιουργήσει η ολική έκλειψη Ηλίου στις 8 Απριλίου Ο μεγαλύτερος και πιο ισχυρός επιταχυντής σωματιδίων θα επαναλειτουργήσει, για πρώτη φορά μετά το 2022,… Read More ›

SHiP: το νέο πείραμα του CERN που θα αναζητήσει σκοτεινά σωματίδια

Στο CERN σχεδιάζεται το νέο πείραμα Search for Hidden Particles (SHiP) που θα αναζητήσει νέα στοιχειώδη σωματίδια που δεν αλληλεπιδρούν άμεσα με την γνωστή ύλη. Θα είναι χίλιες φορές πιο ευαίσθητο στην ανίχνευση τέτοιων σωματιδίων, σε σχέση με τα σημερινά… Read More ›

Η χειρότερη πρόβλεψη της Φυσικής

Μια καλή επιστημονική θεωρία είναι αυτή που κάνει ακριβείς προβλέψεις. Ωστόσο, υπάρχει μια πρόβλεψη στη σύγχρονη φυσική που είναι πραγματικά πολύ κακή – ίσως η χειρότερη σε όλες τις επιστήμες. Η σύγχρονη φυσική μπορεί να προβλέψει αρκετά περίπλοκα πράγματα, π.χ… Read More ›

Προσεγγίζοντας το ένα εξάκις εκατομμυριοστό του μέτρου

Το 1977, το ζεύγος Ray και Charles Eames κυκλοφόρησε μια ξεχωριστή ταινία μικρού μήκους με τίτλο «Powers of Ten», η οποία μέσα σε χρονικό διάστημα μόλις εννέα λεπτών, παρουσίαζε τα όρια της ανθρώπινης γνώσης. Οι «Δυνάμεις του Δέκα» ξεκινούν με την εικόνα… Read More ›

Ένας ανιχνευτής σωματιδίων του CERN θα χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία των όγκων του εγκεφάλου

Επιστήμονες στη Γερμανία δοκιμάζουν μια νέα συσκευή απεικόνισης η οποία έχει ενσωματωμένο έναν ανιχνευτή μικρών σωματιδίων που αναπτύχθηκε στο CERN. Οι ανιχνευτές σωματιδίων όπως αυτοί που χρησιμοποιούν οι φυσικοί στο CERN έχουν ευρείες εφαρμογές πέρα από την έρευνα. Τώρα, ένας ανιχνευτής σωματιδίων που αναπτύχθηκε… Read More ›

Πόσο βαρύ είναι ένα νετρίνο;

Ο αγώνας για την ζύγιση του μυστηριώδους σωματιδίου αναζωπυρώνεται. Οι φυσικοί συζητούν πειράματα που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τις εργαστηριακές μετρήσεις της μάζας των υπερελαφρών σωματιδίων. Προς το παρόν, μόνο ένα πείραμα στον κόσμο μπορεί να κάνει μια τέτοια μέτρηση… Read More ›

Συγκρίνοντας τις 4 γνωστές δυνάμεις που κυβερνούν το σύμπαν μας

Είναι γνωστό ότι το σύμπαν καθορίζεται από τέσσερις δυνάμεις: την ισχυρή πυρηνική, την ηλεκτρομαγνητική, την ασθενή πυρηνική και την βαρυτική. Συνήθως λέμε ότι η ισχυρότερη από αυτές τις δυνάμεις είναι η ισχυρή πυρηνική δύναμη. Αν θεωρήσουμε συμβατικά την ισχύ της… Read More ›

Η ανίχνευση νετρίνων από την έκρηξη του σουπερνόβα 1987Α

… κατά την διάρκεια της νύχτας 22-23 Φεβρουαρίου του 1987 (νεώτερη ενημέρωση) – Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb βρίσκει για πρώτη φορά άμεσες αποδείξεις για την ύπαρξη άστρου νετρονίων στην καρδιά του υπολείμματος του σουπερνόβα 1987A Κατά την έκρηξη του… Read More ›

Ποιό σωματίδιο του Καθιερωμένου Προτύπου δεν έχει ανιχνευθεί ακόμα;

Το μποζόνιο Χιγκς ανιχνεύθηκε το 2012. Ήταν το τελευταίο στοιχειώδες σωματίδιο του Καθιερωμένου Προτύπου που ανακαλύφθηκε πειραματικά; Aυτό νομίζει ο περισσότερος κόσμος. Κι όμως υπάρχει ένα ακόμα στοιχειώδες σωματίδιο της καθιερωμένης θεωρίας που οι φυσικοί δεν κατόρθωσαν να το ανιχνεύσουν μέχρι… Read More ›

Ένας ρομποσκύλος στο CERN (βίντεο)

Το τετράποδο ρομπότ ονομάζεται robodog ή CERNquadbot και ολοκλήρωσε με επιτυχία το πρώτο του επιτυχημένο τεστ ακτινοπροστασίας στα υπόγεια τούνελ των πειραμάτων του CERN Το robodog πλεονεκτεί σε σχέση με τα προηγούμενα τροχοφόρα ρομπότ που χρησιμοποιούν στο CERN, γιατί παρακάμπτει… Read More ›

Προτάσεις για τον νέο υπερ-επιταχυντή σωματιδίων στο CERN

Το CERN ανακοίνωσε τα σχέδια του για το «ισχυρότερο μικροσκόπιο» στη Φυσική – Πρόκειται για ένα νέο επιταχυντή σωματιδίων τρεις φορές μεγαλύτερο από τον LHC Αξιωματούχοι του Ευρωπαϊκού Οργανισμoύ Πυρηνικών Ερευνών (CERN)  όπου βρίσκεται ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων κοντά στη Γενεύη ανακοίνωσαν… Read More ›

Τι σημαίνει αυτή η τρελή εξίσωση;

Είναι γνωστό ότι το Καθιερωμένο Πρότυπο της σωματιδιακής φυσικής περιγράφει θεωρητικά σχεδόν όλα τα γνωστά υποατομικά φαινόμενα. Χαρακτηρίζεται από μία εξίσωση που θεωρείται ίσως η πολυπλοκότερη (επομένως και η αποκρουστικότερη; ) εξίσωση της φυσικής. Για να ασχοληθεί κανείς με την… Read More ›

Η κατανομή του Κοσμικού Υποβάθρου Νετρίνων γύρω από την επιφάνεια της Γης

Το αρχέγονο σύμπαν, κλάσματα του δευτερολέπτου μετά την Μεγάλη Έκρηξη, περιείχε ηλεκτρόνια, ποζιτρόνια, φωτόνια και νετρίνα σε θερμική ισορροπία μεταξύ τους. Όταν η ηλικία του σύμπαντος ξεπέρασε το ένα δευτερόλεπτο, πραγματοποιήθηκε η αποδέσμευση των νετρίνων από την ύλη καθώς το σύμπαν… Read More ›

Μια σπάνια διάσπαση του σωματιδίου Χιγκς ενδέχεται να μην συμφωνεί με τις θεωρητικές προβλέψεις

Πρόκειται για την διάσπαση του μποζονίου Higgs προς ένα μποζόνιο Ζ και ένα φωτόνιο (γ). Tα πειράματα ATLAS και CMS στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) στο CERN αναζήτησαν στα δεδομένα τους τη σπάνια διάσπαση του μποζονίου Higgs, Η→Ζγ, ανακαλύπτοντας μια… Read More ›

Επιμορφωτικά σεμινάρια για καθηγητές στο CERN

Το Τμήμα Εκπαίδευσης του CERN σε συνεργασία με την Οργανωτική Επιτροπή των σεμιναρίων για την Ελλάδα, αποτελούμενη από τους: Εμμανουήλ Τσεσμελή, Καθηγητή, Υπεύθυνο του Γραφείου Διεθνών Σχέσεων του CERN, Δρ. Ραχήλ – Μαρία Αβραμίδου, φυσικό, ερευνήτρια CERN και την Ευγενία… Read More ›

Η ενοποιήση των νόμων της φύσης και η θεωρία των χορδών

Ο Αϊνστάιν ονειρευόταν την ενοποίηση όλων των νόμων της φύσης. Η θεωρία χορδών υποσχόταν εδώ και καιρό ότι θα πραγματοποιήσει μια μαθηματικά κομψή περιγραφή που ορισμένοι την αποκαλούν «θεωρία των πάντων». Στο βίντεο που ακολουθεί οι φυσικοί, David Gross, Andrew… Read More ›

Είχαν προβλέψει την μάζα του σωματιδίου Χιγκς. Και κανείς δεν έδωσε σημασία.

Το μποζόνιο Higgs είναι ένα από τα στοιχειώδη σωματίδια στο Καθιερωμένο Πρότυπο της σωματιδιακής φυσικής και το τελευταίο που ανακαλύφθηκε. Όταν στις 4 Ιουλίου 2012 ανακοινώθηκε η ανακάλυψη του μποζονίου Higgs, το πείραμα ATLAS μέτρησε την μάζα του στα 126,5 GeV και… Read More ›

Η ακριβέστερη εκτίμηση της μάζας του σωματιδίου Χιγκς

… 11 χρόνια μετά την ανακάλυψή του To πείραμα ATLAS στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (Large Hadron Collider, LHC) δημοσίευσε στο περιοδικό Physical Review Letters την τελευταία και ακριβέστερη εκτίμηση της μάζας του σωματιδίου Higgs: 125.11 ± 0.09 (στατιστικό σφάλμα) ±… Read More ›

Τι είναι η ηλεκτρασθενής δύναμη;

Δύο πολύ διαφορετικές δυνάμειςΌταν εξετάζουμε το πώς λειτουργούν οι ηλεκτρομαγνητικές και οι ασθενείς πυρηνικές δυνάμεις στο σύμπαν μας, είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί οι φυσικοί δεν αντιλήφθηκαν αμέσως την ειδική τους σχέση. Οι ηλεκτρομαγνητικές δυνάμεις βρίσκονται παντού γύρω μας. Σ’… Read More ›

Ο μετασχηματισμός των ηλεκτρομαγνητικών δυναμικών

Σχεδόν όλες οι θεμελιώδεις ανακαλύψεις στη Φυσική συνδέονται άμεσα με το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο. Πρώτα απ’ όλα το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο είναι το πρώτο Παράδειγμα ενοποίησης πεδίων, του ηλεκτρικού και του μαγνητικού πεδίου. Δεύτερον, η διαπίστωση ότι τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα (φως) διαδίδονται… Read More ›

Ανιχνεύθηκε ένα εξαιρετικά υψηλής ενέργειας σωματίδιο κοσμικών ακτίνων

Οι αστρονόμοι εντόπισαν ένα σπάνιο, εξαιρετικά υψηλής ενέργειας σωματίδιο που έφτασε στη Γη από το διάστημα. Ονομάζεται Αματαράσου, από την θεά του ήλιου της ιαπωνικής μυθολογίας, και σύμφωνα με τους ειδικούς είναι μια από τις πιο υψηλής ενέργειας κοσμικές ακτίνες που έχουν ανιχνευτεί ποτέ. Η προέλευσή του παραμένει άγνωστη, ωστόσο… Read More ›

Το ‘Καθιερωμένο Πρότυπο’ του Εμπεδοκλή

Το Καθιερωμένο Πρότυπο (Standard Model) των Στοιχειωδών Σωματιδίων είναι η φυσική θεωρία που περιγράφει τα ελάχιστα δομικά συστατικά της ύλης και τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν μεταξύ τους διαμέσου των θεμελιωδών δυνάμεων της φύσης (ισχυρές, ασθενείς και ηλεκτρομαγνητικές δυνάμεις). Απεικονίζεται συνοπτικά με έναν πίνακα, παρόμοιο… Read More ›

Ο Νίκος Μαυρόματος βραβεύεται για τη συνεισφορά του στη θεωρητική φυσική

Ο Νικόλαος Μαυρόματος πρωτοστάτησε στην διερεύνηση των ιδιοτήτων των κβαντικών χωροχρόνων και στους αντίστοιχους ελέγχους της αναλλοίωτης Lorentz χρησιμοποιώντας δεδομένα από ισχυρές εξωγαλαξιακές πηγές φωτός. Χρησιμοποιώντας θεωρητικά μοντέλα χορδών, ο ίδιος και οι συνεργάτες του έκαναν την πρωτοποριακή ανακάλυψη ότι… Read More ›

Ξεκινά η κατασκευή του μεγαλύτερου τηλεσκοπίου νετρίνων στον κόσμο

Θα βρίσκεται σε βάθος περίπου 4 χλμ. στον Ειρηνικό Ωκεανό Τα νετρίνα είναι μία κατηγορία σωματιδίων που αλληλεπιδρούν τόσο ασθενώς με την ύλη, ώστε να περνούν σχεδόν ανεπηρέαστα μέσα από οποιοδήποτε αντικείμενο. Έτσι, μολονότι ο πλανήτης μας βομβαρδίζεται συνεχώς από… Read More ›

Ψάχνοντας τα υπολείμματα της Μεγάλης Έκρηξης

Η Ασημίνα Αρβανιτάκη και ο Σάββας Δημόπουλος υποστηρίζουν ότι η Γη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ανιχνευτής για να εντοπιστούν αρχέγονα νετρίνα Η μελέτη των πρώτων στιγμών του σύμπαντος μοιάζει λίγο με την αρχαιολογία. Περιλαμβάνει το σκάψιμο για την εύρεση λειψάνων… Read More ›

Το πείραμα ATLAS μελετά το «γοητευτικόνιο»

Το 1974, η ανακάλυψη του μεσονίου J/ψ πυροδότησε μια επανάσταση στη σωματιδιακή φυσική (την «Επανάσταση του Νοέμβρη»). Οι μελέτες αυτού του νέου, σύνθετου σωματιδίου απέδειξαν ότι υπήρχαν περισσότεροι από τρεις τύπους κουάρκ και παρείχαν τον ακρογωνιαίο λίθο για το σύγχρονο… Read More ›

Η ελεύθερη πτώση ενός «μήλου αντιύλης»

Το πείραμα ALPHA-g στο CERN μέτρησε την επίδραση της βαρύτητας στην αντιύλη Αν αφήσετε κοντά στην επιφάνεια της Γης ένα «μήλο από αντιύλη», αυτό θα πέσει ελεύθερα όπως ένα μήλο από κανονική ύλη; Σύμφωνα με την πρώτη απευθείας μέτρηση που… Read More ›

Η καμπύλη του συντονισμού και ο χρόνος ζωής των σωματιδίων

Πως η αβεβαιότητα στην ενέργεια ενός σωματιδίου προσδιορίζει με εξαιρετική ακρίβεια τον χρόνο ζωής ασταθών σωματιδίων Υπάρχουν σωματίδια που ζουν αιώνια ή για να το πούμε διαφορετικά, ο χρόνος ζωής τους είναι μεγαλύτερος από την ηλικία του σύμπαντος, όπως για… Read More ›

Η πρώτη ανίχνευση νετρίνων που παράχθηκαν στον επιταχυντή του CERN

Τα νετρίνα είναι ηλεκτρικά ουδέτερα στοιχειώδη σωματίδια που παίζουν σπουδαίο ρόλο στην σωματιδιακή φυσική. Το γεγονός ότι διαθέτουν μικρή μεν, αλλά όχι αμελητέα μάζα, αποτελεί την μοναδική αναμφισβήτητη ανακάλυψη που δείχνει ότι υπάρχει άγνωστη φυσική πέραν του Καθιερωμένου Πρότυπου των… Read More ›

Το κυνήγι του «δαίμονα»

Οι φυσικοί επιβεβαιώνουν την προ 67 ετών πρόβλεψη για το σωματίδιο «δαίμονας» Η χαρακτηριστική διέγερση ενός μετάλλου είναι το πλασμόνιό του, το οποίο είναι μια κβαντισμένη συλλογική ταλάντωση της πυκνότητας των ηλεκτρονίων του. Το 1956, ο θεωρητικός φυσικός Ντέιβιντ Πάινς (David… Read More ›

Τα μιόνια εξακολουθούν να μπερδεύουν τους φυσικούς

Το μυστήριο με την ανώμαλη μαγνητική ροπή του μιονίου συνεχίζεται Το μιόνιο (συμβολίζεται με το ελληνικό γράμμα μ – αγγλική ονομασία muon) είναι στοιχειώδες σωματίδιο παρόμοιο με το ηλεκτρόνιο, με αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο -1 και ιδιοστροφορμή (spin) 1⁄2. Μαζί με το ηλεκτρόνιο,… Read More ›

Η αναζήτηση των «δειλών» σωματιδίων συνεχίζεται

Δύο τεράστιοι υπόγειοι ανιχνευτές έθεσαν περιορισμούς στα ανώτερα όρια, για το πόσο ισχυρά αλληλεπιδρούν τα θεωρητικά σωματίδια σκοτεινής ύλης WIMPs με την κανονική ύλη. Υπάρχουν στο σύμπαν ροζ ελέφαντες; Οι αστρονομικές παρατηρήσεις μας λένε ότι υπάρχουν, όχι ροζ, αλλά αόρατοι… Read More ›

Η κατάρα της μούμιας και οι κοσμικές ακτίνες

Η αρχαιολογία και η σωματιδιακή φυσική δεν φαίνεται να έχουν τίποτα κοινό. Κι όμως οι φυσικοί χρησιμοποιούν τα υποατομικά σωματίδια που ονομάζονται μιόνια για να «ακτινογραφούν» τεράστιες αρχαιολογικές κατασκευές όπως οι πυραμίδες. Η τομογραφική απεικόνιση με μιόνια ως εργαλείο για… Read More ›

Ένα ζεύγος νέων τετρακουάρκ

Ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων του CERN ανίχνευσε δύο νέα τετρακουάρκ με «ανοιχτή γοητεία» Τα κουάρκ είναι στοιχειώδη σωματίδια της ύλης και δεν μπορούν να διαιρεθούν περαιτέρω. Συγκροτούν μεγαλύτερα σύνθετα σωματίδια, π.χ. τα πρωτόνια και νετρόνια τα οποία περιέχουν τρία κουάρκ… Read More ›

Ερευνητές προσπαθούν να δημιουργήσουν σκοτεινή ύλη

Το κυνήγι των ‘άπιαστων’ σωματιδίων συνεχίζεται. ●Η σκοτεινή ύλη υπάρχει, αλλά οι επιστήμονες δεν ξέρουν από τι αποτελείται. ●Το αξιόνιο είναι ένα από υποψήφια σωματίδια σκοτεινής ύλης, αλλά δεν έχει ανιχνευθεί ποτέ. ● Ένα πρόσφατο πείραμα θέτει υπό αμφισβήτηση την ύπαρξη «βαρέων αξιονίων»…. Read More ›

Η μάζα του μποζονίου Higgs μετρήθηκε με την μεγαλύτερη ακρίβεια από ποτέ

…. στο πείραμα ATLAS 11 ολόκληρα χρόνια μετά την ανίχνευσή του από τoν Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC), το μποζόνιο Higgs εξακολουθεί να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της έρευνας των στοιχειωδών σωματιδίων. Οι ακριβείς μετρήσεις των ιδιοτήτων αυτού του ξεχωριστού σωματιδίου χρησιμοποιούνται… Read More ›

Δημήτρης Νανόπουλος: η υπογραφή της θεωρίας των υπερχορδών

… στα πειραματικά δεδομένα του υποβάθρου των βαρυτικών κυμάτων Σε πρόσφατη δημοσίευση με τίτλο «Signatures of Superstring theory in NANOGrav«, οι φυσικοί: Σπύρος Βασιλάκος, Δημήτρης Νανόπουλος, Θεόδωρος Παπανικολάου, Εμμανουήλ Σαρειδάκης και Χαράλαμπος Τζερεφός, υποστηρίζουν πως βρήκαν για πρώτη φορά υπογραφές… Read More ›

Τα μπλουζ της αντιύλης

Όταν δεν μετράει υποατομικά σωματίδια στο CERN, ο Στίβεν Γκόλντφαρμπ παίζει στην κιθάρα του τα αγαπημένα του μπλουζ. Εμφανίζεται με το ποδήλατό του και μπορείς να τον φανταστείς να αυτοσχεδιάζει στην πεντατονική κλίμακα και τις υφέσεις της στον τρίτο και… Read More ›

Η μάζα του σωματιδίου ταυ και η μυστηριώδης εξίσωση του Koide

Η μάζα του λεπτονίου ταυ μετρήθηκε πρόσφατα από το πείραμα Belle II με εξαιρετική ακρίβεια. Άραγε, η νέα μέτρηση ενισχύει την πίστη στην περιβόητη εξίσωση του Koide; Το πείραμα Belle II πραγματοποίησε την ακριβέστερη μέχρι σήμερα μέτρηση της μάζας του… Read More ›

Ένας νέος χάρτης του σύμπαντος, ζωγραφισμένος με κοσμικά νετρίνα

Οι φυσικοί τελικά βρήκαν τις πηγές αρκετών κοσμικών νετρίνων υψηλής ενέργειας, κι αυτό θα βοηθήσει στην εξερεύνηση της θεμελιώδους φυσικής Από τα 100 τρισεκατομμύρια νετρίνα που περνούν από το σώμα μας κάθε δευτερόλεπτο, τα περισσότερα προέρχονται από τον ήλιο ή… Read More ›

Είναι δύναμη … η ασθενής πυρηνική δύναμη;

Σύμφωνα με τα σχολικά βιβλία, τέσσερις είναι οι δυνάμεις που υπάρχουν στη φύση: η βαρυτική, η ηλεκτρoμαγνητική, η ισχυρή πυρηνική δύναμη και η ασθενής πυρηνική δύναμη.H βαρυτική δύναμη περιγράφεται ως η ελκτική δύναμη μεταξύ δυο μαζών, η ηλεκτρική ως η… Read More ›

Δημήτρης Νανόπουλος: «Μοίρα μας είναι ο χαρακτήρας μας»

Ο καθηγητής Υψηλών Ενεργειών Δημήτρης Νανόπουλος, κορυφαίος θεωρητικός φυσικός στον κόσμο και γνωστός μέσα από το περιβόητο paper του 1976 (John Ellis, Mary K. Gaillard, D.V. Nanopoulos), το οποίο οδήγησε το CERN στην ανακάλυψη του «Σωματιδίου του Θεού», μας μιλάει για την επιστημονική του διαδρομή και την ζωή: από… Read More ›

Παρατηρήθηκε μιά σπάνια διάσπαση του μποζονίου Higgs

… στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) του CERN Οι πειραματικές ομάδες ATLAS και CMS στο CERN, ένωσαν τις δυνάμεις τους για να ανιχνεύσουν τα πρώτα στοιχεία μιας σπάνιας διάσπασης του μποζονίου Higgs προς ένα μποζόνιο Ζ και ένα φωτόνιο Η… Read More ›

Ανακαλύφθηκε άστρο από σκοτεινή ύλη;

Ενώ ένα άστρο σκοτεινής ύλης θα μπορούσε θεωρητικά να υπάρχει, προς το παρόν δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν την ύπαρξή του Η υψηλής ακρίβειας αστρομετρική αποστολή GAIA του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος ανέφερε πρόσφατα την αξιοσημείωτη ανακάλυψη ενός άστρου σαν… Read More ›

Τι κρύβεται πίσω από το σφαιρικό σχήμα του ηλεκτρονίου;

Η σχεση της σφαιρικότητας του ηλεκτρονίου με την ύπαρξη νέων σωματιδίων Αν το φορτίο του ηλεκτρονίου δεν ήταν απόλυτα σφαιρικό, θα μπορούσε να αποκαλύψει την ύπαρξη κρυμμένων σωματιδίων. Νέες μετρήσεις δείχνουν ότι τείνει προς την τέλεια σφαιρικότητα. Φανταστείτε ένα ηλεκτρόνιο… Read More ›

Πώς ήταν το σύμπαν 1 δευτερόλεπτο μετά την Μεγάλη Έκρηξη;

Ο Σάββας Δημόπουλος εξετάζει την δυνατότητα κατασκευής ενός «τηλεσκοπίου αρχέγονων νετρίνων» που θα μας αποκαλύψει την εικόνα του σύμπαντος ένα δευτερόλεπτο μετά την Μεγάλη Έκρηξη Το «κοσμικό υπόβαθρο νετρίνων (Cosmic Neutrino Background ή CνB)» είναι ένα κοσμολογικό κατάλοιπο ανάλογο με το κοσμικό… Read More ›

Ανιχνεύοντας σκοτεινά φωτόνια με ραδιοτηλεσκόπια

Από την έρευνα των σπάνιων αλληλεπιδράσεων μεταξύ σκοτεινών φωτονίων και κανονικής ύλης προκύπτουν περιορισμοί σχετικοί με τις ιδιότητες της υπερ-ελαφράς σκοτεινής ύλης. Το σκοτεινό φωτόνιο είναι ένα υποθετικό σωματίδιο του σκοτεινού τομέα, ένα νέο είδος μποζονίων βαθμίδας, που μεσολαβούν στις… Read More ›

Το Βραβείο Φυσικής Feltrinelli 2023 στον Ιωάννη Ηλιόπουλο

Ο Ιωάννης Ηλιόπουλος βραβεύθηκε με το διεθνές βραβείο Φυσικής Feltrinelli 2023, για την θεωρητική πρόβλεψη της ύπαρξης ενός νέου τύπου κουάρκ. Το 1969, ο Ηλιόπουλος, σε συνεργασία με τους S. L. Glashow και L. Maiani, προέβλεψαν θεωρητικά την ύπαρξη ενός… Read More ›

Τι απέγινε η «θεωρία των πάντων»;

Η θεωρία των πάντων υπήρξε εμμονή των φυσικών στη δεκαετία του 1980. Τι απέγινε λοιπόν; Μόνο οι αισιόδοξοι τα καταφέρνουν σ’ αυτόν τον κόσμο – είχε διαβάσει στο περιτύλιγμα μιας καραμέλας ο θεωρητικός φυσικός John Ellis. Του κόλλησε τόσο πολύ… Read More ›

Η κυματική φύση της σκοτεινής ύλης

Η σκοτεινή ύλη θα μπορούσε να αποτελείται από σωματίδια με τόσο μικρή μάζα, ώστε να κυριαρχεί η κυματική φύση τους  Αν και οι κινήσεις των γαλαξιών μας δίνουν ενδείξεις ότι η σκοτεινή ύλη σίγουρα υπάρχει, μέχρι σήμερα οι επιστήμονες δεν… Read More ›

Ταυτόχρονη παραγωγή τεσσάρων κορυφαίων κουάρκ

Το πείραμα ATLAS στο CERN ανακοίνωσε την παρατήρηση της ταυτόχρονης παραγωγής τεσσάρων κορυφαίων (top) κουάρκ. Αυτή είναι μια από τις πιο σπάνιες – και βαρύτερες – διεργασίες που έχουν παρατηρηθεί ποτέ στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC), με συνολική μάζα σωματιδίων… Read More ›

Μια νέα μέτρηση της μάζας του μποζονίου W

… που συμφωνεί με την θεωρία Το πείραμα CDF (Collider Detector at Fermilab) στις ΗΠΑ, πριν από έναν χρόνο περίπου μέτρησε την μάζα του μποζονίου W βρίσκοντας mexp=80433,5±9,4 MeV. Η τιμή αυτή ήταν αρκετά μεγαλύτερη από την θεωρητικά αναμενόμενη mth=80357±6… Read More ›

H οδύσσεια του ανιχνευτή νετρίνων NESTOR

Η ιδέα ενός υποθαλάσσιου ανιχνευτή νετρίνων προτάθηκε για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1960 και επανήλθε στη δεκαετία του 1980. Τότε έγινε και η πρώτη απόπειρα εφαρμογής της στην πράξη από αμερικανικούς επιστήμονες στη Χαβάη, αλλά εγκαταλείφθηκε όμως λόγω τεχνικών… Read More ›

Σχετικά με το κοσμικό υπόβαθρο νετρίνων

… στην επιφάνεια της Γης Εκτός από το κοσμικό υπόβαθρο της μικροκυματικής ακτινοβολίας (Cosmic Microwave Background ή CMB) υπάρχει και το κοσμικό υπόβαθρο νετρίνων  (CνB), που συνίσταται από τα νετρίνα που περίσσεψαν μετά την Μεγάλη Έκρηξη και κυκλοφορούν μέχρι σήμερα ανάμεσά μας (όπως… Read More ›

Έχει δημιουργήσει κανείς μαύρη τρύπα στη Γη;

Η δημιουργία μιας μαύρης τρύπας σε εργαστήριο είναι πέρα από την τρέχουσα τεχνολογία, αλλά θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα στο μέλλον Στη λαϊκή φαντασία, οι μαύρες τρύπες είναι αδηφάγα τέρατα που καταβροχθίζουν οτιδήποτε βρίσκεται κοντά τους. Αυτός είναι ο λόγος… Read More ›

Είναι δυνατή η διάσπαση του πρωτονίου;

Το υδρογόνο που είναι το πιο άφθονο στοιχείο στο σύμπαν μας, συνίσταται από ένα πρωτόνιο και ένα ηλεκτρόνιο. Δεδομένου ότι το υδρογόνο υπάρχει από τότε που ξεκίνησε το σύμπαν, και το σύμπαν εξακολουθεί να υπάρχει, σημαίνει ότι τόσο τα πρωτόνια… Read More ›

Πρέπει να κατασκευάσουμε έναν επιταχυντή μιονίων;

Το μιόνιο (από το ελληνικό γράμμα μι) είναι στοιχειώδες σωματίδιο παρόμοιο με το ηλεκτρόνιο, με αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο και σπιν 1⁄2. Μαζί με το ηλεκτρόνιο, το ταυ λεπτόνιο, και τα τρία νετρίνα, είναι ταξινομημένο ως λεπτόνιο. Είναι ένα ασταθές υποατομικό σωματίδιο και έχει τη δεύτερη πιο μακροχρόνια μέση… Read More ›

Ασημίνα Αρβανιτάκη: «Οι Έλληνες πρωτοπορούν στις ανακαλύψεις στη Φυσική»

Γελάει πηγαία, μιλάει με απλά λόγια για σύνθετα ζητήματα της φυσικής και τονίζει ότι όπου κι αν βρίσκεται, γίνεται αμέσως εμφανές ότι είναι Ελληνίδα. Η συζήτηση με την Ασημίνα Αρβανιτάκη, κάτοχο της έδρας «Αρίσταρχος» του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, στο Perimeter Institute του Καναδά,… Read More ›

Πώς μπορούμε να δούμε στο εσωτερικό ενός σουπερνόβα;

Οι υπεκαινοφανείς αστέρες (σουπερνόβα) ανήκουν στα πιο δυναμικά γεγονότα του σύμπαντος μετά την Μεγάλη Έκρηξη. Άστρα εκρήγνυνται, αναγγέλλοντας τον θάνατό τους στον κόσμο. Στο βίντεο, που ακολουθεί ο Don Lincoln από το Fermilab μας εξηγεί το πώς οι ερευνητές κατασκευάζουν… Read More ›

Έχουμε ψυχή;

Ο άνθρωπος είναι ένα πολύπλοκο φυσικό σύστημα αποτελούμενο από μια τεράστια συλλογή στοιχειωδών σωματιδίων. Θα μπορούσαμε να περιγράψουμε την ανθρώπινη ύπαρξη διαμέσου της εφαρμογής των νόμων της φυσικής σε αυτά τα στοιχειώδη σωματίδια; Πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται αν υπάρχει κάτι περισσότερο… Read More ›

Δεν επιβεβαιώθηκε η ύπαρξη του «στείρου» νετρίνου

… για άλλη μια φορά Σε αντίθεση με τα τα ηλεκτρόνια, τα πρωτόνια και τα νετρόνια, τα απόκοσμα νετρίνα μόλις και μετά βίας αλληλεπιδρούν με την κανονική ύλη: μπορούν για παράδειγμα να διασχίσουν ολόκληρη τη Γη χωρίς καμία αλληλεπίδραση Τα… Read More ›

Μια διάσπαση του πρωτονίου

… που δεν παρατηρήθηκε ποτέ  Ο ανιχνευτής Super-Kamiokande (ή Super-K) που κέρδισε ένα βραβείο Νόμπελ για την αποκάλυψη των ταλαντώσεων των νετρίνων, αναζήτησε και την πιθανή διάσπαση του πρωτονίου προς ένα λεπτόνιο και ένα μεσόνιο που στη συνέχεια διασπάται προς δυο… Read More ›

Νετρίνα από έναν κοντινό γαλαξία αποκαλύπτουν τα μυστικά των μαύρων τρυπών

Το παρατηρητήριο IceCube ανίχνευσε για πρώτη φορά νετρίνα από έναν ενεργό γαλαξία Στον ζωολογικό κήπο των υποατομικών σωματιδίων, τα νετρίνα είναι περίεργα θηρία. Σε αντίθεση με τα πιο γνωστά σωματίδια όπως τα ηλεκτρόνια και τα πρωτόνια, τα απόκοσμα νετρίνα μόλις… Read More ›

Αναναζητώντας σκοτεινή ύλη στην γειτονιά της Shangri-La

Η αναζήτηση στις πρώτες μετρήσεις ενός καινούργιου παρατηρητηρίου ακτίνων γάμμα για ενδείξεις διάσπασης βαρέων σωματιδίων σκοτεινής ύλης, θέτει ένα χαμηλότερο όριο στη διάρκεια ζωής αυτών των υποθετικών σωματιδίων. Ψάχνοντας κανείς για την μυθική Shangri-La στο Οροπέδιο του Θιβέτ, σίγουρα σε… Read More ›

Δημήτρης Νανόπουλος: «Mε τη σημερινή τεχνολογία οι παρακολουθήσεις είναι παιδικό παιχνίδι»

«Θα έχουμε τσιπάκι  στο μυαλό, μεγαλύτερη μνήμη, σεξουαλική ενέργεια και αντιστάσεις στο Αλτσχάιμερ» Συνέντευξη του Δημήτρη Νανόπουλου στον Δημήτρη Δανίκα – protothema.gr Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, απ’ όπου αποφοίτησε το 1971. Συνέχισε τις σπουδές του στο… Read More ›

Το πείραμα LHCb έβαλε τα λεπτόνια σε μια σειρά

Το πείραμα LHCb πριν από λίγες ημέρες παρουσίασε μια νέα ανάλυση των πειραματικών δεδομένων από τις σπάνιες διασπάσεις Β-μεσονίων, οι οποίες χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της παγκοσμιότητας της λεπτονικής γεύσης, ένα βασικό χαρακτηριστικό του Καθιερωμένου Προτύπου των στοιχειωδών σωματιδίων. Προηγούμενες… Read More ›

Το συντομότερο κεφάλαιο σε βιβλίο Φυσικής

… περιλαμβάνει μόνο μία πρόταση Το συναντάμε στο βιβλίο του Joseph Conlon με τίτλο ‘Why String Theory?‘. Πρόκειται για το 7ο κεφάλαιο που αναφέρεται στην απευθείας πειραματική επαλήθευση της θεωρίας των χορδών: Αφού λοιπόν δεν υπάρχει καμία άμεση πειραματική απόδειξη… Read More ›

Τα ανεξιχνίαστα μυστήρια της θεμελιώδους φυσικής

Ποια είναι τα μεγαλύτερα μυστήρια στη θεμελιώδη φυσική; Και τι ακριβώς είναι η θεμελιώδης φυσική; Τα ερωτήματα αυτά εξετάζει στο βίντεο που ακολουθεί ο John Carlos Baez, καθηγητής μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. Ταυτόχρονα κάνει και μια σύντομη εισαγωγή στο… Read More ›

Η παρατήρηση της Σελήνης και του Ήλιου από ανιχνευτή σωματιδίων

Η σκιά του Ήλιου και της Σελήνης στην ροή των μιονίων που παράγουν οι κοσμικές ακτίνες όταν αληλεπιδρούν με την ατμόσφαιρα, παρατηρήθηκε από τον ανιχνευτή KM3NeT/ORCA. Το KM3NeT είναι μια ερευνητική υποδομή από υποθαλάσσια τηλεσκόπια νετρίνων που κατασκευάζονται στον πυθμένα… Read More ›

Αναζητώντας απαντήσεις για τα μεγαλύτερα μυστήρια του σύμπαντος

Συνέντευξη του Σάββα Δημόπουλου Ο Σάββας Δημόπουλος είναι καθηγητής φυσικής στοιχειωδών σωματιδίων στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Γεννήθηκε το 1952 στην Κωνσταντινούπολη, αλλά πολύ γρήγορα μετακόμισε στην Αθήνα εξαιτίας του οργανωμένου πογκρόμ εναντίον της ελληνικής μειονότητας, που κατέληξε στην τουρκική νύχτα των… Read More ›

Ξεκίνησε μια νέα εποχή για την αστρονομία νετρίνων

Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα του ανιχνευτή νετρίνων IceCube στην Ανταρκτική, οι φυσικοί αποκαλύπτουν μια κοσμική πηγή νετρίνων υψηλής ενέργειας. Στον φαινομενικά ακίνδυνο σπειροειδή γαλαξία Messier 77 (M77 ή NGC 1068) που απέχει 47 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, ‘κρύβεται’ μια… Read More ›

Ημέρα Σκοτεινής Ύλης

Σήμερα είναι η Ημέρα Σκοτεινής Ύλης. Η Σκοτεινή Ύλη είναι ελάχιστα τρομακτική σε σχέση με άλλα πράγματα που συμβαίνουν σήμερα, αλλά πολύ πιο μυστηριώδης. Την ψάχνουμε … την ψάχνουμε … και την ψάχνουμε … αλλά δεν μπορούμε να την δούμε…. Read More ›

Η ισχυρή δύναμη μπορεί να μην είναι τόσο ισχυρή

… όσο προβλέπει η θεωρία Μια ακριβής μέτρηση του τρόπου με τον οποίο η δομή ενός πρωτονίου παραμορφώνεται σε ένα ηλεκτρικό πεδίο Τα πρωτόνια και τα νετρόνια συνίστανται από μικρότερα σωματίδια που ονομάζονται κουάρκ, τα οποία συγκρατούνται μεταξύ τους διαμέσου… Read More ›

Γιατί οι επιταχυντές σωματιδίων είναι τα ισχυρότερα μικροσκόπια

Το ανθρώπινο μάτι έχει πολύ περιορισμένη γωνιακή ανάλυση. Δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε σημεία που απέχουν μεταξύ τους γωνιακή απόσταση 0,02 μοίρες. Αυτό αντιστοιχεί σε παρατήρηση δυο σημείων από απόσταση 30 cm μπροστά από τα μάτια μας που απέχουν μεταξύ τους… Read More ›

Ένα πείραμα απορρόφησης της σκοτεινής ύλης

Aναλύθηκαν τα πρώτα δεδομένα ενός πειράματος που στοχεύει στην άμεση ανίχνευση της σκοτεινής ύλης. Το εν λόγω πείραμα αναζητά μια μορφή σκοτεινής ύλης που είναι γνωστή ως φερμιονική σκοτεινή ύλη, διαμέσου της απορρόφησής της από πυρήνες Ξένου. Κατά την τελευταία… Read More ›

Το σπάσιμο του καθρέφτη της ομοτιμίας

Τον Νοέμβριο του 1954, ο Wolfgang Pauli – ένας από τους μεγαλύτερους φυσικούς του 20ου αιώνα – είδε ένα όνειρο τόσο παράξενο ώστε ακόμη και μετά από τρία χρόνια το συγκρατούσε στη μνήμη του. Όπως συνήθιζε το περιέγραψε σε μια… Read More ›

Η άλγεβρα των Μεγάλων Ενοποιημένων Θεωριών

Ο John Carlos Baez (καθηγητής μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Riverside) παρουσιάζει στο κανάλι του Timothy Nguyen τα συναρπαστικά μαθηματικά μοτίβα του Καθιερωμένου Προτύπου των στοιχειωδών σωματιδίων που οδήγησαν στις Μεγάλες Ενοποιημένες Θεωρίες (GUTs): Το Καθιερωμένο Πρότυπο της σωματιδιακής… Read More ›

Η συνάρτηση του Lev Landau

Υπάρχουν κάποιες χαρακτηριστικές μαθηματικές συναρτήσεις που φέρουν το όνομα των φυσικών που τις ανακάλυψαν. Όπως η κλιμακωτή συνάρτηση του Heaviside που εισήχθη από τον Oliver Heaviside για να υπολογίσει το ηλεκτρικό ρεύμα όταν κλείνει ένα ηλεκτρικό κύκλωμα. Άλλο πολύ γνωστό παράδειγμα είναι… Read More ›

Η ενεργειακή κρίση «συνθλίβει» τον μεγαλύτερο επιταχυντή σωματιδίων στον κόσμο

Το CERN εκπονεί σχέδια για αδρανοποίηση των πειραμάτων του, συμπεριλαμβανομένου του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων (LHC), εφόσον η Γαλλία έχει έλλειψη ηλεκτρικής ενέργειας. Ποιός τροφοδοτεί με ηλεκτρική ενέργεια το CERΝ; Όταν ιδρύθηκε το CERN το 1954, ένας υποσταθμός στην ελβετική πλευρά… Read More ›

Από αγάπη για τα νετρίνα

Το πείραμα CUPID-0 παρουσίασε έναν ανιχνευτή νέας τεχνολογίας που στοχεύει στην διερεύνηση της διπλής διάσπασης βήτα χωρίς νετρίνα. Η ραδιενέργεια βήτα είναι μια διαδικασία κατά την οποία στο εσωτερικό του πυρήνα ένα νετρόνιο μετατρέπεται σε πρωτόνιο εκπέμποντας ένα ηλεκτρόνιο και… Read More ›

Οι άλγεβρες Lie στην Φυσική των σωματιδίων

Στην κλασική μηχανική του Hamilton η κατάσταση ενός δυναμικού συστήματος περιγράφεται από τις n γενικευμένες συντεταγμένες θέσης και τις n γενικευμένες ορμές . Oι συνολικά N=2n μεταβλητές ονομάζονται κανονικές μεταβλητές του συστήματος. Τα φυσικά μεγέθη όπως η ενέργεια και ορμή… Read More ›

Αντιύλη: 2 ή 3 πράγματα που (δεν) ξέρω γι’ αυτήν

Όλα τα άτομα περιέχουν αντιύλη Τα πιο γνωστα υποατομικά σωματίδια είναι το πρωτόνιο, το νετρόνιο και το ηλεκτρόνιο. Αυτά τα σωματίδια σχηματίζουν τα άτομα από τα οποία συνίσταται το σώμα μας και ο κόσμος που μας περιβάλλει. Από αυτά, μόνο… Read More ›

WWW ξανά στο CERN

To World Wide Web (WWW) ή παγκόσμιος ιστός ανακαλύφθηκε το 1989 από τον άγγλο φυσικό Tim Berners-Lee στο στο CERN, ως ένας τρόπος για την ανταλλαγή δεδομένων από πειράματα σωματιδιακής φυσικής. 33 χρόνια μετά ένα από τα πειράματα του CERN,… Read More ›

Η κοσμική γλυφή

‘The Cosmic Glyph‘, ένα ποίημα της Amy Catanzano με αφορμή την συμπλήρωση 10 χρόνων από την ανακάλυψη του μποζονίου Higgs: Αν έχετε ακόμα ποιητική διάθεση, μπορείτε να διαβάσετε και το χθεσινό άρθρο της Amy Catanzano στον ιστότοπο της American Physical… Read More ›

Το πείραμα LHCb ψάχνει και για σκοτεινά φωτόνια

Η σημερινή έρευνα για τα υποατομικά σωματίδια είναι μια περίπλοκη διαδικασία στην οποία απαιτείται η συνεισφορά εκατοντάδων – μπορεί και χιλιάδων – επιστημόνων και μηχανικών για το στήσιμο και την εκτέλεση ενός πειράματος, αλλά και για την ανάλυση του τεράστιου… Read More ›

Frank Close: Το φευγαλέο μποζόνιο Higgs

O Frank Close, καθηγητής θεωρητικής φυσικής και συγγραφέας 20 βιβλίων για την επιστήμη, αφηγείται την ιστορία του Higgs και της σπουδαίας ανακάλυψής του στο νέο του βιβλίο με τίτλο ‘Elusive: How Peter Higgs Solved the Mystery of Mass’ (Basic Books,… Read More ›

Με τι ισοδυναμούν τα 13,6 TeV του LHC;

Μετά από τρία χρόνια διακοπής της λειτουργίας του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων (Large Hadron Collider – LHC) προκειμένου να συντηρηθεί και να αναβαθμιστεί, ο επιταχυντής επαναλειτουργεί εγκαινιάζοντας τη νέα περίοδο συλλογής δεδομένων (LHC Run 3). Οι συγκρούσεις των πρωτονίων θα γίνονται… Read More ›

Το LHCb ανακαλύπτει τρία νέα εξωτικά σωματίδια

Ένα νέο είδος «πεντακουάρκ» και το πρώτο ζεύγος «τετρακουάρκ» Η διεθνής ερευνητική ομάδα LHCb στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) ανίχνευσε τρία σωματίδια που δεν είχαν παρατηρηθεί μέχρι σήμερα: ένα νέο είδος «πεντακουάρκ» και το πρώτο ζεύγος «τετρακουάρκ» που επιπλέον σύνισταται… Read More ›

Επαναλειτουργεί επίσημα μετά από τρία χρόνια ο αναβαθμισμένος Mεγάλος Eπιταχυντής του CERN

Μετά από τρία χρόνια διακοπής της λειτουργίας του προκειμένου να συντηρηθεί και να αναβαθμιστεί, ο μεγάλος επιταχυντής (Large Hadron Collider – LHC) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πυρηνικών Ερευνών (CERN), ο μεγαλύτερος του κόσμου και ισχυρότερος πια από κάθε άλλη φορά, θα… Read More ›

Δημήτρης Νανόπουλος: 10 χρόνια σωματίδιο Higgs

Ο Ακαδημαϊκός Δημήτρης Νανόπουλος εξηγεί στην εκπομπή «Πρίσμα» της TV-100 το παρασκήνιο του πειράματος για την ανακάλυψη του σωματιδίου Higgs και μιλά για κρίσιμες στιγμές της κβαντικής φυσικής. Αναφέρεται, ακόμη, στους ορίζοντες που ανοίγουν οι νέες ανακαλύψεις: Δείτε επίσης: Ένα… Read More ›

Ένα βήμα πιο κοντά στην ανίχνευση αρχέγονων νετρίνων

Η άμεση μέτρηση του κοσμικού υποβάθρου νετρίνων (CνB) που θα μας αποκαλύψει πτυχές της αρχέγονης ιστορίας του σύμπαντος, αποτελεί ένα από τα πιο δύσκολα προβλήματα της πειραματικής φυσικής. Μαζί με το κοσμικό υπόβαθρο της μικροκυματικής ακτινοβολίας υπάρχει και το κοσμικό υπόβαθρο… Read More ›

Τι γνωρίζετε για το σωματίδιο Ηiggs;

Στις 4 Ιουλίου συμπληρώνονται 10 χρόνια από την ανακάλυψη του μποζονίου Higgs. Έχουν γραφτεί τόσο πολλά που κάποιοι θεωρούν ότι ξέρουν σχεδόν τα πάντα γι αυτό. Εσείς τελικά πόσο ειδήμονας γίνατε σχετικά με το Higgs; Για να το βρείτε κάντε… Read More ›

Πώς το μποζόνιο Higgs κατέστρεψε τη ζωή του Peter Higgs

Η νέα βιογραφία του Φυσικού (και του σωματιδίου που εκείνος προέβλεψε) μας αποκαλύπτει την περιφρόνησή του για τα φώτα της δημοσιότητας Πριν από δέκα χρόνια οι φυσικοί ανακοίνωσαν μια από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις στην ιστορία της φυσικής: την ανίχνευση του… Read More ›

Δέκα χρόνια από την ανακάλυψη του σωματιδίου Higgs

παρελθόν, παρόν και μέλλον! Στις 4 Ιουλίου 2012, οι φυσικοί του CERN ανακοίνωσαν την ανίχνευση του μποζονίου Higgs. Ήταν ένας τεράστιος θρίαμβος για το Καθιερωμένο Πρότυπο των Στοιχειωδών Σωματιδίων και επιβεβαίωσε μια πρόβλεψη που έγινε μισό αιώνα πριν. Το 2022… Read More ›

Αναζητώντας σπάνια ζεύγη μποζονίων Higgs

Το 2012 οι φυσικοί ανακοίνωσαν την πολυπόθητη ανίχνευση του μποζονίου Higgs, ενός σωματιδίου που είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί και έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να προσδίδει μάζα σε άλλα θεμελιώδη σωματίδια. Η ανακάλυψη ορόσημο έγινε στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC)… Read More ›

Τα πρωτόνια ξανατρέχουν στο CERN

Ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων επισκευάστηκε και τέθηκε σε λειτουργία ύστερα από τρία και πλέον χρόνια Καταστρώνοντας φιλόδοξα σχέδια και αισιοδοξώντας για το μέλλον, οι επιστήμονες έθεσαν τον Απρίλιο εκ νέου σε λειτουργία τον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Πυρηνικών… Read More ›

To CERN διακόπτει τη συνεργασία με Ρωσία και Λευκορωσία

O Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικής Έρευνας (CERN) ανακοίνωσε σήμερα ότι θα τερματίσει τις συμφωνίες συνεργασίας με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία μετά τη λήξη τους, το 2024, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Το διοικητικό συμβούλιο του CERN έλαβε χθες αυτήν την απόφαση και δηλώνει έτοιμο… Read More ›

Ένα ταξίδι στο τοπίο των χορδών, των μαύρων τρυπών και του πολυσύμπαντος

Η αυτοβιογραφία του θεωρητικού φυσικού Joe Polchinski Ο θεωρητικός φυσικός Joseph Polchinski (1954–2018) προς το τέλος της ζωής του έγραψε το βιβλίο με τίτλο «Memories of a Theoretical Physicist: A Journey across the Landscape of Strings, Black Holes, and the Multiverse»… Read More ›

Τι τρέχει με τη μάζα του μποζονίου W;

Το πείραμα CDF (Collider Detector at Fermilab) μέτρησε την μάζα του μποζονίου W και κατέληξε σε μια τιμή που κανείς δεν περίμενε. Ο καθηγητής φυσικής στο Πανεπιστήμιο Ντιούκ, Ashutosh Kotwal, συμβουλεύει πάντα τους φοιτητές του να λύνουν τα προβλήματα των βιβλίων… Read More ›

Πώς ρέει ανεξάντλητη ενέργεια από μια οπή

Η ανακάλυψη και η χρήση των σωματιδίων που είναι γνωστά ως «οπές» ήταν ένα από τα μεγαλύτερα επιστημονικά επιτεύγματα του περασμένου αιώνα. Αποτέλεσαν το θεμέλιο του σύγχρονου τεχνολογικού πολιτισμού και άλλαξαν τον κόσμο. Επιπλέον μας υπενθυμίζουν την μακροπρόθεσμη αξία της… Read More ›

Ο επιταχυντής του CERN ζωντανεύει ξανά

Μετά τη διακοπή λειτουργίας για συντήρηση και το πρόσφατο άνοιγμά του, αναβαθμισμένα και πολύ ενδιαφέροντα αναμένεται να είναι τα επόμενα πειράματα, τα οποία στοχεύουν να διαλευκάνουν τις συμπεριφορές των ασταθέστερων σωματιδίων «Trois, deux, un… faisceau». Δέκα Σεπτεμβρίου 2008, στις 10.48… Read More ›

Από την πολυμορφία στην ενότητα: Τα «δίδυμα» πειράματα UA1 και UA2 και το πρώτο Βραβείο Νόμπελ του CERN

του Γρηγόρη Πανουτσόπουλου και του Θόδωρου Αραμπατζή *Ο Γρηγόρης Πανουτσόπουλος είναι υποψήφιος διδάκτορας του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης, στη Σχολή Θετικών Επιστημών του ΕΚΠΑ. Ο Θόδωρος Αραμπατζής είναι καθηγητής στο ίδιο Τμήμα. Ερωτήματα γύρω από την ενότητα (unity)… Read More ›

Τι κρύβεται πίσω από την μέτρηση μάζας του μποζονίου W

Είναι πράγματι μια σημαντική ανακάλυψη; Το πείραμα CDF (Collider Detector at Fermilab) του εργαστηρίου Fermilab ανακοίνωσε πρόσφατα την μέτρηση της μάζας του μποζονίου W με μια άνευ προηγουμένου ακρίβεια [διαβάστε σχετικά: Το μυστήριο της μάζας του μποζονίου W]. Το ενδιαφέρον είναι ότι… Read More ›

Ο νόμος του Ohm παραβιάζεται στις συγκρούσεις βαρέων ιόντων

Το μαγνητικό πεδίο που δημιουργείται σε μια σύγκρουση υψηλής ενέργειας βαρέων ιόντων μπορεί να είναι ασθενέστερο από το αναμενόμενο, εμποδίζοντας την πειραματική αναζήτηση φιανομένων που σχετίζονται με το πεδίο Στον Σχετικιστικό Επιταχυντή Βαρέων Ιόντων (RHIC), στη Νέα Υόρκη και στον… Read More ›

Eπανεκκίνηση του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων

Θα αναζητήσει μια πέμπτη, άγνωστη δύναμη της Φύσης Ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων (LHC) θα επαναλειτουργήσει σήμερα, μετά από τριετή διακοπή, για να επιλύσει ένα επιστημονικό αδιέξοδο: μια μυστηριώδη ανωμαλία που θα μπορούσε να υποδείξει την ύπαρξη μιας πέμπτης θεμελιώδους δύναμης στη Φύση.  Τα «βασανιστικά» ευρήματα της… Read More ›

Νετρίνα εναντίον Νεύτωνα

Η πρώτη ηλιοκεντρική υπόθεση – το αστρονομικό μοντέλο σύμφωνα με το οποίο η Γη και οι πλανήτες περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο, το κέντρο του σύμπαντος, προτάθηκε από τον Αρίσταρχο τον Σάμιο τον 3ο αιώνα π.Χ. Μερικούς αιώνες αργότερα εμφανίστηκε… Read More ›

Βίσονες και στοιχειώδη σωματίδια

Το Fermilab (Fermi National Accelerator Laboratory – Εθνικό Εργαστήριο Επιταχυντή Fermi) που βρίσκεται στο Ιλινόις, κοντά στο Σικάγο, είναι παγκοσμίως γνωστό για την έρευνα στην σωματιδιακή φυσική υψηλών ενεργειών. Όμως, το Fermilab δεν είναι γνωστό μόνο για την φυσική των… Read More ›

Πώς φτιάχνουμε μια δέσμη μιονίων

Τo σωματίδιο μιόνιo, o βαρύτερος ξάδερφος του ηλεκτρονίου, έγινε πρωτοσέλιδο το 2021 όταν οι φυσικοί επιβεβαίωσαν τις υποψίες τους ότι συμπεριφέρεται με τρόπους που δεν περίμεναν. Τα πρώτα αποτελέσματα από το πείραμα Muon g-2 στο Fermilab κλόνισαν το Καθιερωμένο Πρότυπο,… Read More ›

Τα Θεμελιώδη – Δέκα κλειδιά για την πραγματικότητα

Ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους θεωρητικούς φυσικούς μάς αποκαλύπτει τις δέκα πιο σημαντικές ιδέες που φωτίζουν όσα ο καθένας μας πρέπει να γνωρίζει για τον φυσικό κόσμο. Στο νέο του βιβλίο Τα Θεμελιώδη, ο νομπελίστας Wilczek προσκαλεί τον αναγνώστη σε μια… Read More ›

Το μυστήριο της μάζας του μποζονίου W

Η νέα μέτρηση της μάζας του μποζονίου W με ακρίβεια 0,01%, διαφέρει από την θεωρητική πρόβλεψη του Καθιερωμένου Προτύπου Μετά από 10 χρόνια έρευνας, οι φυσικοί της ομάδας CDF (Collider Detector at Fermilab) του εργαστηρίου Fermilab των ΗΠΑ ανακοίνωσαν την πραγματοποίηση… Read More ›

Η ορμή των φωτονίων

Μια συχνή απορία των μαθητών είναι η εξής: ‘πως γίνεται ένα φωτόνιο, του οποίου η μάζα ηρεμίας είναι μηδέν, να έχει ορμή;’. Έτσι, θεωρώντας την εξίσωση της ορμής: p=mυ, αν θεωρήσουμε m=0, τότε φαίνεται πως η ορμή του του φωτονίου… Read More ›

Διάλεξη του Frank Wilczek αφιερωμένη στον Steven Weinberg

Δευτέρα 21 Μαρτίου 2022, 11 μμ ώρα Ελλάδας Μπορείτε να την παρακολουθήσετε μέσω Zoom – πληροφορίες ΕΔΩ: cns.utexas.edu Ο Frank Wilczek είναι θεωρητικός φυσικός, βραβευμένος με το Νόμπελ Φυσικής 2004 και μεγάλη συνεισφορά στην φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων, την κοσμολογία… Read More ›

Ο πόλεμος μεταφέρεται και στο CERN

Το CERN εξέδωσε την εξής ανακοίνωση σχετικά με την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία: Τα 23 κράτη μέλη του CERN καταδικάζουν, με τον πιο έντονο τρόπο την στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία από τη Ρωσική Ομοσπονδία και εκφράζουν τη λύπη τους για… Read More ›

Κώστας Κουννάς (1952–2022)

O θεωρητικός φυσικός Κώστας Κουννάς που διετέλεσε καθηγητής στην École Normale Supérieure έφυγε από την ζωή την 21/01/2022, δύο μέρες πριν συμπληρώσει το 70-στό έτος της ηλικίας του. Γεννήθηκε το 1952 στην Αμμόχωστο της Κύπρου, έλαβε το πτυχίο φυσικής από… Read More ›

Νέα μέθοδος ανίχνευσης ηλιακών νετρίνων

Μια νέα μέθοδος μέτρησης επιτρέπει στους φυσικούς να εντοπίζουν εκτός από την ενέργεια των ηλιακών νετρίνων και την κατεύθυνσή τους, με έναν μόνο ανιχνευτή, κάτι που στο παρελθόν ήταν δύσκολο να γίνει. Οι φυσικοί ενδιαφέρονται για τα νετρίνα που παράγονται… Read More ›

Η τομογραφική απεικόνιση με μιόνια της Μεγάλης Πυραμίδας του Χέοπα

Έχει περάσει μισός αιώνας από τότε που ο Luiz Alvarez και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν τα μιόνια που παράγονται εξαιτίας της κοσμικής ακτινοβολίας στα υψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας, για να αναζητήσουν κρυμμένους θαλάμους στην πυραμίδα του Χεφρήνου – μια από… Read More ›

Μια εξωτική ατομική μετάβαση

… από το μιόνιουμ στο αντι-μιόνιουμ Το μιόνιουμ είναι ένα εξωτικό άτομο που αποτελείται από ένα αντιμιόνιο και ένα ηλεκτρόνιο. Ανακαλύφθηκε το 1960 από τον Vernon W. Hughes και του δόθηκε το χημικό σύμβολο Mu. Ο χρόνος ζωής του είναι… Read More ›

Μίκρυνε το μέγιστο όριο στη μάζα των νετρίνων

Σύμφωνα με το πείραμα KATRIN η μάζα ενός νετρίνου είναι μικρότερη από 0,85 ηλεκτρονιοβόλτ (eV) Το σύμπαν είναι γεμάτο από νετρίνα, αλλά παρά την αφθονία τους οι φυσικοί εξακολουθούν να γνωρίζουν ελάχιστα για αυτά τα σωματίδια που αλληλεπιδρούν ασθενέστατα με… Read More ›

Τα πρωτόνια είναι μικρότερα απ’ ότι νομίζαμε

Ερευνητές των πανεπιστημίων της Βόννης και του Ντάρμστατ αναδεικνύει τα σφάλματα των παλαιότερων μετρήσεων Πριν από μερικά χρόνια, μια νέα τεχνική μέτρησης έδειξε ότι τα πρωτόνια έχουν μικρότερο μέγεθος σε σχέση με τις εκτιμήσεις της δεκαετίας του 1990. Η ασυμφωνία… Read More ›

Δεν βρέθηκαν μαγνητικά μονόπολα στην Ανταρκτική

Μπορεί να μην βρέθηκαν μαγνητικά μονόπολα στην ανάλυση των δεδομένων του Παρατηρητηρίου Νετρίνων IceCube στην Ανταρκτική, αλλά η μέθοδος ανάλυσης θα μπορούσε να βοηθήσει στην περαιτέρω αναζήτηση αυτών των θεωρητικών, προς το παρόν, σωματιδίων. Το Σύμπαν θα μπορούσε να περιέχει… Read More ›

Πώς η φυσική του συντονισμού διαμορφώνει την ύπαρξή μας

Το φαινόμενο του συντονισμού είναι γνωστό από την φυσική των εξαναγκασμένων ταλαντώσεων. Όταν συμβαίνει συντονισμός τότε έχουμε ταλάντωση με το μέγιστο πλάτος. Γι αυτό ένας τραγουδιστής της όπερας μπορεί να σπάσει ένα ποτήρι κρασιού με την φωνή του, αρκεί η… Read More ›

Σχετικά με το εξωτικό σωματίδιο Χ(3872)

Το σωματίδιο X(3872) είναι ένα εξωτικό μεσόνιο με μάζα 3871,68 MeV/c2 που δεν ταιριάζει με το μοντέλο των κουάρκ εξαιτίας των κβαντικών του αριθμών. Ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά το 2003 από το πείραμα Belle στην Ιαπωνία και αργότερα επιβεβαιώθηκε και… Read More ›

Συνέντευξη με τον Ιωάννη Ηλιόπουλο (Καθιερωμένο πρότυπο, πείραμα Muon g-2, CERN)

Ο Ιωάννης Ηλιόπουλος είναι διακεκριμένος και διεθνώς αναγνωρισμένος επιστήμονας στον κλάδο της Θεωρητικής Φυσικής και της Φυσικής των Στοιχειωδών Σωματιδίων. Μια συμβολή στον κλάδο αυτό σχετίζεται με τον αριθμό και τις ιδιότητες των κουάρκ. Την δεκαετία του 1960 πιστεύαμε πως… Read More ›