… του 21ου αιώνα Mε το ξεκίνημα της νέας χιλιετίας, το έτος 2000, οι φυσικοί δημιούργησαν μια λίστα με τα δέκα σημαντικότερα άλυτα προβλήματα στον τομέα τους. Έκτοτε πέρασαν 25 χρόνια. Άραγε υπήρξε κάποια πρόοδος όσον αφορά την επίλυσή τους;… Read More ›
ΣΥΜΠΑΝ
Η σχέση Αστροφυσικής και Τεχνητής Νοημοσύνης
Αν ο Άλμπερτ Αϊνστάιν ή ο Στίβεν Χόκινγκ είχαν στη διάθεσή τους εξελιγμένη Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) την εποχή που προσπαθούσαν να αποδείξουν τις θεωρίες τους, πιθανώς θα έφταναν ταχύτερα πιο κοντά στις αποδείξεις, που ακόμη και σήμερα φυσικοί και αστροφυσικοί αναζητούν, για να αποκωδικοποιήσουν τα μυστήρια… Read More ›
Τι απέγινε η Θεωρία Χορδών;
Στις αρχές του 21ου αιώνα, πολλοί φυσικοί πίστευαν ότι η θεωρία των χορδών μπορούσε να μας δώσει τις οριστικές απαντήσεις για όλα τα μυστήρια του σύμπαντος… Τις έχει δώσει όντως; Σε γενικές γραμμές, η θεωρία των χορδών είναι ένα μαθηματικό… Read More ›
Ποιά ήταν η θερμοκρασία του Σύμπαντος όταν ο Θεός είπε «γενηθήτω φως»;
Οι φυσικοί προσδιόρισαν έμμεσα την θερμοκρασία που είχε το Σύμπαν στα πρώτα μικροδευτερόλεπτα μετά την Μεγάλη Έκρηξη, όταν το μόνο που υπήρχε ήταν μια καυτή σούπα από πλάσμα κουάρκ-γλοιονίων, φωτονίων και άλλων στοιχειωδών σωματιδίων. Τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια οι… Read More ›
Το σενάριο της Μεγάλης Σύνθλιψης του Σύμπαντος επιστρέφει
Αστρονόμοι αμφισβητούν τη θεωρία που βραβεύτηκε με Νόμπελ σύμφωνα με την οποία ο θάνατος του σύμπαντος θα είναι η Μεγάλη Ψύχρα ή η Μεγάλη Ρήξη. Υποστηρίζουν ότι το σύμπαν θα μπορούσε να τελειώσει ακολουθώντας το σενάριο της Μεγάλης Σύνθλιψης. Το… Read More ›
Γιατί να υπάρχει το σύμπαν;
«(…) Γίνεται να διερωτώμαστε για την ίδια την ύπαρξη του σύμπαντος; Να διερωτώμαστε δημόσια και να μην παρεμβαίνει αμέσως ο εσωτερικός λογοκριτής για να διαβιβάσει το ερώτημα μας στο τμήμα θεολογίας, παραδείγματος χάριν; Ή, έστω, στον τομέα μεταφυσικής – με… Read More ›
Η αυγή των γαλαξιακών δίσκων
Η χαοτική κίνηση στο εσωτερικό των πρώτων γαλαξιών του νεαρού σύμπαντος Χαοτικοί, ακατάστατοι και ταραγμένοι. Οι γαλαξίες που σχηματίστηκαν μόλις μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη δεν έμοιαζαν καθόλου με τους γαλαξίες που βλέπουμε σήμερα. Αυτό διαπίστωσαν αστρονόμοι,… Read More ›
Η σκοτεινή ενέργεια αναδύεται από τις καρδιές των μαύρων τρυπών
Μια αμφιλεγόμενη θεωρία επιχειρεί να εξηγήσει ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της κοσμολογίας: την προέλευση της σκοτεινής ενέργειας στην οποία αποδίδεται η παρατηρησιακά αποδεδειγμένη επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος. Οι μαύρες τρύπες «καταβροχθίζουν» τα πάντα, ακόμη και την ακτινοβολία. Τι θα… Read More ›
Τα 5 μεγάλα προβλήματα της Φυσικής
Σε πόσο χρόνο θα λυθούν; Πώς θα ενοποιηθεί η κβαντομηχανική με την βαρύτητα; Τι είναι η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια; Ποιά είναι η προέλευση του σύμπαντος; Είναι δυνατή μια φυσική θεωρία των πάντων; Σύμφωνα με την Sabine Hossenfelder… Read More ›
Υπάρχουν νετρίνα με αρνητική μάζα;
Τα νετρίνα είναι ηλεκτρικά ουδέτερα στοιχειώδη σωματίδια και το γεγονός ότι διαθέτουν μικρή μεν, αλλά όχι μηδενική μάζα, αποτελεί την μοναδική αναμφισβήτητη ρωγμή του Καθιερωμένου Πρότυπου των στοιχειωδών σωματιδίων, σύμφωνα με το οποίο τα νετρίνα έχουν μηδενική μάζα. Προσφάτως, εμφανίστηκαν κάποιες δημοσιεύσεις… Read More ›
Το σύμπαν είναι στατικό; Όχι, διαστέλλεται! Μήπως επιβραδύνεται; Όχι, επιταχύνεται!
Το σύμπαν έχει τη συνήθεια να διαψεύδει «αναμφισβήτητες» θεωρίες Για τους αστρονόμους της δεκαετίας του 1990 ήταν αυτονόητο ότι το σύμπαν διαστέλλεται. Κι όχι μόνο. Εξαιτίας της βαρυτικής αλληλεπίδρασης τα μεγάλα αστρονομικά αντικείμενα όπως οι γαλαξίες έλκονται μεταξύ τους και… Read More ›
Λευτέρης Οικονόμου: Ο Κόσμος ο μικρός, ο μέγας
… σύμφωνα με τη Φυσική Αυτόν τον Κόσμο, που εκτείνεται από το αφάνταστα μικρό μέχρι το αδιανόητα μεγάλο, μπορούμε άραγε να τον κατανοήσουμε; Ναι, απαντά η Φυσική (και τούτο το βιβλίο επιδιώκει να τεκμηριώσει την καταφατική απάντηση), αρκεί να επικεντρωθούμε… Read More ›
Όταν το σύμπαν είχε θερμοκρασία δωματίου
Στα πρώτα στάδια της θερμής Μεγάλης Έκρηξης, στο σύμπαν επικρατούσαν απίστευτα υψηλές θερμοκρασίες. Αλλά κατά τη διάρκεια των 13,8 δισεκατομμυρίων ετών της ιστορίας του σύμπαντός μας, ο χώρος διαστέλλεται και το σύμπαν ψύχεται. Σήμερα η θερμοκρασία του σύμπαντος είναι ελάχιστα… Read More ›
Ένα διαφορετικό «Παράδειγμα» από μια αρχέγονη και σχεδόν γυμνή μαύρη τρύπα
… που εντόπισε το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb Όταν στην Φυσική κατά καιρούς προκύπτουν νέα πειραματικά δεδομένα που η καθιερωμένη θεωρία αδυνατεί να ερμηνεύσει, τότε συνήθως προκύπτει η επονομαζόμενη αλλαγή Παραδείγματος (Paradigm shift). Μεταβαίνουμε σε μια νέα θεωρία, όχι συμπληρωματική… Read More ›
Σάββας Δημόπουλος: Μικρά Εργαστήρια … Μεγάλο Σύμπαν
Πώς θα γίνουν οι μελλοντικές ανακαλύψεις στη Φυσική Τι έρχεται μετά την εποχή των γιγάντιων επιταχυντών; Μπορεί το Καθιερωμένο Πρότυπο των στοιχειωδών σωματιδίων να έχει εξηγήσει ένα μεγάλο φάσμα φαινομένων με εκπληκτική ακρίβεια, ωστόσο πολλά ερωτήματα παραμένουν ακόμα αναπάντητα: Τι… Read More ›
Το σύμπαν μέσα σε έναν σωλήνα
● Σύμφωνα με τη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης, το σύμπαν μας ήταν κάποτε πολύ θερμό, πολύ πυκνό, πολύ ομοιόμορφο, αλλά και πάρα πολύ μικρό. Έκτοτε, διαστέλλεται, ψύχεται και συνεχίζει να εξελίσσεται.● Οι πιο συνηθισμένες οπτικές απεικονίσεις της ιστορίας του σύμπαντος δείχνουν… Read More ›
Το πρώτο μόριο που σχηματίστηκε στο σύμπαν
… και οι πρώτες χημικές αντιδράσεις του Αν πάμε πίσω στο χρόνο, στα πρώτα δευτερόλεπτα μετά την Μεγάλη Έκρηξη, το μόνο που υπήρχε ήταν πρωτόνια, ηλεκτρόνια, πρωτόνια, φωτόνια και άλλα σωματίδια. Αυτό το νεαρό και θερμό σύμπαν καθώς ψυχόταν διαστελλόμενο,… Read More ›
Φυσική Θερινής Νυκτός
Δέκα από τα μεγαλύτερα Παράδοξα και άλυτα Προβλήματα της Φυσικής που μπορούν να προκαλέσουν ατέρμονες συζητήσεις, ειδικά στις θερμές καλοκαιρινές νύχτες, όταν δεν μας κολλάει ο ύπνος: 1. Εγκέφαλοι Boltzmann Όταν αναφερόμαστε σε «εγκέφαλο Boltzmann», εννοούμε έναν παρατηρητή που εμφανίζεται… Read More ›
Ο συνολικός χρόνος ζωής του σύμπαντος
Αν όπως δείχνουν όλα τα παρατηρησιακά δεδομένα το σύμπαν δημιουργήθηκε με μια «Μεγάλη Έκρηξη» , τότε είναι πολύ εύκολο να γίνει ένας προσεγγιστικός υπολογισμός της σημερινής ηλικίας του, σύμφωνα με τον οποίο το σύμπαν μας δημιουργήθηκε πριν από περίπου 13,8… Read More ›
Μετά τον τελευταίο επιταχυντή
Από τα μέσα του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα, οι επιταχυντές σωματιδίων έχουν γίνει μεγαλύτεροι και πιο ισχυροί, επιτυγχάνονοντας όλο και πιο υψηλές ενέργειες. Κάθε νέο βήμα προς τις υψηλότερες ενέργειες, μας οδηγεί προς νέες ανακαλύψεις και ευρήματα, που μερικές φορές μας… Read More ›
Πόσες τρύπες έχει το σύμπαν;
Το σχήμα του σύμπαντος θα μπορούσε να είναι πολύ πιο περίπλοκο σε σχέση με αυτό που φανταζόμαστε Πριν από περίπου 2500 χρόνια, η ανθρωπότητα άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι ο πλανήτης μας είναι σφαιρικός – κάτι που σήμερα είναι βέβαιο, αν… Read More ›
Βρισκόμαστε μέσα σε ένα γιγαντιαίο κενό;
Σύμφωνα με μια ομάδα αστρονόμων, η Γη και ολόκληρος ο Γαλαξίας μας μπορεί να βρίσκονται μέσα σε ένα μυστηριώδες γιγαντιαίο κενό, εξαιτίας του οποίου η διαστολή του σύμπαντος στην περιοχή μας να είναι ταχύτερη σε σχέση με άλλες περιοχές του… Read More ›
Είναι δυνατή η ύπαρξη εξωγήινων από σκοτεινή ύλη ή σκοτεινή ενέργεια;
Σήμερα γνωρίζουμε ότι η γνωστή μας ύλη από την οποία είμαστε φτιαγμένοι κι εμείς, αποτελεί μόνο το 5% περίπου του περιεχομένου του σύμπαντος. Το υπόλοιπο σύμπαν συνίσταται από 68% σκοτεινή ενέργεια και 27% σκοτεινή ύλη. Τίθεται λοιπόν το εξής εύλογο… Read More ›
Βρέθηκε η «χαμένη» ύλη του σύμπαντος
Η συντριπτική πλειοψηφία της ύλης στο σύμπαν είναι η σκοτεινή ύλη, που είναι εντελώς αόρατη και ανιχνεύεται μόνο διαμέσου των βαρυτικών αλληλεπιδράσεων. Η συνηθισμένη ύλη – από τα πρωτόνια μέχρι τους πλανήτες και τους ανθρώπους – αποτελεί μόνο το 16%…. Read More ›
Πώς περιγράφουν οι κοσμολογικές θεωρίες την προϊστορία του ορατού Κόσμου;
Για τη γένεση του φυσικού Σύμπαντος Μέχρι τα τέλη του εικοστού αιώνα, η επιστήμη της Φυσικής θεωρούσε ότι ακόμη και το να αναρωτηθεί κανείς σχετικά με το τι προκάλεσε ή, έστω, τι υπήρχε πριν από το Big Bang, την κοσμογονική… Read More ›
Τι είναι χρόνος;
Κατά τη διάρκεια ενός διαλείμματος του 4ου συνεδρίου βαρύτητας στο Λονδίνο το 1965, ο A. Z. Petrov περπατούσε κατά μήκος του Τάμεση με τον V. A. Fock. Φοβούμενος ότι θα αργούσαν στην επανέναρξη του συνεδρίου, καθώς δεν είχε μαζί του… Read More ›
Το αρχέγονο καζάνι
Άνθρακας, άζωτο, οξυγόνο, πυρίτιο, σίδηρος … χημικά στοιχεία που θεωρούμε δεδομένα στον καθημερινό βίο και τα οποία είναι απαράιτητα για την ίδια την ζωή. Είναι θλιβερό να σκεφτόμαστε ότι όλα αυτά τα στοιχεία απαρτίζουν πολύ λιγότερο από το 1% της… Read More ›
Ποιός ανακατεύει το σύμπαν;
Στο σχολείο μαθαίνουμε ότι ο κόσμος λειτουργεί χάρη στην ενέργεια. Χρειαζόμαστε ενέργεια, από τη βενζίνη, τον ήλιο ή τα πυρηνικά καύσιμα. Χάρη στην ενέργεια λειτουργούν οι κινητήρες μας, τα φυτά μας αναπτύσσονται και ξυπνάμε (σχεδόν) κάθε πρωί γεμάτοι ζωντάνια. Κάτι… Read More ›
Όταν το σύμπαν απαντάει με σιωπή
Με μεγάλα εκκρεμή ερωτήματα και μικρές νύξεις νέας φυσικής, οι φυσικοί επανεξετάζουν τώρα μερικές από τις πιο θεμελιώδεις υποθέσεις τους. Μέχρι τις αρχές του εικοστού αιώνα οι επιστήμονες πίστευαν ότι το σύμπαν ήταν γεμάτο με μια μυστηριώδη ουσία που την… Read More ›
Πόσο γρήγορα τρέχει Γη;
Η Γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της, περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο, κινείται μαζί με τον Ήλιο γύρω από το κέντρο το Γαλαξία μας και απομακρύνεται μαζί με τον Γαλαξία μας από τους άλλους γαλαξίες. Αν θέλετε να μάθετε πόσο… Read More ›
Οι Ρίτσαρντ Μποντ και Γιώργος Ευσταθίου μοιράζονται το βραβείο Shaw στην Αστρονομία
Το Βραβείο Shaw στην Αστρονομία 2025 απονεμήθηκε στους Richard Bond (καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο στον Καναδά) και τον George Efstathiou (καθηγητή Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Cambridge στο Ηνωμένο Βασίλειο) «για την πρωτοποριακή τους έρευνα στην κοσμολογία, κυρίως για τις μελέτες τους… Read More ›
Η ισχυρή πυρηνική δύναμη ήταν ισχυρότερη
Μια νέα θεωρητική προσέγγιση του πλάσματος κουάρκ-γλοιονίων βρίσκει ότι η ισχυρή πυρηνική δύναμη ήταν πιο δραστική στο αρχέγονο σύμπαν απ‘ ό,τι πιστευόταν παλαιότερα. Λίγο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, το σύμπαν ήταν μια θερμή σούπα σωματιδίων στην οποία κυκλοφορούσαν ελεύθερα κουάρκ… Read More ›
Γιατί υπάρχουμε;
Μέσα σε ένα εργαστήριο που βρίσκεται στα δάση της Νότιας Ντακότα, οι φυσικοί προετοιμάζουν ένα πείραμα που ίσως δώσει απάντηση σε ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα της επιστήμης: γιατί υπάρχει το σύμπαν μας; Βρίσκονται σε έναν αγώνα δρόμου για την… Read More ›
Περιστρέφεται το σύμπαν μας;
Ολόκληρο το σύμπαν φαίνεται να περιστρέφεται, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα που παρουσιάζονται στην δημοσίευση με τίτλο «The distribution of galaxy rotation in JWST Advanced Deep Extragalactic Survey » . Διερευνήθηκαν 263 αρχέγονοι γαλαξίες ως προς την κατεύθυνση περιστροφής τους…. Read More ›
Ανιχνεύθηκε οξυγόνο στον πιο απομακρυσμένο γνωστό γαλαξία
Πριν από έναν χρόνο περίπου, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA φωτογράφισε με την NIRCam (Near-Infrared Camera) τον γαλαξία JADES-GS-z14-0. Αυτός ο γαλαξίας βρέθηκε να εμφανίζει μετατόπιση προς το ερυθρό z=14,32, καταρρίπτοντας το ρεκόρ του πιο απομακρυσμένου γνωστού γαλαξία. Αυτό σημαίνει ότι… Read More ›
Η σκοτεινή ενέργεια εξασθενεί με την πάροδο του χρόνου
Οι φυσικοί του Φασματοσκοπίου Σκοτεινής Ενέργειας (DESI=Dark Energy Spectroscopic Instrument) δημιούργησαν τον μεγαλύτερο τρισδιάστατο χάρτη γαλαξιών και quasars, προσδιορίζοντας τις αποστάσεις τους και τις ταχύτητες απομάκρυνσής τους από εμάς. Σκοπός τους είναι να διερευνήσουν την σκοτεινή ενέργεια, την μυστηριώδη αιτία που προκαλεί… Read More ›
Η μέτρηση των κοσμικών αποστάσεων
Πώς μετράμε το σύμπαν; (μέρος 2ο) Ο μαθηματικός Terence Tao περιγράφει στο κανάλι 3blue1brown του Grant Sanderson, το πώς οι άνθρωποι υπολόγισαν για πρώτη φορά κοσμικά μεγέθη – από την ακτίνα της Γης, τις αποστάσεις Γης/Σελήνης και Γης/Ήλιου μέχρι το μέγεθος… Read More ›
Πώς μετράμε το σύμπαν;
Πριν από μερικές ημέρες αναρτήθηκε στο κανάλι 3blue1brown, του Grant Sanderson, βίντεο με τον μαθηματικό Terence Tao – ίσως τον μεγαλύτερο μαθηματικό στον κόσμο σήμερα -, όπου περιγράφει μέρος της ιστορίας των μετρήσεων κοσμικών αποστάσεων: Στον ιστότοπο του Terence Taο… Read More ›
Η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να μας δείξει πώς θα τελειώσει το σύμπαν
Ο καθηγητής Mark Thomson, ο Βρετανός φυσικός που θα αναλάβει την ηγεσία του CERN την 1η Ιανουαρίου του 2026, θεωρεί ότι η η τεχνητή νοημοσύνη πρόκειται να φέρει επανάσταση στη θεμελιώδη φυσική και θα μπορούσε μας δείξει την μοίρα του… Read More ›
Ζούμε σε ένα ιδιαίτερο μέρος του σύμπαντος;
Σύμφωνα με ένα δόγμα που οι φυσικοί αποκαλούν κοσμολογική αρχή το σύμπαν σε μεγάλες κλίμακες γίνεται ομογενές (δηλαδή είναι παντού ομοιόμορφο) και ισότροπο (δηλαδή φαίνεται ίδιο προς κάθε κατεύθυνση)*. Αυτό σημαίνει η θέση μας στο σύμπαν δεν είναι σε καμία… Read More ›
Τελικά το σύμπαν διαστέλλεται ταχύτερα;
Ο ρυθμός με τον οποίο διαστέλλεται το Σύμπαν, γνωστός και ως σταθερά Hubble (Η0), είναι μία από τις θεμελιώδεις παραμέτρους στην κατανόηση της εξέλιξης και της τελικής μοίρας του σύμπαντος. Ωστόσο, μια επίμονη διαφορά που ονομάζεται Hubble Tension, παρατηρείται μεταξύ της τιμής… Read More ›
Η θεωρία των χορδών και η ενοποίηση της σύγχρονης φυσικής
Η θεωρητική φυσική του 20ου αιώνα είχε εξαιρετικά αποτελέσματα. Από την κβαντική θεωρία πεδίου που περιγράφει τις αλληλεπιδράσεις των στοιχειωδών σωματιδίων, μέχρι την μοντελοποίηση του χωροχρόνου της γενικής σχετικότητας, αυτές οι θεωρίες θα έπρεπε να είναι σε θέση να εξηγήσουν… Read More ›
Μια λογική ιστορία του σύμπαντος
Καθώς κοιτάζουμε πίσω στο παρελθόν, η αντίληψή μας για τον χρόνο, όπως αυτή αναθεωρήθηκε και τελειοποιήθηκε δύο φορές από τον Αϊνστάιν, δεν κινδυνεύει – τουλάχιστον μέχρι ένα μικρό κλάσμα του δευτερολέπτου μετά την Μεγάλη Έκρηξη. Επομένως, μπορούμε να προσπαθήσουμε να… Read More ›
Η πρώτη σελίδα του μεγάλου κοσμικού άτλαντα του «Ευκλείδη»
Το διαστημικό τηλεσκόπιο Ευκλείδης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) αποκάλυψε ένα τεράστιο ουράνιο μωσαϊκό αποτελούμενο από δεδομένα εικόνας 208 gigapixel, καλύπτοντας μια περιοχή στο νότιο ουρανό πάνω από 500 φορές το μέγεθος της πανσελήνου. Σύμφωνα με την ESA αυτές οι εικόνες με… Read More ›
Το σύμπαν ως κβαντικό μουσικό όργανο
Πώς το πεδίο Χιγκς ξυπνάει την κρυμμένη μουσικότητα του σύμπαντος Η ανίχνευση του μποζονίου Χιγκς στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων το 2012 επιβεβαίωσε αυτό που υποψιάζονταν χρόνια πριν οι φυσικοί των σωματιδίων. Ότι υπάρχει ένα πεδίο που διαπερνά το σύμπαν και… Read More ›
Το ηλιακό σύστημα ως ανιχνευτής μελανών οπών
Μια αρχέγονη μαύρη τρύπα με μάζα όση ένας μέσος αστεροειδής, καθώς κινείται στη γειτονιά ενός πλανήτη θα μπορούσε να διαταράξει την τροχιά του κατά έναν ανιχνεύσιμο τρόπο. Κατά τη διάρκεια της αρχέγονης διαστολής του σύμπαντος, οι υπερβολικά πυκνές περιοχές θα… Read More ›
Σκοτεινή ύλη: Το μεγαλύτερο πείραμα μέχρι σήμερα δεν κατέγραψε τίποτα απολύτως
Κανένα σήμα δεν ανιχνεύθηκε σε 280 ημέρες μετρήσεων, ένα αρνητικό αποτέλεσμα που περιορίζει κατά πέντε φορές τις ιδιότητες που πρέπει να έχουν τα υποθετικά σωματίδια για να μην έχουν καταγραφεί ως τώρα. Ο πιο ευαίσθητος ανιχνευτής σκοτεινής ύλης που έχει κατασκευαστεί ως… Read More ›
Από πού πάνε στο σύμπαν;
Φαίνεται πως είναι μια εξαιρετική στιγμή. Από τη μία, αντιμετωπίζουμε τρομακτικές προκλήσεις: κλιματική αλλαγή, πανδημίες, την απειλή πυρηνικού πολέμου. Από την άλλη, ως είδος, διαθέτουμε γνώσεις για τον κόσμο ―και το σύμπαν―γύρω μας πέρα από οτιδήποτε θα μπορούσαν να φανταστούν… Read More ›
Οι πιο κοντινές υπερμαζικές μαύρες τρύπες
Απέχουν μεταξύ τους μόνο 300 έτη φωτός Τα διαστημικά τηλεσκόπια Hubble και Chandra εντόπισαν ζεύγος υπερμαζικών μαύρων τρυπών που κατέχουν το εξής ρεκόρ: βρίσκονται στην πιο κοντινή απόσταση – την μικρότερη απόσταση μεταξύ δύο μαύρων τρυπών που έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα. Οι μαύρες τρύπες… Read More ›
Ποιό ήταν το χρώμα του Σύμπαντος όταν έγινε διαφανές;
Σύμφωνα με τη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης στο αρχέγονο Σύμπαν, εξαιτίας της πολύ υψηλής θερμοκρασίας που επικρατούσε, η ακτινοβολία βρίσκονταν σε ισορροπία με την ιονισμένη ύλη του σύμπαντος. Καθώς το Σύμπαν διαστελλόταν και ψυχόταν, 380.000 χρόνια μετά την Μεγάλη Έκρηξη… Read More ›
Για μια καλύτερη κοσμολογική θεωρία
Η ευρέως αποδεκτή μέχρι σήμερα θεωρία που περιγράφει με καλή προσέγγιση το σύμπαν μας, είναι γνωστή ως τo «Καθιερωμένο Πρότυπο της Κοσμολογίας», η συντομογραφικά ως ΛCDM. Στο ΛCDM, κυριαρχεί η σταθερή ποσότητα σκοτεινής ενέργειας (η κοσμολογική σταθερά Λ), μαζί με την ψυχρή… Read More ›
Το σύμπαν εξακολουθεί να δημιουργεί νέους γαλαξίες;
Θεωρούμε ότι οι γαλαξίες είναι πολύ παλιοί. Ο δικός μας Γαλαξίας σχηματίστηκε πριν από 13,6 δισεκατομμύρια χρόνια, ενώ το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb μας αποκάλυψε μερικούς από τους πρώτους γαλαξίες που σχηματίστηκαν στο αρχέγονο σύμπαν. Τίθεται λοιπόν η ερώτηση: «Σχηματίζονται γαλαξίες ακόμα και σήμερα;«… Read More ›
Ο χάρτης του παρατηρήσιμου σύμπαντος
Ο κάθετα προσανατολισμένος λογαριθμικός χάρτης του σύμπαντος που ακολουθεί εκτείνεται σε σχεδόν 20 τάξεις μεγέθους (βλέπε την κλίμακα στην κάθετη δεξιά πλευρά), μεταφέροντάς μας από τον πλανήτη Γη στην άκρη του ορατού σύμπαντος. Από κάτω προς τα πάνω, τα ουράνια… Read More ›
Η μνήμη των βαρυτικών κυμάτων
Η παρατήρηση της μνήμης βαρυτικών κυμάτων μπορεί να βοηθήσει τους φυσικούς να ελέγξουν τις προβλέψεις της γενικής σχετικότητας σχετικά με συμμετρίες μεγάλης κλίμακας στον ιστό του χωροχρόνου. Τα βαρυτικά κύματα παραμορφώνουν τον ίδιο τον χωροχρόνο. Έχουν όμως και μια λιγότερο… Read More ›
Πολύχρωμες αρχέγονες μαύρες τρύπες
Τα κουάρκ θεωρούνται ότι είναι στοιχειώδη σωματίδια με την ίδια έννοια όπως τα λεπτόνια, είναι δηλαδή σχεδόν σημειακά σωμάτια χωρίς εωτερική δομή. Σε αντίθεση όμως με τα λεπτόνια – όπως και σε οτιδήποτε άλλο στη φύση – υποτίθεται ότι έχουν… Read More ›
Τα πάντα γύρω από την Σκοτεινή Ύλη
Οι φυσικοί Marco Cirelli , Alessandro Strumia και Jure Zupan, σε ένα άρθρο-βιβλίο 510 σελίδων, εξετάζουν ΌΛΑ τα μέχρι σήμερα δεδομένα (παρατηρησιακά, πειραματικά και θεωρητικά) που σχετίζονται με τη Σκοτεινή Ύλη. Η εποχή των γεωγραφικών εξερευνήσεων της Γης ολοκληρώθηκε τον περασμένο αιώνα. Η… Read More ›
Φωτογραφήθηκε ο πιο μακρινός γνωστός γαλαξίας
… από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA Στην παρακάτω εικόνα που λήφθηκε από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA με την NIRCam (Near-Infrared Camera) φαίνεται ο γαλαξίας JADES-GS-z14-0. Αυτός ο γαλαξίας εμφανίζει μετατόπιση προς το ερυθρό z=14,32 (+0,08/-0,20) και… Read More ›
Τι απάντησε ο Στίβεν Χόκινγκ στην ερώτηση «εάν πιστεύει στον Θεό»
Ο Στίβεν Χόκινγκ μοιράστηκε τις απόψεις του για τον Θεό στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Σύντομες απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα». Μεταξύ άλλων ερωτημάτων στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του πραγματεύεται το αιώνιο ερώτημα: «Υπάρχει Θεός;». Ξεκινά την απάντησή του ως εξής:«Η… Read More ›
Βαρυτικά κύματα από αρχέγονες κοσμικές χορδές
Οι χωροχρονικές ρυτίδες γνωστές ως κοσμικές χορδές, που σχηματίστηκαν στο αρχέγονο σύμπαν, αποτελούν την βασική πηγή βαρυτικών κυμάτων σε υπερυψηλές συχνότητες, σύμφωνα με νέους υπολογισμούς. Οι υπάρχοντες και οι μελλοντικοί ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων, από συστοιχίες χρονισμού πάλσαρ έως συμβολόμετρα λέιζερ,… Read More ›
Ανιχνεύθηκε η πιο μακρινή συγχώνευση μαύρων τρυπών
Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb ‘είδε‘ την συγχώνευση δύο γαλαξιών και των τεράστιων μαύρων τρυπών τους, όπως εξελισσόταν 740 εκατομμύρια χρόνια μετά την Μεγάλη Έκρηξη. Πρόκειται για την πιο απομακρυσμένη ανίχνευση συγχώνευσης μαύρων τρυπών που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα. Οι… Read More ›
LISA, Βαρυτικά Κύματα και Σύμπαν
Στην πρωτοποριακή αποστολή LISA της ESA για την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων συμμετέχει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών Ήταν Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου 2015, όταν τα δύο τεράστια συμβολόμετρα του Παρατηρητηρίου LIGO στη Λουιζιάνα και την Ουάσινγκτον παρατήρησαν κάτι συγκλονιστικό: ένα βαρυτικό κύμα,… Read More ›
Οι 7 πιο παράξενες μαθηματικές συμπτώσεις στους νόμους της φύσης
Το σύμπαν φαίνεται να κυβερνάται από εξισώσεις και αριθμούς. Μερικές φορές εμφανίζονται κάποιες περίεργες και εντυπωσιακές σχέσεις χωρίς να υπάρχει κάποια θεωρητική αιτιολόγηση. Συνήθως αντιμετωπίζονται ως μαθηματικές συμπτώσεις, χωρίς κάποια βαθύτερη φυσική σημασία. Ή μήπως πρέπει να μην είμαστε τόσο… Read More ›
Το μέγεθος του σύμπαντος υπερβαίνει τα όρια της ανθρώπινης αντίληψης
…. όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι το σύμπαν είναι πέρα από την κατανόησή μας Το σύμπαν είναι μεγάλο. Αλλά πόσο μεγάλο είναι το «μεγάλο»; Αυτό είναι σχετικό. Όταν ένας αστρονόμος λέει ότι κάτι είναι κοντά, μπορεί να εννοεί μερικά εκατομμύρια χιλιόμετρα (αν… Read More ›
Η DESI μετράει την σκοτεινή ενέργεια του σύμπαντος
Οι αστροφυσικοί χρησιμοποιώντας το Dark Energy Spectroscopic Instrument (DESI) δημιούργησαν τον μεγαλύτερο τρισδιάστατο χάρτη του σύμπαντός μας και διερεύνησαν την σκοτεινή ενέργεια, την μυστηριώδη αιτία που προκαλεί την επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος. Μια γενιά φυσικών αναφέρεται στην σκοτεινή ενέργεια που… Read More ›
14 δισεκατομμύρια χρόνια κοσμικής εξέλιξης
Την αλματώδη πρόοδο που έχει γίνει στην κατανόηση του Σύμπαντος φωτίζει το βιβλίο των αστροφυσικών, Νιλ ντεΓκράς Τάισον και Ντόναλντ Γκόλντσμιθ «Η αρχή-14 δισεκατομμύρια χρόνια κοσμικής εξέλιξης», η αναθεωρημένη έκδοση του οποίου κυκλοφορεί στις 3 Απριλίου από τις εκδόσεις «Διόπτρα»… Read More ›
Η αιώνια επιστροφή του Νίτσε και οι εγκέφαλοι Μπόλτσμαν
Σε γενικές γραμμές, οι κοσμολογικές θεωρίες που έχουν διατυπωθεί μέχρι σήμερα κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: (α) στις θεωρίες του «αναδυομένου σύμπαντος», οι οποίες υποστηρίζουν ότι το σύμπαν ξεφύτρωσε ξαφνικά σε κάποια στιγμή του παρελθόντος και έκτοτε εξελίσσεται (β) στις θεωρίες… Read More ›
Η αρχή διατήρησης της ενέργειας στο διαστελλόμενο σύμπαν
Παράξενο αλλά αληθινό: η ενέργεια δεν διατηρείται στο διαστελλόμενο σύμπαν Στο σχολείο οι μαθητές μαθαίνουν ότι η ενέργεια μπορεί να αλλάζει μορφές, αλλά ποτέ δεν δημιουργείται εκ του μηδενός, ούτε εξαφανίζεται. Πρόκειται για την αρχή διατήρησης της ενέργειας, έναν από… Read More ›
Kοσμολογία: η θρησκεία του επιστήμονα
«Η προέλευση του σύμπαντος είναι το απόλυτο αίνιγμα», σύμφωνα με τον θεωρητικό φυσικό και κοσμολόγο Τόνι Ρόθμαν Τασούλα Επτακοίλη –kathimerini.gr H ιδέα ότι το σύμπαν διαστέλλεται είναι σήμερα τόσο γνωστή, ώστε αποτελεί μέρος της λαϊκής κουλτούρας. Και όμως, κάθε φορά… Read More ›
Η χειρότερη πρόβλεψη της Φυσικής
Μια καλή επιστημονική θεωρία είναι αυτή που κάνει ακριβείς προβλέψεις. Ωστόσο, υπάρχει μια πρόβλεψη στη σύγχρονη φυσική που είναι πραγματικά πολύ κακή – ίσως η χειρότερη σε όλες τις επιστήμες. Η σύγχρονη φυσική μπορεί να προβλέψει αρκετά περίπλοκα πράγματα, π.χ… Read More ›
Τα τηλεσκόπια Webb και Hubble επιβεβαιώνουν τον ρυθμό διαστολής του σύμπαντος
Οι μετρήσεις του James Webb συμφωνούν με τις μετρήσεις του Hubble Ο ρυθμός με τον οποίο διαστέλλεται το Σύμπαν, γνωστός και ως σταθερά Hubble (Η0), είναι μία από τις θεμελιώδεις παραμέτρους στην κατανόηση της εξέλιξης και της τελικής μοίρας του… Read More ›
Το Σύμπαν (σε μία σελίδα)
Πριν περίπου 13,8 δισ. χρόνια, μέσω μιας «Μεγάλης Έκρηξης», το παρατηρήσιμο Σύμπαν έβγαινε από την εποχή Planck, έχοντας μέγεθος γύρω στα 10-35μέτρα και θερμοκρασία περίπου 1032Κ. Το τι έγινε πριν, δηλαδή αν τα πάντα ξεκίνησαν τη χρονική στιγμή μηδέν από… Read More ›
Η σκοτεινή επιστημονική γνώση
Η επίγνωση της άγνοιας ως προϋπόθεση της νέας επιστημονικής περιπέτειας ● Η σημερινή επιστημονική άγνοια για τη φύση και τη λειτουργία της σκοτεινής ύλης και ενέργειας είναι πολύ διαφορετική από την άγνοια του παρελθόντος. Διότι, παραδόξως, είναι μια «συνειδητή άγνοια»,… Read More ›
Ενέργεια από το τίποτα;
Οι φυσικοί έχουν εφεύρει δύο τύπους μυστηριωδών εννοιών: την σκοτεινή ενέργεια και την σκοτεινή ύλη. Και δεν τα ονομάζουν έτσι, μόνο και μόνο επειδή τους αρέσει το «σκοτάδι», αλλά γιατί στην πραγματικότητα δεν έχουν ιδέα από που προέρχονται και από… Read More ›
Η κατανομή του Κοσμικού Υποβάθρου Νετρίνων γύρω από την επιφάνεια της Γης
Το αρχέγονο σύμπαν, κλάσματα του δευτερολέπτου μετά την Μεγάλη Έκρηξη, περιείχε ηλεκτρόνια, ποζιτρόνια, φωτόνια και νετρίνα σε θερμική ισορροπία μεταξύ τους. Όταν η ηλικία του σύμπαντος ξεπέρασε το ένα δευτερόλεπτο, πραγματοποιήθηκε η αποδέσμευση των νετρίνων από την ύλη καθώς το σύμπαν… Read More ›
Το μεγαλύτερο και βαθύτερο εργαστήριο αναζήτησης σκοτεινής ύλης
… εγκαινιάζει η Κίνα Το Υπόγειο Εργαστήριο του Τζινπίνγκ (CJPL) χτίστηκε κάτω από 2,5 χιλιόμετρα βράχου και έχει όγκο 330.000 κυβικών μέτρων. Έπειτα από μεγάλο πρόγραμμα επέκτασης που διήρκεσε τρία χρόνια, η Κίνα εγκαινίασε το μεγαλύτερο και βαθύτερο εργαστήριο του… Read More ›
«Μεγάλος Δακτύλιος» και «Γιγάντιο Τόξο» εναντίον Κοσμολογικής Αρχής
Πριν από δυο χρόνια είχε ανακαλυφθεί μια τεράστια δομή γαλαξιών σε σχήμα τόξου με εύρος 3,3 δισεκατομμύρια έτη φωτός. Χτες, στην 243η συνάντηση της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας (AAS) στη Νέα Ορλεάνη, ανακοινώθηκε η ανακάλυψη μιας νέας μεγάλης δομής γαλαξιών σε… Read More ›
Η ενοποιήση των νόμων της φύσης και η θεωρία των χορδών
Ο Αϊνστάιν ονειρευόταν την ενοποίηση όλων των νόμων της φύσης. Η θεωρία χορδών υποσχόταν εδώ και καιρό ότι θα πραγματοποιήσει μια μαθηματικά κομψή περιγραφή που ορισμένοι την αποκαλούν «θεωρία των πάντων». Στο βίντεο που ακολουθεί οι φυσικοί, David Gross, Andrew… Read More ›
Η ζωή λίγα δευτερόλεπτα μετά την Μεγάλη Έκρηξη
Η ζωή εμφανίστηκε στη Γη εδώ και περίπου 4 δισεκατομμύρια χρόνια. Αυτό ισοδυναμεί σχεδόν με το ένα τρίτο της ηλικίας του σύμπαντος (13,77 δισεκατομμύρια χρόνια). Είναι προφανές ότι εφόσον η ζωή εμφανίστηκε στη Γη, θα μπορούσε να είχε εμφανιστεί οπουδήποτε…. Read More ›
Τι είναι η «Κοσμική Άμπελος» που ανακάλυψε το James Webb;
Πρόκειται για μια γαλαξιακή δομή σε σχήμα τόξου και εκτιμάται ότι έχει μήκος πάνω από 13 εκατομμύρια έτη φωτός και πλάτος περίπου 650.000 έτη φωτός. Συγκριτικά, ο Γαλαξίας μας έχει πλάτος περίπου 100.000 έτη φωτός. Οι αστρονόμοι εντόπισαν την «κοσμική κληματαριά»… Read More ›
Τύχη, Θεός και Πολυσύμπαν
Είναι το σύμπαν ρυθμισμένο έτσι ώστε να εμφανιστεί σ’ αυτό τη ζωή; Υπάρχουν 3 απαντήσεις σ’ αυτό το ερώτημα. Οι δύο από αυτές δεν ανήκουν στην επιστήμη της Φυσικής, αλλά σε κάτι άλλο που θα μπορούσαμε ίσως να το ονομάσουμε… Read More ›
Kινηματογραφώντας την τέταρτη διάσταση
«Είμαστε απειροελάχιστοι και τυχεροί» – Δύο λάτρεις της επιστήμης απεικόνισαν με πρωτότυπο τρόπο την εξέλιξη του Σύμπαντος στην έρημο Μοχάβι της Νεβάδας «Είμαστε σαν τις πεταλούδες που φτερουγίζουν για μια μέρα και πιστεύουν ότι είναι για πάντα». Τάδε έφη ο αστροφυσικός… Read More ›
Όλα τα αντικείμενα του σύμπαντος σε ένα διάγραμμα
Όταν το σύμπαν δημιουργήθηκε πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια μέσα από μια θερμή Μεγάλη Έκρηξη, δεν υπήρχαν αντικείμενα όπως πρωτόνια, άτομα, άνθρωποι, πλανήτες, άστρα ή γαλαξίες. Όλα αυτά δημιουργήθηκαν καθώς το σύμπαν ψυχόταν και διαστελλόταν. Για να δείξουν αυτή τη… Read More ›
Ψάχνοντας τα υπολείμματα της Μεγάλης Έκρηξης
Η Ασημίνα Αρβανιτάκη και ο Σάββας Δημόπουλος υποστηρίζουν ότι η Γη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ανιχνευτής για να εντοπιστούν αρχέγονα νετρίνα Η μελέτη των πρώτων στιγμών του σύμπαντος μοιάζει λίγο με την αρχαιολογία. Περιλαμβάνει το σκάψιμο για την εύρεση λειψάνων… Read More ›
Ομιλία Καζάνα Δημοσθένη: Κοσμολογικός Πληθωρισμός-μια προσωπική θεώρηση
Δευτέρα 4 Σεπτεμβρίου 2023, 7 μ.μ. στο Θέατρο Μελίνα Μερκούρη, Καλαμαριά Κοσμολογικός Πληθωρισμός: μια προσωπική θεώρηση, με εισηγητή τον Δημοσθένη Καζάνα, Αστροφυσικό στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Γκόνταρντ της NASA και αντεπιστέλλον Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Δευτέρα 4 Σεπτεμβρίου 2023, 7 μ.μ…. Read More ›
Πόσα χιλιόμετρα διανύουμε κατά την διάρκεια της ζωής μας;
Περίπου 1,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα! Ας ξεκινήσουμε με την απόσταση που διανύει ένας άνθρωπος καθώς μετακινείται στην επιφάνεια της Γης για την δουλειά του, τα ταξίδια αναψυχής του κλπ. Προσεγγιστικά, αυτή η απόσταση εκτιμάται στα 50.000 έως 80.000 χιλιόμετρα κατά τη… Read More ›
Πώς το (σχεδόν) τίποτα μπορεί να λύσει τα μεγαλύτερα κοσμολογικά προβλήματα
Μετρώντας τους κενούς χώρους του σύμπαντος, οι επιστήμονες μπορούν να κατανοήσουν πώς συσσωρεύεται η ύλη και πόσο γρήγορα διαστέλλεται το σύμπαν Σαν μια φωτεινή πόλη στο μέσον μιας άγονης ερήμου, η γαλαξιακή μας γειτονιά περιβάλλεται από ένα κοσμικό κενό –… Read More ›
Ποιά είναι η ηλικία του σύμπαντος;
Από τα 13,8 στα 26,7 δισεκατομμύρια χρόνια Οι φυσικοί υπολογίζουν την ηλικία του σύμπαντος με βάση το φαινόμενο της μετατόπισης προς το ερυθρό (των γραμμών απορρόφησης) που παρατηρείται στο φάσμα φωτός των μακρινών γαλαξιών, εξαιτίας της διαστολής του σύμπαντος. Το 2021,… Read More ›
Ένας νέος χάρτης του σύμπαντος, ζωγραφισμένος με κοσμικά νετρίνα
Οι φυσικοί τελικά βρήκαν τις πηγές αρκετών κοσμικών νετρίνων υψηλής ενέργειας, κι αυτό θα βοηθήσει στην εξερεύνηση της θεμελιώδους φυσικής Από τα 100 τρισεκατομμύρια νετρίνα που περνούν από το σώμα μας κάθε δευτερόλεπτο, τα περισσότερα προέρχονται από τον ήλιο ή… Read More ›
Πολυσύμπαν, το απρόσιτο σύνορο της κοσμολογίας
Το πολυσύμπαν ξεπερνά τα όρια της επιστημονικής μεθόδου αφού δεν μπορούμε να αποδείξουμε την ύπαρξή του ● Μια απώτερη προσπάθεια για την κατανόηση του κόσμου μας είναι να σκεφτούμε ότι το σύμπαν μας αποτελεί μέρος κάτι μεγαλύτερου, μιας νοητικής συλλογής συμπάντων… Read More ›
Δυο δρόμοι προς την κβαντική βαρύτητα
● Αν το σύμπαν ξεκίνησε από μια Μεγάλη Έκρηξη, πρέπει να αναθεωρήσουμε τον τρόπο που εφαρμόζουμε την φυσική στην αρχή του χρόνου ● Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς; Οι προσπάθειες για την οικοδόμηση μιας θεωρίας που συνδέει την κβαντική φυσική… Read More ›
Το αυτοπαρατηρούμενο σύμπαν και το Γ θέμα φυσικής
… των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων Γνωστοί φυσικοί, όπως Eugene Wigner και ο John Archibald Wheeler προβληματιζόμενοι με τα θεμέλια της κβαντικής θεωρίας, υποστήριζαν πως δεν αρκεί μόνο η μετρητική συσκευή για να αποκτήσει νόημα η θεωρία, αλλά και η ίδια… Read More ›
Το υδρογόνο, αν του δοθεί αρκετός χρόνος, μετατρέπεται σε ανθρώπους
Ως «χλωμή μπλε κουκκίδα» αναφέρεται η φωτογραφία της Γης που τραβήχτηκε πριν από 33 χρόνια, στις 14 Φεβρουαρίου 1990, από το Voyager 1, όταν αυτό απείχε από την Γη απόσταση 6,5 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα: Βλέποντας αυτή τη φωτογραφία συνειδητοποιούμε την ασημαντότητα… Read More ›
Αποκαλύποντας το αόρατο Σύμπαν
Η αστρονομία των πολλαπλών αγγελιοφόρων Εκδήλωση του ΕΑΑ στη μνήμη του μεγάλου Έλληνα επιστήμονα και λόγιου, Σταύρου Κατσανέβα, ομότιμου καθηγητή Αστροσωματιδιακής Φυσικής και Κοσμολογίας του APC και διευθυντή του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Βαρυτικών Κυμάτων. Δευτέρα 12 Ιουνίου 2023, ώρα 7.30μ.μ. –… Read More ›
Το σύμπαν γεννήθηκε με μια «έκρηξη» κι όχι με μια «αναπήδηση»
Oι κοσμολογικές θεωρίες κατατάσσονται γενικά σε τρεις κατηγορίες:(1) Τις θεωρίες σταθερής κατάστασης, που υποστηρίζουν ότι το σύμπαν παραμένει αιώνια αμετάβλητο.(2) Τις θεωρίες, όπως η Μεγάλη Έκρηξη, συμφωνα με τις οποίες το σύμπαν εμφανίστηκε ξαφνικά κάποια συγκεκριμένη στιγμή του παρελθόντος και έκτοτε εξελίσσονται.(3) Και τις… Read More ›
Το άστρο που πέθανε 5 φορές και δείχνει πόσο γρήγορα διαστέλλεται το σύμπαν
Χάρη σε ένα περίεργο οπτικό φαινόμενο που είχε προβλέψει τον περασμένο αιώνα ο Αϊνστάιν, η έκρηξη ενός μακρινού σουπερνόβα εμφανίστηκε ως πέντε διαφορετικά είδωλα στον ουρανό, ένα σπάνιο φαινόμενο που ίσως βοηθήσει στη λύση ενός μεγάλου κοσμολογικού μυστηρίου: πόσο γρήγορα επιταχύνεται η διαστολή… Read More ›
Πώς ήταν το σύμπαν 1 δευτερόλεπτο μετά την Μεγάλη Έκρηξη;
Ο Σάββας Δημόπουλος εξετάζει την δυνατότητα κατασκευής ενός «τηλεσκοπίου αρχέγονων νετρίνων» που θα μας αποκαλύψει την εικόνα του σύμπαντος ένα δευτερόλεπτο μετά την Μεγάλη Έκρηξη Το «κοσμικό υπόβαθρο νετρίνων (Cosmic Neutrino Background ή CνB)» είναι ένα κοσμολογικό κατάλοιπο ανάλογο με το κοσμικό… Read More ›
Η κυματική φύση της σκοτεινής ύλης
Η σκοτεινή ύλη θα μπορούσε να αποτελείται από σωματίδια με τόσο μικρή μάζα, ώστε να κυριαρχεί η κυματική φύση τους Αν και οι κινήσεις των γαλαξιών μας δίνουν ενδείξεις ότι η σκοτεινή ύλη σίγουρα υπάρχει, μέχρι σήμερα οι επιστήμονες δεν… Read More ›
Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb «βλέπει» τους πρώτους γαλαξίες
Η αδιαμφισβήτητη ύπαρξη τεσσάρων γαλαξιών που χρονολογούνται όταν το Σύμπαν ήταν ηλικίας μόλις 300-500 εκατομμυρίων ετών επιβεβαιώνεται μέσα από εικόνες και φασματοσκοπική ανάλυση δεδομένων από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Η έρευνα παρουσιάζεται σε δύο δημοσιεύσεις στο περιοδικό «Nature Astronomy»…. Read More ›
Άστρα δέκα χιλιάδες φορές μεγαλύτερα από τον Ήλιο
… στο αρχέγονο σύμπαν Στην πρόσφατη δημοσίευση με τίτλο «First emergence of cold accretion and supermassive star formation in the early universe» στο διαδικτυακό αρχείο προδημοσιεύσεων arXiv, μια ομάδα ιαπώνων αστρονόμων υποστηρίζει ότι τα πρώτα άστρα στο σύμπαν μπορεί να… Read More ›
Σχετικά με το κοσμικό υπόβαθρο νετρίνων
… στην επιφάνεια της Γης Εκτός από το κοσμικό υπόβαθρο της μικροκυματικής ακτινοβολίας (Cosmic Microwave Background ή CMB) υπάρχει και το κοσμικό υπόβαθρο νετρίνων (CνB), που συνίσταται από τα νετρίνα που περίσσεψαν μετά την Μεγάλη Έκρηξη και κυκλοφορούν μέχρι σήμερα ανάμεσά μας (όπως… Read More ›
Βραβείο όσκαρ στην θεωρία του πολυσύμπαντος
Η ταινία «Everything Everywhere All at Once (Τα Πάντα Όλα)» στην πρόσφατη απονομή των βραβείων όσκαρ, κατέκτησε συνολικά επτά αγαλματίδια, ενώ ήταν υποψήφια για 11. Μεταξύ αυτών ήταν και το σημαντικότερο όλων, το βραβείο της καλύτερης ταινίας. Βέβαια κάποιοι ισχυρίζονται… Read More ›
Το μακρύ ταξίδι από τη Μεγάλη Έκρηξη στο ανθρώπινο σώμα
Πώς βρήκαν τα κύτταρα, τα στοιχεία, τα άτομα και τα υποατομικά σωματίδια τον δρόμο τους προς τον εγκέφαλο, τα οστά και το σώμα μας; Στα πρώτα, βίαια χρόνια της, η Γη ήταν ένα τοπίο κόλασης που πέταξε από τα σπλάχνα… Read More ›
Μια εξίσωση φυσικής ως σύνθημα διαδηλωτών στην Κίνα
Οι φοιτητές διαμαρτύρονται απαιτώντας «δημοκρατία, κράτος δικαίου και ελευθερία έκφρασης» κατά τη διάρκεια διαδήλωσης στο Πανεπιστήμιο Tsinghua του Πεκίνου. Η πρωτοτυπία της διαμαρτυρίας βρίσκεται στα πλακάτ των φοιτητών που περιέχουν την εξίσωση Friedmann! Η εξίσωση του Friedmann περιγράφει την εξίσωση… Read More ›
Ο χάρτης του σύμπαντος που μπορούμε να δούμε
Από τον Γαλαξία μας μέχρι την κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου Αστρονόμοι στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins δημιούργησαν έναν διαδραστικό χάρτη ο οποίος απεικονίζει το παρατηρήσιμο σύμπαν σε όλο του το μεγαλείο. Κάθε κουκίδα στον χάρτη είναι ένας γαλαξίας, ο οποίος περιέχει δισεκατομμύρια αστέρια και πλανήτες…. Read More ›
Αναζητώντας απαντήσεις για τα μεγαλύτερα μυστήρια του σύμπαντος
Συνέντευξη του Σάββα Δημόπουλου Ο Σάββας Δημόπουλος είναι καθηγητής φυσικής στοιχειωδών σωματιδίων στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Γεννήθηκε το 1952 στην Κωνσταντινούπολη, αλλά πολύ γρήγορα μετακόμισε στην Αθήνα εξαιτίας του οργανωμένου πογκρόμ εναντίον της ελληνικής μειονότητας, που κατέληξε στην τουρκική νύχτα των… Read More ›
Πού βρίσκονται οι ψυχρότερες περιοχές του σύμπαντος;
Η κοσμική ακτινοβολία μικροκυμάτων, το κατάλοιπο της Μεγάλης Έκρηξης που γεμίζει ολόκληρο το σύμπαν αντιστοιχεί σε μια θερμοκρασία περίπου 2,7 Κ. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι στο διάστημα, όπου υπάρχει μόνο η κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου, εμφανίζεται και η μικρότερη θερμοκρασία… Read More ›
Μήπως η θεωρία του πολυσύμπαντος πρέπει να εγκαταληφθεί;
Την ιδέα του πολυσύμπαντος στήριξαν(-στηρίζουν) αρκετοί φυσικοί (Stephen Hawking, Brian Greene κ.ά), ενώ κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ότι είναι αντιεπιστημονική, αφού οι προβλέψεις της θεωρίας είναι αδύνατο να ελεγχθούν – μια θεμελιώδης απαίτηση που καθορίζει όλες τις επιστημονικές θεωρίες. Τι μας… Read More ›
Νέες ακριβέστερες εκτιμήσεις για τον ρυθμό διαστολής του σύμπαντος
Αστροφυσικοί και κοσμολόγοι του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν στις ΗΠΑ πραγματοποίησαν τον ακριβέστερο μέχρι σήμερα υπολογισμό σχετικά με τη σύνθεση και την εξέλιξη του σύμπαντος, κάνοντας μια νέα ανάλυση για τη σκοτεινή ύλη και σκοτεινή ενέργεια. Σύμφωνα με τις νέες εκτιμήσεις, σχεδόν ακριβώς… Read More ›
Μια κλασική προσέγγιση της εξίσωσης διαστολής του σύμπαντος
Ταχύτητα διαφυγής και διαστολή του σύμπαντος Ένα κλασικό πρόβλημα απλής φυσικής είναι ο προσδιορισμός της ταχύτητας διαφυγής υδ ενός σώματος που εκτοξεύεται από την επιφάνεια ενός σφαιρκού και ομογενούς πλανήτη (χωρίς ατμόσφαιρα). Και όταν λέμε ταχύτητα διαφυγής εννοούμε την αρχική… Read More ›
Βομβαρδισμός από ρεκόρ «μετατοπίσεων προς το ερυθρό»
… εξαιτίας των παρατηρήσεων του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb Αναμένεται ένα κύμα επιστημονικών δημοσιεύσεων που θα καταρρίπτουν διαδοχικά το ρεκόρ του ‘αρχαιότερου γαλαξία‘, χρησιμοποιώντας τα νέα στοιχεία που συλλέγει το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Ήδη σε πρόσφατες δημοσιεύσεις οι αστρονόμοι… Read More ›
Αυτός είναι ο αρχαιότερος γαλαξίας
… που έχουμε δει μέχρι σήμερα Εντοπίστηκε στα πρώτα δεδομένα του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb. Σχηματίστηκε 300 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη! Αυτό σημαίνει ότι έχει ηλικία ίση με το 97,8% της ηλικίας του Σύμπαντος. Η ανακάλυψη περιγράφεται στη… Read More ›
Στη δική μου απειροελάχιστη χωροχρονική κάψουλα
Ο Δημήτρης Νανόπουλος για το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb Το JWST κυκλοφόρησε πρόσφατα εικόνες, οι οποίες αφορούν τα πρώτα αστέρια και γαλαξίες που σχηματίστηκαν στο Σύμπαν, περίπου 180-300 εκατομμύρια χρόνια μετά το Big Bang. Όταν δηλαδή το Σύμπαν «άναψε τα… Read More ›
Ένα βήμα πιο κοντά στην ανίχνευση αρχέγονων νετρίνων
Η άμεση μέτρηση του κοσμικού υποβάθρου νετρίνων (CνB) που θα μας αποκαλύψει πτυχές της αρχέγονης ιστορίας του σύμπαντος, αποτελεί ένα από τα πιο δύσκολα προβλήματα της πειραματικής φυσικής. Μαζί με το κοσμικό υπόβαθρο της μικροκυματικής ακτινοβολίας υπάρχει και το κοσμικό υπόβαθρο… Read More ›
Η πυκνότητα των συστατικών του σύμπαντος από την Μεγάλη Έκρηξη μέχρι σήμερα
Στις πρώτες στιγμές της ύπαρξης του το σύμπαν ήταν πολύ θερμό και πυκνό. Τα σωματίδια και η ακτινοβολία αλληλεπιδρούσαν μεταξύ τους όντας σε θερμοδυναμική ισορροπία (σχεδόν). Καθώς το αρχέγονο πλάσμα ψύχθηκε, σχηματίστηκαν τα ελαφρά στοιχεία – υδρογόνο, ήλιο και πολύ… Read More ›
Το τέλος της κοσμικής αυγής
Πότε συνέβη ο επαναϊονισμός του υδρογόνου στο σύμπαν; Μια ομάδα αστρονόμων από το Ινστιτούτο Αστρονομίας Μαξ Πλανκ υπολόγισε ότι η λήξη της εποχής του επαναϊονισμού του ουδέτερου αερίου υδρογόνου συνέβη περίπου 1,1 δισεκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Ο επαναϊονισμός… Read More ›
Η κίνηση της Γης ως προς την αρχέγονη ακτινοβολία υποβάθρου
Μια εφαρμoγή της Ειδικής Θεωρίας Σχετικότητας σε δεδομένα γαλαξιών Οι επιστήμονες που μελετούν το σύμπαν στην πλειοψηφία τους αποδέχονται την «αρχή της μετριότητας», σύμφωνα με την οποία η Γη, ο Ήλιος ή ο Γαλαξίας μας δεν έχουν κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό… Read More ›
Μια νέα εκτίμηση του ρυθμού διαστολής του σύμπαντος
… σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble Το μέγεθος που μας λέει πόσο γρήγορα διαστέλλεται το σύμπαν είναι η σταθερά του Hubble H0. Όμως από το μακρινό 1929, όταν έγινε πρώτη δημοσίευση του Edwin Hubble σχετικά με τον… Read More ›
Επανεξετάζοντας έναν κοσμολογικό γρίφο
Μια ασυμφωνία μεταξύ ανεξάρτητων μετρήσεων της σταθεράς Hubble θα μπορούσε να αρθεί από την υπόθεση ύπαρξης ενός είδους εξωτικής μορφής σκοτεινής ύλης. Aν ένας μόνο αριθμός περιγράφει την ιστορία και τη μοίρα του σύμπαντος, τότε αυτός είναι η σταθερά του… Read More ›
Θα σταματήσει κάποτε η διαστολή του σύμπαντος;
Αν και σήμερα δεχόμαστε ότι το σύμπαν διαστέλλεται με επιταχυνόμενο ρυθμό, μια νέα δημοσίευση των ερευνητών Cosmin Andrei, Anna Ijjas, και Paul J. Steinhardt με τίτλο ‘Rapidly descending dark energy and the end of cosmic expansion‘, παρουσιάζει έναν «απλό» μηχανισμό… Read More ›
Η κοσμολογική σημασία του δευτεριούχου υδρογόνου
Μερικά λεπτά μετά την Μεγάλη Έκρηξη, όταν το σύμπαν ψύχθηκε τόσο ώστε να σταματήσει η πυρηνοσύνθεση, η σύσταση των στοιχείων που προέκυψε ήταν ~75% υδρογόνο (1Η), ~25% ήλιο (4He) και πολύ μικρές ποσότητες των ελαφρών στοιχείων, κυρίως δευτέριο 2Η (D), 3He… Read More ›
H σκοτεινή ύλη ως κοσμικό υπόλειμμα επιπλέον διαστάσεων του Σύμπαντος
Μια νέα ενδιαφέρουσα θεωρία για τη μυστηριώδη σκοτεινή ύλη ανέπτυξε διεθνής ομάδα ερευνητών. Η σκοτεινή ύλη στην αστρονομία και στην κοσμολογία είναι ένας υποθετικός τύπος ύλης που συνεισφέρει κατά μεγάλο ποσοστό στη συνολική μάζα του Σύμπαντος. Η σκοτεινή ύλη δεν… Read More ›
Roger Penrose: μαύρες τρύπες, τέχνη και επιστήμη – η αρχή και το τέλος του χρόνου
Σε βίντεο που ακολουθεί, ο Lawrence Krauss συζητά με τον ενενηντάχρονο (!) Roger Penrose για την ζωή και το έργο του στις επιστήμες, τα μαθηματικά, την τέχνη, την εργασία του για την οποία βραβεύθηκε με το βραβείο Νόμπελ Φυσικής το… Read More ›
Τι τρώει το σύμπαν;
Όταν κανείς βλέπει τον τίτλο ενός βιβλίου να θέτει το ερώτημα ‘τι τρώει το σύμπαν;’ το μυαλό του ίσως πάει στην ταινία The Neverending Story (ή στην ομώνυμη νουβέλα στην οποία βασίστηκε η ταινία), όπου η χώρα της Φαντασίας καταβροχθίζεται… Read More ›
Μίκρυνε το μέγιστο όριο στη μάζα των νετρίνων
Σύμφωνα με το πείραμα KATRIN η μάζα ενός νετρίνου είναι μικρότερη από 0,85 ηλεκτρονιοβόλτ (eV) Το σύμπαν είναι γεμάτο από νετρίνα, αλλά παρά την αφθονία τους οι φυσικοί εξακολουθούν να γνωρίζουν ελάχιστα για αυτά τα σωματίδια που αλληλεπιδρούν ασθενέστατα με… Read More ›
Ζούμε ακόμα σε έναν Ευκλείδειο κόσμο
Η γεωμετρία της αρχαίας Ελλάδας αντέχει για περισσότερες από δύο χιλιετίες, ακόμη και μετά τη σχετικότητα και την κβαντομηχανική Ο Ευκλείδης έγραψε το διάσημο εγχειρίδιο γεωμετρίας του, τα «Στοιχεία», περί το 300 π.Χ. Πρόκειται για ένα αριστούργημα στοχασμού και παρουσίασης…. Read More ›
Δύο αινιγματικά μυστήρια του σύμπαντος
H κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου αποτελεί έναν θησαυρό πληροφοριών για το σύμπαν, καθώς επίσης και μια πηγή ερωτημάτων που δεν έχουν ακόμη επιλυθεί. Στο βίντεο που ακολουθεί, ο Dr. Don Lincoln από το Fermilab περιγράφει δύο άλυτα μυστήρια της κοσμικής… Read More ›
Πολυσύμπαν και σωματίδιο Higgs
Μια νέα θεωρία που πρϋποθέτει την δημιουργία πολλών συμπάντων μαζί με το δικό μας σύμπαν, θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί η μάζα του σωματιδίου Higgs είναι μικρότερη σε σχέση με αυτή που προβλέπεοι το καθιερωμένο πρότυπο των στοιχειωδών σωματιδίων. Το… Read More ›
Οι μαύρες τρύπες σχηματίστηκαν αμέσως μετά την Μεγάλη Έκρηξη;
Πώς σχηματίστηκαν οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες; Τι είναι η σκοτεινή ύλη; Με ένα εναλλακτικό μοντέλο για το πώς δημιουργήθηκε το σύμπαν, σε αντίθεση με την μέχρι σήμερα αποδεκτή θεωρία της εξέλιξης του σύμπαντος, μια ομάδα αστρονόμων προτείνει ότι και τα… Read More ›
Κοσμικός πληθωρισμός – ένας λύτης προβλημάτων
Για τον Alan Guth, η κατανόηση της προέλευσης του σύμπαντος ξεκίνησε σε μια αίθουσα διαλέξεων του Πανεπιστημίου Cornell το φθινόπωρο του 1978. Ήταν εκείνο το εξάμηνο που ο Guth, τότε ως μεταδιδακτορικός ερευνητής, παρακολούθησε μια σειρά από ομιλίες του αστρονόμου… Read More ›
Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb θα ξαναγράψει την κοσμική ιστορία
Εφόσον λειτουργήσει. Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (JWST) της NASA, προγραμματίζεται να εκτοξευθεί στις 22 Δεκεμβρίου 2021. Αναμένεται να γίνει το πιο ισχυρό τηλεσκόπιο στην ιστορία της ανθρωπότητας, αποτελώντας ένα από τα μεγαλύτερα επιστημονικά επιτεύγματα του 21ου αιώνα. Θα γίνει… Read More ›