ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Οι πρώτοι φυσικοί

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Αριστοτέλης αποκάλεσε πρώτους φυσικούς κάποιους ευγενείς από την Μίλητο, μια ανθούσα ελληνική πόλη στα παράλια της Μικράς Ασίας, και κατονόμασε έξι ακόμα Έλληνες δημόσιους αγορητές ως διαδόχους τους. Αν ακολουθήσουμε τον φιλελληνικό μύθο της δημιουργίας,… Read More ›

Γιάννης Ηλιόπουλος: Η προέλευση της μάζας

Ο Γιάννης Ηλιόπουλος(*), ένας από τους συνδιαμορφωτές του Καθιερωμένου Μοντέλου των θεμελιωδών σωματιδίων και δυνάμεων, εξηγεί βήμα-βήμα, με σαφήνεια και εύστοχη έμφαση στα ουσιώδη, όλα όσα απαιτούνται για να κατανοηθεί η φυσική δια­δικασία που κατά τις πρώτες στιγμές της κοσμικής… Read More ›

Υπολογισμός ολοκληρωμάτων «με τον τρόπο του Feynman»

«(…) Είχα μάθει να υπολογίζω ολοκληρώματα με διάφορες μεθόδους από ένα βιβλίο το οποίο μου είχε δώσει κάποιος καθηγητής φυσικής στο λύκειο, ο κύριος Bader. Θυμάμαι ότι εκείνη τη φορά μου ζήτησε να παραμείνω στην τάξη μετά το μάθημα: «Feynamn,… Read More ›

Μια απρόσμενη εμφάνιση της συνάρτησης γάμμα στις ταλαντώσεις

Στην ανάρτηση με τίτλο «Η σχέση συχνότητας και ενέργειας ταλάντωσης ενός σώματος του οποίου η μάζα αυξάνεται με διακριτό τρόπο» τέθηκε το παρακάτω πρόβλημα: Ένα άδειο δοχείο μάζας Μ που συνδέεται με οριζόντιο ιδανικό ελατήριο σταθεράς k, εκτελεί απλή αρμονική… Read More ›

Γιατί μετράμε την μάζα σε ηλεκτρονιοβόλτ;

Στην φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων οι μάζες των σωματιδίων αναφέρονται σε ηλεκτρονιοβόλτ (eV) και όχι στη συνηθισμένη μονάδα μέτρησης μάζας το χιλιόγραμμο (kg). Έτσι, τις περισσότερες φορές διαβάζουμε ότι το σωματίδιο Higgs έχει μάζα 125 GeV (1GeV=109 eV), το πρωτόνιο… Read More ›

Τι είναι η Λαγκρανζιανή;

Τι είναι η Λαγκρανζιανή; Η διαφορά μεταξύ κινητικής και δυναμικής ενέργειας ενός μηχανικού συστήματος (L=K–U) θα απαντούσε κάποιος βιαστικός. Μπορεί αυτό να ισχύει στις περισσότερες των περιπτώσεων, δεν είναι όμως μια ικανοποιητική ή η θεμελιώδης απάντηση. Ένα σύστημα, ανάλογα με… Read More ›

Louis de Broglie, o πρίγκιπας της δυϊκότητας

H πρίγκιπας Louis Victor Pierre Raymond de Broglie μέλος μιας από τις επιφανέστερες αριστοκρατικές οικογένειες της Γαλλίας, αναμενόταν να ακολουθήσει τα βήματα των ενδόξων προγόνων του. Τα μέλη της οικογένειας de Broglie, με καταγωγή από το Πεδεμόντιο, είχαν υπηρετήσει Γάλλους… Read More ›

Μια κρούση όπου η αρχή διατήρησης της ορμής δεν ισχύει

Από το βιβλίο: 300 Creative Physics Problems with Solutions, Lazlo Holics (ΕΔΩ) – Οι απαντήσεις των 300 προβλημάτων βρίσκονται ΕΔΩ (Το πρόβλημα απαιτεί γνώσεις Φυσικής από Β’ Λυκείου και άνω) Ένα σώμα μάζας Μ=5kg ολισθαίνει σε οριζόντιο επίπεδο. Δεύτερο σώμα μάζας m=1kg… Read More ›

Η φυσική των καθημερινών πραγμάτων

Οι περισσότεροι δεν έχουμε ιδέα για τη φυσική που καθιστά τον σύγχρονο κόσμο μας τόσο βολικό και άνετο. Ποια είναι η απλή επιστήμη πίσω από τους αισθητήρες κίνησης, τις οθόνες αφής και τις φρυγανιέρες; Πώς βρίσκουμε τον δρόμο μας σε… Read More ›

Το μικρό βιβλίο των μαύρων τρυπών

Αν και η ίδια η θεωρία του, η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, προβλέπει τις μαύρες τρύπες, ο Αλμπερτ Αϊνστάιν δεν πίστεψε ποτέ ότι υπάρχουν. Πολλοί τού δίνουν σε έναν βαθμό δίκιο, αφού οι μελανές οπές είναι τα πιο αλλόκοτα αντικείμενα… Read More ›

Δεν έχουμε ιδέα: Ένας οδηγός για το άγνωστο σύμπαν

(νεώτερη ενημέρωση 28/9/2020) Πρόκειται για το βιβλίο με τίτλο «We have no idea» των Jorge Cham και Daniel Whiteson – δημιουργός των PHD Comics ο πρώτος και φυσικός στοιχειωδών σωματιδίων ο δεύτερος. Θα θέλατε να μάθετε πως γεννήθηκε το σύμπαν, από τι είναι… Read More ›

Ένας πρωτότυπος τρόπος διερεύνησης των κρούσεων

Ένα σχεδόν «μαγικό» πείραμα που μπορεί γίνει πολύ εύκολα είναι το εξής:Πάρτε ένα μπαλάκι του τένις και τοποθετήστε το πάνω σε μια μπάλα του μπάσκετ. Η μπάλα του μπάσκετ έχει αρκετά μεγαλύτερη μάζα από το μπαλάκι του τένις. Αφήστε τις δυο μπάλες… Read More ›

Τα βήματα του μεθυσμένου

Σ’ αυτό το ασεβές και διαφωτιστικό βιβλίο, ο Leonard Mlodinow μας δείχνει πώς η τύχη και οι πιθανότητες αποκαλύπτουν πολλά για την καθημερινή μας ζωή και για το πώς παρανοούμε τη σημασία όσων βιώνουμε, από μια χαλαρή συνομιλία μέχρι μια… Read More ›

Μαθηματικά: Θεωρητική ή πρακτική επιστήμη, εντέλει;

Συνηθίζουμε να λέμε ότι κάποιος μαθητής είναι καλός στα πρακτικά μαθήματα, εννοώντας τα Μαθηματικά, τη Φυσική, τη Χημεία, τη Βιολογία και την Πληροφορική. Είναι, όμως, τα Μαθηματικά πρακτική επιστήμη ή μήπως θεωρητική, όπως υποστηρίζουν, για παράδειγμα, όσοι μαθηματικοί κάνουν έρευνα… Read More ›

Steven Weinberg: Πώς να εξηγήσουμε τον κόσμο

Το Ταξίδι Για Την Ανακάλυψη Της Σύγχρονης Επιστήμης Ο Steven Weinberg είναι περισσότερο γνωστός, όχι τόσο από τη συνεισφορά του στη φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων – για την οποία τιμήθηκε με το νόμπελ φυσικής το 1979 – αλλά κυρίως μέσα… Read More ›

J. D. Jackson: «Classical Electrodynamics»

Ο John David Jackson, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Berkeley, έφυγε από τη ζωή χτες σε ηλικία 91 ετών. Φυσικοί διαφόρων ηλικιών απ’ όλο τον κόσμο συνδέονται με «κοινές εμπειρίες» μέσα από το κλασικό πλέον βιβλίο του, «Classical Electrodynamics» (1η έκδοση 1962, 3η έκδοση 1999),… Read More ›

Πόσο νεώτερο είναι το κέντρο της Γης από την επιφάνειά της;

ή ένα αριθμητικό λάθος του Richard Feynman Κατά το ακαδημαϊκό έτος 1962–63, ο Feynman έδωσε στο Caltech μια σειρά διαλέξεων για τη βαρύτητα, με ακροατήριο προχωρημένους μεταπτυχιακούς φοιτητές και μεταδιδακτορικούς υποτρόφους που ήταν εξοικειωμένοι με τις μεθόδους της σχετικιστικής κβαντικής… Read More ›

Ποιες είναι οι εκπληκτικές ιδέες που χρησιμοποιούν καθημερινά οι υπολογιστές;

Είναι ένα χάρισμα που έχω … ένα απερίσκεπτο, υπερβολικό πνεύμα γεμάτο μορφές, εικόνες, σχήματα, αντικείμενα, ιδέες, ανησυχίες, κινήσεις, ανατροπές … Γουίλιαμ Σαίξπηρ, Αγάπης αγώνας άγονος Πως γεννήθηκαν οι σπουδαίες ιδέες της επιστήμης υπολογιστών; Ας δούμε κατ’ αρχάς μερικές από αυτές:… Read More ›

Στον τρίτο βράχο από τον Ήλιο

Μετά από 43 δίωρες -τρίωρες συναντήσεις του Δημήτρη Νανόπουλου και του δημοσιογράφου Μάκη Προβατά, προέκυψε το βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα και φέρει τον τίτλο «Στον τρίτο βράχο από τον Ήλιο». Το βιβλίο ξεκινώντας κυριολεκτικά από την αρχή … «Το επώνυμό μου δεν είναι… Read More ›

Paul Erdös: «Το μυαλό μου είναι ανοικτό…»

«Ο Πολ Έρντος, ένας από τους σημαντικότερους μαθηματικούς του 20ού αιώνα, και αναμφιβόλως ο πιο εκκεντρικός, μέχρι τα δεκαεπτά του είχε ήδη αναγνωριστεί διεθνώς ως παιδί-θαύμα. Το νόημα της ζωής του ήταν η διατύπωση μαθηματικών εικασιών και η επίλυση μαθηματικών… Read More ›

Ο Μικρός Πρίγκηπας του Saint-Exupéry

(…) Έτσι είχα μάθει ένα πράγμα πολύ σημαντικό: ότι ο πλανήτης από όπου είχε έρθει, ήταν λίγο πιο μεγάλος από ένα σπίτι! Αυτό δε μπορούσε να με παραξενέψει και πολύ. Ήξερα πολύ καλά πως εκτός από τους μεγάλους πλανήτες –… Read More ›

Μεγάλη επιστήμη, ενδιαφέρουσες ζωές

Σύντομες βιογραφίες των Max Planck, Albert Einstein, Ernest Rutherford, Niels Bohr, Arthur Compton, Louis de Broglie, Erwin Schrödinger, Max Born, Werner Heisenberg, Wolfgang Pauli, Paul Dirac και Enrico Fermi Με αφορμή τη συμπλήρωση 30 χρόνων από την ίδρυσή τους, οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις… Read More ›

Η μοναδικότητα των δυνάμεων της παγκόσμιας έλξης και του αρμονικού ταλαντωτή

 Μια στοιχειώδης απόδειξη του θεωρήματος Bertrand Ένα εντυπωσιακό συμπέρασμα της νευτώνειας μηχανικής είναι το γεγονός οι δέσμιες τροχιές σωμάτων (αυτές που δεν εκτείνονται στο άπειρο) μπορούν να είναι κλειστές ΜΟΝΟ όταν στα σώματα δρουν δυο (2) είδη ελκτικών κεντρικών δυνάμεων: (α) δυνάμεις ανάλογες… Read More ›

Βίντεο: ο καθηγητής Walter Lewin διδάσκει καπνίζοντας

Γιατί ο ουρανός είναι γαλάζιος και γιατί τα σύννεφα είναι λευκά (….) Στρέψτε το βλέμμα σας στον ουρανό και κάντε μερικές προφανείς ερωτήσεις; Γιατί ο ουρανός είναι γαλάζιος; Γιατί στο ηλιοβασίλεμα είναι κόκκινος; Γιατί τα σύννεφα είναι λευκά; Η φυσική… Read More ›

Η αρχή της αβεβαιότητας και η ανάδυση της ζωής στο σύµπαν

ΤΡΑΧΑΝΑΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΗΣ ΟΠΕΡΑΣ Η επιστήμη στον πολιτισμό μας Τούτο το βιβλίο χτίζεται πάνω σε μια αλληγορία. Στο Φάντασμα της Όπερας ένας ιδιοφυής συνθέτης με παραμορφωμένο πρόσωπο διευθύνει τις παραστάσεις από τα σκοτεινά υπόγεια της Όπερας του Παρισιού…. Read More ›

Ένα σύμπαν από το τίποτε

Διαβάστε επίσης: «Η δημιουργία του σύμπαντος από το απόλυτο τίποτα« Όταν λέμε ότι το σύμπαν δημιουργήθηκε από «τίποτε» σε πρώτη φάση θα μπορούσαμε να θεωρούμε ως τίποτε τον κενό χώρο. (…) ο κενός χώρος είναι πολύπλοκος. Μοιάζει με σούπα δυνάμει… Read More ›

Το μικρό βιβλίο της θεωρίας χορδών

Κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης σε μετάφραση του Πέτρου Δήτσα, το εξαιρετικό βιβλίο του Steven S. Gubser με τίτλο «Το μικρό βιβλίο της θεωρίας χορδών» – μια σύντομη, προσιτή και ευχάριστη εισαγωγή στη θεωρία των χορδών. Την ελληνική έκδοση… Read More ›

Η διάλεξη του Δημήτρη Χριστοδούλου

… για τα μαθηματικά στην αρχαία Αλεξάνδρεια (Ευκλείδης – Αρχιμήδης) Σήμερα έπεσε στα χέρια μου ένα μικρό βιβλίο με τίτλο «ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ, ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ – ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ» (εκδόσεις Ευρασία) και με έκπληξη διαπίστωσα ότι το όνομα του συγγραφέα είναι… Read More ›

Το Σύμπαν; Μια… «ταινία περί οπής»

Το βιβλίο που έφθασε στο γραφείο μου ήταν σφιχτοδεμένο και παχύ, με σκληρό εξώφυλλο και όμορφη εικόνα στη φάτσα του περιτυλίγματός του. Ο τίτλος ήταν πολεμικά προκλητικός και ο υπότιτλός του έτι περισσότερον: Αντιμαχίες με τον Stephen Ηawking… Ποιος θρασύς… Read More ›

Γιατί ισχύει E=mc^2 ;

Μια παρουσίαση του νέου βιβλίου των Brian Cox και Jeff Forshaw Ξέρατε ότι ταξιδεύετε με την ταχύτητα του φωτός; Οχι μόνο εσείς: το βιβλίο σας, η καρέκλα σας, το δωμάτιο γύρω σας, το σπίτι σας. Στην πραγματικότητα, όλα κινούνται με… Read More ›