ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Σπαζοκεφαλιές Φυσικής, Λογικής, Μαθηματικών

… σε ένα βιβλίο-παχνίδι που ακονίζει το μυαλό Παραθέτουμε τις δυο σπαζοκεφαλιές που σχετίζονται με τα δύο σκίτσα του εξωφύλλου: 47. Τί ώρα είναι;Το ρολόι της εκκλησίας ενός χωριού χτυπά τις ακέραιες ώρες τόσες φορές όσο δείχνει ο ωροδείκτης και… Read More ›

Το ψυγείο του Αϊνστάιν

«Θερμοδυναμική είναι ένα ατυχέστατο όνομα για κάτι που είναι αναμφισβήτητα η πιο χρήσιμη, η πιο καθολική επιστημονική θεωρία που διατυπώθηκε ποτέ. Η λέξη μοιάζει να αναφέρεται σε ένα περιορισμένο γνωστικό αντικείμενο που αφορά μόνο τη συμπεριφορά της θερμότητας. Πράγματι, εκεί… Read More ›

Ο ξένος

«… Αυτό που θα διαβάσει ο αναγνώστης στον Ξένο είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που, δίχως τίποτα το ηρωικό στη συμπεριφορά του, δέχεται να πεθάνει για την αλήθεια. Ένιωσα εξάλλου την ανάγκη να πω, κι ας μοιάζει παράδοξο, πως προσπάθησα ν’ αποδώσω… Read More ›

Λευτέρης Οικονόμου: Ο Κόσμος ο μικρός, ο μέγας

… σύμφωνα με τη Φυσική Αυτόν τον Κόσμο, που εκτείνεται από το αφάνταστα μικρό μέχρι το αδιανόητα μεγάλο, μπορούμε άραγε να τον κατανοήσουμε; Ναι, απαντά η Φυσική (και τούτο το βιβλίο επιδιώκει να τεκμηριώσει την καταφατική απάντηση), αρκεί να επικεντρωθούμε… Read More ›

Ευτύχης Μπιτσάκης (1927 – 2025)

Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 98 ετών ο φυσικός-χημικός και φιλόσοφος Ευτύχης Μπιτσάκης. Ο Ευτύχης Μπιτσάκης γεννήθηκε στο Κάδρος του Δήμου Καντάνου της Κρήτης. Σπούδασε Χημεία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, Θεωρητική Φυσική και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού. Ήταν διδάκτορας της… Read More ›

Προσεγγίζοντας τον αριθμό π

Το γράμμα π συμβολίζει τον λόγο του μήκους της περιφερειας ενός οποιουδήποτε κύκλου προς την διάμετρό του. Η τιμή του είναι: 3,14159265358979323846264338… (μπορείτε να βρείτε τα πρώτα 100.000 δεκάδικά ψηφία ΕΔΩ). Γιατί θυμηθήκαμε τον αριθμό π μέσα στον καύσωνα του… Read More ›

Το τηλεσκόπιο του Γαλιλαίου

… και οι αντιστάσεις στην αποδοχή των ανακαλύψεών του Οι πρώτες μαρτυρίες για το τηλεσκόπιο είναι του 1608, όταν τρεις Ολλανδοί κατέθεσαν αίτηση για κατοχύρωση ενός οργάνου που έκανε διάφορα μακρινά αντικείμενα να φαίνονται ότι βρίσκονται πολύ κοντά. Οι ολλανδικές… Read More ›

Δημήτρης Χριστοδούλου, ένας μεγάλος μαθηματικός

Από τον Γιώργο Λ. Ευαγγελόπουλο – the books’ journal, τεύχος166, Ιούλιος 2025 Ο Δημήτρης Χριστοδούλου είναι κορυφαίος σύγχρονος μαθηματικός. Μετά τη σπουδαία συνεισφορά των Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών στον δυτικό πολιτισμό, δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστήριξαν – μεταξύ τους και… Read More ›

Είναι δυνατή η ύπαρξη εξωγήινων από σκοτεινή ύλη ή σκοτεινή ενέργεια;

Σήμερα γνωρίζουμε ότι η γνωστή μας ύλη από την οποία είμαστε φτιαγμένοι κι εμείς, αποτελεί μόνο το 5% περίπου του περιεχομένου του σύμπαντος. Το υπόλοιπο σύμπαν συνίσταται από 68% σκοτεινή ενέργεια και 27% σκοτεινή ύλη. Τίθεται λοιπόν το εξής εύλογο… Read More ›

Τρεις θεωρίες φυσικής και δύο κατηγορίες φυσικών

Ο 20ός αιώνας είδε τη γέννηση τριών φυσικών θεωριών που αποτελούν πλέον τα θεμέλια της σύγχρονης φυσικής. Αυτές είναι η κβαντομηχανική, η θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν και το καθιερωμένο προτυπο της σωματιδιακής φυσικής. Από αυτές τις τρεις θεωρίες, η… Read More ›

Κβαντομηχανικό Φροντιστήριο

«Ήρθε η ώρα αποχαιρετήσουμε τον δάσκαλο και τους μαθητές του και να αναλάβει πλέον ο ίδιος … ο συγγραφέας να ολοκληρώσει το βιβλίο του. Ωστόσο, με μια άλλη του ιδιότητα – ίσως και μια άλλη του πλευρά – που είναι… Read More ›

Το αρχέγονο καζάνι

Άνθρακας, άζωτο, οξυγόνο, πυρίτιο, σίδηρος … χημικά στοιχεία που θεωρούμε δεδομένα στον καθημερινό βίο και τα οποία είναι απαράιτητα για την ίδια την ζωή. Είναι θλιβερό να σκεφτόμαστε ότι όλα αυτά τα στοιχεία απαρτίζουν πολύ λιγότερο από το 1% της… Read More ›

Ένας νευρολόγος διαβάζει ποίηση

Απ’ τες εννιά Δώδεκα και μισή. Γρήγορα πέρασεν η ώρααπ’ τες εννιά που άναψα την λάμπα,και κάθισα εδώ. Κάθουμουν χωρίς να διαβάζω,και χωρίς να μιλώ. Με ποιόνα να μιλήσωκατάμονος μέσα στο σπίτι αυτό. Το είδωλον του νέου σώματός μου,απ’ τες… Read More ›

Η δίκη του Γαλιλαίου

«O Γαλιλαίος καταδικάστηκε γιατί δεν ήταν υπάκουος απέναντι στην εξουσία. Η εξουσία συγχωρεί τυχόν διαφορετικές απόψεις για συγκεκριμένα θέματα. δεν συγχωρεί όμως την ανυπακοή. Και ο Γαλιλαίος, παρά το ότι συμφώνησε να υπακούσει στις αποφάσεις της Ιεράς Εξέτασης το 1616… Read More ›

Η Ανθρωπόκαινος Εποχή να μην καταντήσει Ανθρωπόκενος

Θλιβερή θα είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη στην κοινωνία που δε σκέφτεται Εκεί που τα χρόνια της ανθρωπότητας κυλούσαν αργά, τώρα τρέχουν με ιλιγγιώδεις ταχύτητες. Η πληροφορία αυξάνεται εκθετικά, δεν ακολουθείται όμως από τη σοφία. Τι πάθαμε; Τι μάθαμε; Πώς θα… Read More ›

Μια φυσική ιστορία του μέλλοντος

Οι νόμοι της βιολογίας και το πεπρωμένο της ανθρωπότητας Κυκλοφόρησε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης ένα εξαιρετικά επίκαιρο βιβλίο που περιγράφει με τρόπο κατανοητό για τους μη ειδικούς, τις βασικές αρχές της εξελικτικής οικολογίας. Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα,… Read More ›

Ιστορώντας την κβαντική επανάσταση, 1900-2025

Κυκλοφόρησε το νέο βιβλίου του Στέφανου Τραχανά(*) με τίτλο «Ο ΒΟΜΒΙΣΤΗΣ ΚΑΙ Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ, Ιστορώντας την κβαντική επανάσταση, 1900-2025» από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Έτσι ολοκληρώνεται η τριλογία για την επιστήμη και τη θέση της στον πολιτισμό που ξεκίνησε το… Read More ›

200 χρόνια από την διατύπωση του θεωρήματος Carnot

Η κινητήρια θερμική μηχανή παράγει έργο επαναλαμβάνοντας έναν κύκλο, συχνά σε τέσσερις χρόνους, ή πράξεις – σαν τετράπρακτο θεατρικό έργο. Ονομάζουμε τη διαδικασία κύκλο, διότι η μηχανή επανέρχεται στην αρχική της κατάσταση. Θα επικεντρωθούμε στον κύκλο Carnot (βλέπε την παρακάτω… Read More ›

Έχουν συνείδηση τα άλλα ζωικά είδη και οι νέες υπολογιστικές μηχανές;

Η εξελικτική μεταμόρφωση των φορέων συνειδητότητας Οι σύγχρονες επιστήμες του εγκεφάλου και του νου, ακολουθώντας την εξελικτική θεωρία του Δαρβίνου, περιγράφουν την ανάδυση της συνείδησης ως προϊόν της βιολογικής προσαρμογής των εγκεφαλικών δομών και λειτουργιών των ενσυνείδητων οργανισμών σε συγκεκριμένες… Read More ›

Ύλη – Η υπέροχη ψευδαίσθηση

Από τι είμαστε φτιαγμένοι; Τι συγκρατεί τα υλικά σώματα; Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στη γήινη και την ουράνια ύλη, αυτή που συνθέτει τον Ήλιο και τα άλλα αστέρια; Όταν ο Δημόκριτος, μεταξύ 5ου και 4ου αιώνα π.Χ., είπε ότι είμαστε φτιαγμένοι… Read More ›

Το νόημα της ζωής

Για τους διανοητές του Διαφωτισμού, το λάθος έπρεπε θαρραλέα να αντιμετωπίζεται με την αλήθεια. Καθώς όμως ο 18ος αιώνας έδινε τη θέση του στον 19o, η έννοια του λυτρωτικού ή ΖΩΤΙΚΟΥ ψεύδους, της ευεργετικής μυθοπλασίας και της καταστροφικής ΑΠΟΜΥΘΟΠΟΙΗΣΗΣ έβγαινε… Read More ›

Από πού πάνε στο σύμπαν;

Φαίνεται πως είναι μια εξαιρετική στιγμή. Από τη μία, αντιμετωπίζουμε τρομακτικές προκλήσεις: κλιματική αλλαγή, πανδημίες, την απειλή πυρηνικού πολέμου. Από την άλλη, ως είδος, διαθέτουμε γνώσεις για τον κόσμο ―και το σύμπαν―γύρω μας πέρα από οτιδήποτε θα μπορούσαν να φανταστούν… Read More ›

Και μετά;

Ήμουν ακόμα παιδί, όταν σε ένα βιβλίο της Πηνελόπης Δέλτα, ίσως ήταν τα Μυστικά του βάλτου, ίσως κάποιο άλλο, διάβασα έναν διάλογο που είχε, αν θυμάμαι καλά, ο Παύλος Μελάς με τους συμπολεμιστές του. Ο Μελάς σκόπευε να πάει στους… Read More ›

Η Κβαντική για όλους

Από τις εκδόσεις άπαρσις κυκλοφόρησε πριν από μερικούς μήνες το βιβλίο του Δημητρίου Ραπακούλια(*) με τίτλο «Η κβαντική για όλους (χωρίς μαθηματικά, χωρίς τύπους, χωρίς προαπαιτούμενες γνώσεις» . To χαρακτηριστικό μότο του βιβλίου είναι: ‘Δεν υπάρχει τίποτα που να μην… Read More ›

Τα πάντα γύρω από την Σκοτεινή Ύλη

Οι φυσικοί Marco Cirelli , Alessandro Strumia και Jure Zupan, σε ένα άρθρο-βιβλίο 510 σελίδων, εξετάζουν ΌΛΑ τα μέχρι σήμερα δεδομένα (παρατηρησιακά, πειραματικά και θεωρητικά) που σχετίζονται με τη Σκοτεινή Ύλη. Η εποχή των γεωγραφικών εξερευνήσεων της Γης ολοκληρώθηκε τον περασμένο αιώνα. Η… Read More ›

LISA, Βαρυτικά Κύματα και Σύμπαν

Στην πρωτοποριακή αποστολή LISA της ESA για την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων συμμετέχει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών Ήταν Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου 2015, όταν τα δύο τεράστια συμβολόμετρα του Παρατηρητηρίου LIGO στη Λουιζιάνα και την Ουάσινγκτον παρατήρησαν κάτι συγκλονιστικό: ένα βαρυτικό κύμα,… Read More ›

Για την αγάπη της φυσικής

Ο καθηγητής Walter Lewin, έγινε γνωστός από την διδασκαλία φυσικής στο MIT και τις απολαυστικές διαλέξεις του που κυκλοφορούν ελεύθερα στο διαδίκτυο εδώ και πολλά χρόνια (δείτε ΕΔΩ: Lectures by Walter Lewin. They will make you ♥ Physics). «Οι καθηγητές που κάνουν τη φυσική… Read More ›

Tο Χάικου του Αϊνστάιν

O αμερικανός φυσικός Μatt Strassler – γνωστός από το μπλογκ του «Of Particular Significance» -, πριν από λίγο καιρό κυκλοφόρησε το βιβλίο του με τίτλο «Waves In An Impossible Sea». Εκεί, ξεκινώντας από την περιγραφή των θεμελιωδών φυσικών εννοιών όπως: μάζα,… Read More ›

Στέφανος Τραχανάς: Η παρουσίαση του νέου βιβλίου του

… στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 18 Απριλίου 2024 στις 19:00 Εκκινώντας από τη βασική παραδοχή ότι η γνώση είναι πάνω από όλα πηγή χαράς και απελευθέρωσης για τον άνθρωπο, ο Στέφανος Τραχανάς, Φυσικός επιστήμονας και πανεπιστημιακός δάσκαλος, έχει πρωτοστατήσει… Read More ›

14 δισεκατομμύρια χρόνια κοσμικής εξέλιξης

 Την αλματώδη πρόοδο που έχει γίνει στην κατανόηση του Σύμπαντος φωτίζει το βιβλίο των αστροφυσικών, Νιλ ντεΓκράς Τάισον και Ντόναλντ Γκόλντσμιθ «Η αρχή-14 δισεκατομμύρια χρόνια κοσμικής εξέλιξης», η αναθεωρημένη έκδοση του οποίου κυκλοφορεί στις 3 Απριλίου από τις εκδόσεις «Διόπτρα»… Read More ›

Kοσμολογία: η θρησκεία του επιστήμονα

«Η προέλευση του σύμπαντος είναι το απόλυτο αίνιγμα», σύμφωνα με τον θεωρητικό φυσικό και κοσμολόγο Τόνι Ρόθμαν Τασούλα Επτακοίλη –kathimerini.gr H ιδέα ότι το σύμπαν διαστέλλεται είναι σήμερα τόσο γνωστή, ώστε αποτελεί μέρος της λαϊκής κουλτούρας. Και όμως, κάθε φορά… Read More ›

Το Πρόβλημα των Τριών Σωμάτων

… και η παραδειγματική τιμωρία ενός φυσικού Χθες, το Netflix έκανε επίσημα την πρεμιέρα του «The Three-Body Problem», μια σειρά βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του Κινέζου συγγραφέα Liu Cixin («Το πρόβλημα των τριών σωμάτων» εκδόσεις SEΛINI). Η εναρκτήρια… Read More ›

Ο κυνηγός αστεροειδών

Στις 11 Σεπτεμβρίου 1999, η ανθρωπότητα έκανε μια σημαντική ανακάλυψη στην απεραντοσύνη του διαστήματος. Ανακάλυψε έναν αστεροειδή τεράστιας επιστημονικής σημασίας. Η διάμετρός του ήταν όσο το ύψος του Empire State Building και η μάζα του ίση με την μάζα ενός… Read More ›

Το Σύμπαν (σε μία σελίδα)

Πριν περίπου 13,8 δισ. χρόνια, μέσω μιας «Μεγάλης Έκρηξης», το παρατηρήσιμο Σύμπαν έβγαινε από την εποχή Planck, έχοντας μέγεθος γύρω στα 10-35μέτρα και θερμοκρασία περίπου 1032Κ. Το τι έγινε πριν, δηλαδή αν τα πάντα ξεκίνησαν τη χρονική στιγμή μηδέν από… Read More ›

Η πτήση των ψαρονιών

Ο Giorgio Parisi θα μπορούσε να είχε βραβευθεί με το Νόμπελ Φυσικής του 2004, «για την ανακάλυψη της ασυμπτωτικής ελευθερίας στη θεωρία της ισχυρής αλληλεπίδρασης», αν το 1973, στην υπερφίαλη ηλικία των είκοσι πέντε ετών, ήταν λίγο πιο προσεκτικός στην… Read More ›

Η καταστροφικότητα στην καρδιά της ανθρώπινης φύσεως

«Η ανθρώπινη ύπαρξη, τόσο κοντά, τόσο μακριά σε κάθε μελετητή που προσπαθεί να την προσεγγίσει. Διότι παρατηρητής και παρατηρούμενο είναι ένα. Χρειάζεται ένας καθρέπτης για να αντιληφθεί κανείς τον εαυτό του. Αυτός είναι το έργο των σημαντικών άλλων, που είδαν… Read More ›

Από τον Δημόκριτο στους Κβαντικούς Υπολογιστές

O Γαληνός μας περιέσωσε ένα απόσπασμα (125) από τα γραπτά του Δημόκριτου όπου παρουσιάζει το Λογικό να διαφωνεί με τις Αισθήσεις ως προς τι είναι ‘αληθινό’. Λογικό: ‘Νόμωι γὰρ χροιή, νόμωι γλυκύ, νόμωι πικρόν, ἐτεῆι δ᾿ ἄτομα καὶ κενόν’ (Φαινομενικά… Read More ›

Γιατί E = mc^2;

Τι σημαίνει πραγματικά η εξίσωση E=mc2; Ο Δρ Brian Cox και ο Καθηγητής Jeff Forshaw μας προσκαλούν σε ένα ταξίδι στα σύνορα της επιστήμης του εικοστού πρώτου αιώνα για να ξεδιαλύνουμε τη διάσημη εξίσωση του Αϊνστάιν. Εξηγώντας και απλουστεύοντας τις… Read More ›

Πώς ο χρόνος αλλάζει τη φύση και τη Φυσική

Πριν από 12 χρόνια ανακοινώθηκε διεθνώς η ανακάλυψη του μποζονίου του Χιγκς στον Μεγάλο Επιταχυντή Σωματιδίων στη Γενεύη. Ενας από τους αναμφισβήτητους πρωταγωνιστές αυτών των ερευνών ήταν ο Ιταλός φυσικός Γκουίντο Τονέλι. Την επόμενη εβδομάδα ο Γκουίντο Τονέλι θα έρθει στην… Read More ›

Ο ΚΥΚΛΟΣ – Επιστήμη και δημοκρατία σε ανήσυχους καιρούς

Το νέο βιβλίο του Στέφανου Τραχανά από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης Πώς συμβαίνει και σε μια εποχή υποτιθέμενου θριάμβου της επιστήμης, ένας διαρκώς μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων να παραδίδονται χωρίς ­αντίσταση στις πιο ακραίες μορφές ανορθολογισμού και ψευδοεπιστήμης; Και πώς συμβαίνει… Read More ›

Η κβαντική φυσική με εικόνες, χωρίς μαθηματικά

Ο Bob Coecke εξηγεί πως αντικατέστησε τα μαθηματικά με εικόνες και γιατί πρέπει όλοι μας να κατανοήσουμε την υποατομική φυσική: Είναι πιο εύκολο να πείσεις παιδιά παρά ενήλικες για τα κβαντομηχανικά φαινόμενα. Ο Βέλγος φυσικός Bob Coecke 55 ετών, πρώην… Read More ›

Αν οι άνθρωποι προέρχονται από τους πιθήκους, γιατί υπάρχουν ακόμα πίθηκοι;

Α, ναι – αυτό ρωτάνε συνέχεια οι αρνητές της εξελικτικής θεωρίας. Αυτή η ερώτηση προέρχεται από την παρερμηνεία της χρονικής αλληλουχίας των πραγμάτων, όπως και του μηχανισμού της εξέλιξης. Ευχαρίστως να βοηθήσω να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα. Η εξήγηση είναι στην… Read More ›

Αχιλλέας Παπαπέτρου ένας κοσμοπολίτης φυσικός στα βήματα του Αϊνστάιν

Ο Αχιλλέας Παπαπέτρου υπήρξε μία εμβληματική μορφή της ελληνικής επιστήμης και ίσως ο σημαντικότερος Έλληνας θεωρητικός φυσικός μέχρι το τελευταίο τέταρτο του 20ου αιώνα. Παρόλα αυτά, σήμερα φαίνεται να είναι γνωστός, κυρίως, μόνο στους ειδικούς που ασχολούνται με τη θεωρία… Read More ›

Αν οι πυγμαίοι ρίχνουν γιγάντιες σκιές, είναι επειδή νυχτώνει

«(…) Η αυτοβιογραφία του Erwin Chargaff (Έργουιν Τσάργκαφ, 1905-2002) με τίτλο Heraclitean Fire (Ηρακλείτεια φωτιά) είναι μια ενδιαφέρουσα, αλλά και αινιγματική αυτοβιογραφία. Μολονότι η μητρική γλώσσα του Chargaff είναι η γερμανική, ο πεζός του λόγος στην αγγλική είναι εκτυφλωτικά λαμπρός,… Read More ›

Οι δύο τραγικοί αυτόχειρες της Στατιστικής Μηχανικής

Το 1975 ο φυσικος David L. Goodstein κυκλοφόρησε το βιβλίο του με τίτλο «States of Matter«. Το βιβλίο αυτό έγινε γνωστό, όχι τόσο για το περιεχόμενό του, αλλά για τον γλαφυρό τρόπο με τον οποίο ξεκινά το 1ο κεφάλαιο «Θερμοδυναμική… Read More ›

Η κοκκώδης υφή του χωροχρόνου

O χρόνος που μετράει ένα ρολόι είναι «κβαντωμένος», δηλαδή λαμβάνει συγκεκριμένες μόνο τιμές, και όχι όλες. Είναι σαν να έχει κοκκώδη υφή, να σύγκεται δηλαδή από διακριτούς κόκκους, και όχι από μια συνεχή επιφάνεια. Αυτό είναι το πιο ιδιάζον χαρακτηριστικό… Read More ›

Καταιγίδα σε φλιτζάνι

Αν ρίξετε μια ματιά στα άστρα σε μια ανέφελη νύχτα θα νιώσετε ότι το σύμπαν είναι αχανές και απρόσιτο, γεμάτο μυστήρια που υπερβαίνουν την αντίληψή μας. Ξέρατε όμως ότι το κλειδί για να ξεσκεπάσουμε τα μυστικά του είναι δίπλα μας,… Read More ›

Θεόδωρος Κουγιουμζέλης: Η ελληνική αντίστιξη του Οπενχάιμερ

Ένα μυημένο στα άγνωστα ελληνικά ατομικά πράγματα μάτι θα βρει στο κινηματογραφικό έπος του Κρίστοφερ Νόλαν «Οπενχάιμερ» αναλογίες και παράλληλες αντιστίξεις που παρουσιάζουν τοπικό ενδιαφέρον. Ο πατέρας της ατομικής βόμβας, Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, είχε γερμανοεβραϊκή καταγωγή και έκανε το διδακτορικό του στη Γερμανία,… Read More ›

Τα θρύψαλα του καθρέφτη της πυργοδέσποινας

Είναι κι αυτά πετράδιαΠου ρίχνουνε στον πετροπόλεμο τα παλικάρια. Καρπός ελαίου (*) (…) Ένας νέος συναντά μια νέα και την φιλείΑπό τα χείλη της αναπηδούν οι λέξεις μεθυσμένεςΌλη η ζωή τους μοιάζει με λιβάδιΕπαύλεις εδώ κι εκεί κοσμούν την πρασιά… Read More ›

Τι είναι αυτό που κινεί τα νήματα;

Ο Αϊνστάιν με την δημοσίευση της ειδικής θεωρίας της σχετικότητας το 1905, επισήμανε ότι το ταυτόχρονο δυο γεγονότων τα οποία συντελούνται σε διαφορετικές θέσεις δεν αποτελεί μία απόλυτη και άνευ όρων σχέση μεταξύ των γεγονότων: είναι περισσότερο ένας τρόπος να… Read More ›

Οι διαλέξεις του Feynman για τους … υπολογιστές

Οι τελευταίες διάλεξεις που έδωσε ο βραβευμένος με Νόμπελ Ρίτσαρντ Φάινμαν στους φοιτητές του στο Caltech δεν ήταν για την φυσική αλλά για την επιστήμη των υπολογιστών. Η πρώτη έκδοση του «The Feynman Lectures on Computation» δημοσιεύτηκε το 1996 και… Read More ›

Επιστήμες και θεωρίες με τον Ερμή ανάδρομο

Ένας λαός καθοδηγούμενος από μια παραμορφωμένη πρόσληψη της πραγματικότητας είναι εύκολα χειραγωγούμενος, γεγονός που αποτελεί «μαγιά» αντιδημοκρατικών μεθοδεύσεων Εκπρόσωποι εξωγήινων πολιτισμών επισκέπτονται συχνά τη Γη με τα διαστημόπλοιά τους. Η προσσελήνωση του Apollo 11 αποτελεί ψέμα της NASA. Κυβερνήσεις οργανώνουν… Read More ›

Τα ρολόγια που δάμασαν τα νερά του χωροχρόνου

«Με τα ναυτικά του ρολόγια ο Τζων Χάρρισον δοκίμασε τα νερά του χωρόχρονου. Κατόρθωσε, ενάντια σε κάθε πρόβλεψη, να χρησιμοποιήσει την τέταρτη – τη χρονική διάσταση, για να συνδέσει σημεία πάνω στην τρισδιάστατη υδρόγειο σφαίρα. Απέσπασε από τους αστέρες τα… Read More ›

Ο θρίαμβος και η τραγωδία του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ

…. στην μεγάλη οθόνη O Ρόμπερτ Οπενχάιμερ ήταν ένα αίνιγμα· ένας θεωρητικός φυσικός με τις ιδιότητες ενός χαρισματικού ηγέτη, ένας εστέτ που χαρακτηριζόταν από την έντονη αμφισημία. Ήταν ο Προμηθέας της Αμερικής, ο «πατέρας της ατομικής βόμβας», που σε καιρό πολέμου βρήκε… Read More ›

Η «Βαρύτητα» έγινε 50 ετών

Η Διεθνής Εταιρεία Γενικής Σχετικότητας και Βαρύτητας διοργάνωσε στις 3 Μαΐου μια διαδικτυακή εκδήλωση για τον εορτασμό της 50ής επετείου από την δημοσίευση του βιβλίου «Gravitation» , των Charles W. Misner, Kip S. Thorne και John Archibald, ένα βιβλίο που… Read More ›

Η αστρονομία στην καθημερινή ζωή

Ο μέσος πολίτης θεωρεί την αστρονομία ως μια «δύσκολη» επιστή­μη, η οποία γίνεται κατανοητή μόνον από τους ειδικούς. Η αλήθεια είναι ότι οι «αστρονομικά» μεγάλες αποστάσεις, η δημιουργία του κόσμου από το τίποτα κατά τη Μεγάλη ‘Εκρηξη, οι λευκοί νάνοι… Read More ›

Κβάντα, GPS και άλλα μυστήρια της ζωής

Ο φυσικός Ντέιβιντ Κάιζερ πιάνει το νήμα της πιο αλλόκοτης θεωρίας από την αρχή Πανεπιστήμιο Κορνέλ, Νέα Υόρκη, 1964. Σε μία από τις διάσημες διαλέξεις του, προσπαθώντας να περιγράψει στο ακροατήριό του τη μυστηριώδη συμπεριφορά των πιο μικροσκοπικών σωματιδίων της… Read More ›

Ο πραγματικός Χόκινγκ – Κατασκευάζοντας έναν διάσημο επιστήμονα

«Ρωγμή» στο είδωλο του Χόκινγκ – Μια ανεπίσημη βιογραφία παρουσιάζει γκρίζες πτυχές του χαρακτήρα του μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας Πόσος µύθος χωράει σε μια πραγματικότητα; Oσος έθρεψε επί πολλά χρόνια την προσωπικότητα του Στίβεν Χόκινγκ. Ο άνθρωπος που… Read More ›

Ξεφλουδίζοντας πατάτες ή λειαίνοντας φακούς

Ο Σπινόζα και ο νεαρός Βιτγκενστάιν συνομιλούν για την εμμένεια και τη λογική της «Μπορώ τώρα να εργάζομαι καλύτερα ενόσω ξεφλουδίζω πατάτες… Είναι για μένα ό,τι ήταν για τον Σπινόζα το να λειαίνει φακούς». Ludwig Wittgenstein, Geheime Tagebücher «Η κεντρική… Read More ›

Η εποχή της αβεβαιότητας

Ένας πρίγκιπας αλλάζει τα δεδομένα (…) Τον Νοέμβριο του 1924 συγκεντρώνεται ολόκληρη η Σχολή Φυσικής του Πανεπιστημίου των Παρισίων για να ακούσει την υπεράσπιση της διδακτορικής διατριβής του Λουί ντε Μπρολί.Ο Ντε Μπρολί υψώνει την αριστοκτατικά έρρινη φωνή του και… Read More ›

Το μακρύ ταξίδι από τη Μεγάλη Έκρηξη στο ανθρώπινο σώμα

Πώς βρήκαν τα κύτταρα, τα στοιχεία, τα άτομα και τα υποατομικά σωματίδια τον δρόμο τους προς τον εγκέφαλο, τα οστά και το σώμα μας; Στα πρώτα, βίαια χρόνια της, η Γη ήταν ένα τοπίο κόλασης που πέταξε από τα σπλάχνα… Read More ›

Εναντίον της ερμηνείας «σκάσε και υπολόγιζε»

ή με άλλα λόγια εναντίον της ερμηνείας της Κοπεγχάγης Η πλειοψηφία των φυσικών θεωρούσε ότι εφόσον οι κανόνες που βάζει η κβαντική θεωρία κάνουν επιτυχείς προβλέψεις, τότε δεν υπάρχει λόγος να εξηγήσουμε γιατί αυτοί οι πρακτικοί κανόνες λειτουργούν σωστά. Γιατί… Read More ›

Το μοντέλο της Μαρίας Γκέπερτ-Μάγιερ

(…) Το απλούστερο στοιχείο στο Σύμπαν, το υδρογόνο (1H), είναι και το πιο άφθονο. Το δεύτερο απλούστερο στοιχείο στο Σύμπαν, το ήλιο (2Ηe), είναι το το δεύτερο πιο άφθονο. Σε ένα εύτακτο από αισθητική άποψη Σύμπαν, το τρίτο απλούστερο στοιχείο,… Read More ›

Θανάσης Φωκάς: Το ασυνείδητο κατανοεί πιο πολλά από το συνειδητό

Ο νοητός περίπατος στα «Μονοπάτια Κατανόησης» του εγκεφάλου με «ξεναγό» έναν από τους σπουδαιότερους μαθηματικούς διεθνώς, που είναι επίσης αεροναυπηγός και γιατρός, είναι σίγουρα μια σπάνια εμπειρία συνέντευξη του Θανάση Φωκά στον Παύλο Παπαδόπουλο – kathimerini.gr Ο νοητός περίπατος στα… Read More ›

Μαθηματικοί κύκλοι

η ρωσική εμπειρία Το βιβλίο αυτό δεν είναι διδακτικό εγχειρίδιο. Δεν είναι ένα βοήθημα για μαθηματικούς διαγωνισμούς. Δεν είναι ένα σύνολο από μαθήματα για διδασκαλία στην τάξη. Δεν παρουσιάζει μια σειρά από εργασίες για μαθητές, ούτε προσφέρει μια ανάπτυξη κάποιων… Read More ›

Το συντομότερο κεφάλαιο σε βιβλίο Φυσικής

… περιλαμβάνει μόνο μία πρόταση Το συναντάμε στο βιβλίο του Joseph Conlon με τίτλο ‘Why String Theory?‘. Πρόκειται για το 7ο κεφάλαιο που αναφέρεται στην απευθείας πειραματική επαλήθευση της θεωρίας των χορδών: Αφού λοιπόν δεν υπάρχει καμία άμεση πειραματική απόδειξη… Read More ›

Ο Χόκινγκ,το Σύμπαν και η Μονρόε

Ο Στίβεν λάτρευε τη Μέριλιν Μονρόε. Ο σκηνοθέτης Ερολ Μόρις συζητούσε με τον Χόκινγκ στη διάρκεια των γυρισμάτων του Χρονικού του Χρόνου, και κάποια στιγμή αναφέρθηκε το θέμα της Μονρόε. Οπως το έθεσε ο Μόρις: Τελικά του είπα: «Κατάλαβα γιατί… Read More ›

Όλα είναι κυματοσωμάτια

Σωμάτια ως προς τη φύση τους, κύματα ως προς την κίνησή τους Ο Is. Newton (1642-1727) επηρεασμένος ίσως από την εικόνα της φωτεινής ακτίνας θεωρούσε ότι το φως αποτελείται από στοιχειώδη σωμάτια, δηλαδή από οντότητες που(α) είναι αδιαίρετες,(β) οδεύουν από… Read More ›

Θεωρητικές και Θετικές Επιστήμες

Οι δύο κουλτούρες και οι διατομές τους Το ζήτημα της σχέσης μεταξύ θεωρητικών και θετικών επιστημών αποτελεί επί δεκαετίες αντικείμενο εκτεταμένου στοχασμού και διαλόγου· έχει άραγε η σχέση αυτή τον χαρακτήρα μιας δημιουργικής, αλληλοτροφοδοτούμενης συνύπαρξης, ή πρόκειται για δύο απολύτως… Read More ›

Το ενεργειακό παράθυρο Gamow

Στο εσωτερικό των άστρων πραγματοποιούνται πυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης, όπως συνέβη και κατά την διάρκεια των πρώτων λεπτών μετά την Μεγάλη Έκρηξη. Για να συμβεί μια πυρηνική αντίδραση σύντηξης πρέπει δύο πυρήνες να έρθουν πολύ κοντά ώστε οι ελκτικές ισχυρές πυρηνικές… Read More ›

Η Περιπλανώμενη Γη 

Στο διήγημα «Η περιπλανώμενη Γη» του κινέζου συγγραφέα Liu Cixin (που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο κινεζικό περιοδικό επιστημονικής φαντασίας Science Fiction World τον Ιούλιο του 2000), οι ηγέτες του πλανήτη συμφωνούν να ωθήσουν τη Γη έξω από το ηλιακό σύστημα για… Read More ›

Οι άλγεβρες Lie στην Φυσική των σωματιδίων

Στην κλασική μηχανική του Hamilton η κατάσταση ενός δυναμικού συστήματος περιγράφεται από τις n γενικευμένες συντεταγμένες θέσης και τις n γενικευμένες ορμές . Oι συνολικά N=2n μεταβλητές ονομάζονται κανονικές μεταβλητές του συστήματος. Τα φυσικά μεγέθη όπως η ενέργεια και ορμή… Read More ›

Η αρχή της αβεβαιότητας

… από την Κβαντική Μηχανική των Λαντάου και Λίφσιτς Κυκλοφόρησε στα ελληνικά η ‘Κβαντική Μηχανική των Λεβ Λαντάου/Ευγκένι Λίφσιτς‘, από τις Εκδόσεις Ευρύαλλος (μετάφραση: Χρήστος Γραμματίκας, Κυριάκος Δασκαλόπουλος, Νάνα Ζουρελίδου, Θεμιστοκλής Μαυρογορδάτος, Δημοσθένης Σταλίδης, Κωστής Στούμπος, Αντρέας Τουμάσης, Γιάννης Φούτσης,… Read More ›

Ωκεανοί στο διάστημα

Ένα βιβλίο για την επική αναζήτηση ζωής στους δορυφόρους του εξώτερου ηλιακού συστήματος Ποιο είναι το καλύτερο μέρος για να βρούμε ζωή πέρα από τη Γη; Συχνά θεωρούμε ότι η πιο υποσχόμενη τοποθεσία στο ηλιακό μας σύστημα είναι ο Άρης,… Read More ›

Ένα βιβλίο για την σύγχρονη φυσική του 1968

Πρόκειται για το δεύτερο μέρος του τόμου «Ηλεκτρισμός – Πυρηνική» των Σ. Κανέλλου και Ι. Παπουτσάνη, που εκδόθηκε τον Ιανουάριο του 1968. Ολόκληρο το βιβλίο μπορείτε να το κατεβάσετε δωρεάν πατώντας ΕΔΩ ή ΕΔΩ (στη γωνιά της Φυσικής από την… Read More ›

Πώς το μποζόνιο Higgs κατέστρεψε τη ζωή του Peter Higgs

Η νέα βιογραφία του Φυσικού (και του σωματιδίου που εκείνος προέβλεψε) μας αποκαλύπτει την περιφρόνησή του για τα φώτα της δημοσιότητας Πριν από δέκα χρόνια οι φυσικοί ανακοίνωσαν μια από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις στην ιστορία της φυσικής: την ανίχνευση του… Read More ›

Η πυκνότητα των συστατικών του σύμπαντος από την Μεγάλη Έκρηξη μέχρι σήμερα

Στις πρώτες στιγμές της ύπαρξης του το σύμπαν ήταν πολύ θερμό και πυκνό. Τα σωματίδια και η ακτινοβολία αλληλεπιδρούσαν μεταξύ τους όντας σε θερμοδυναμική ισορροπία (σχεδόν). Καθώς το αρχέγονο πλάσμα ψύχθηκε, σχηματίστηκαν τα ελαφρά στοιχεία – υδρογόνο, ήλιο και πολύ… Read More ›

Το βαρυτικό ανάλογο του ατόμου του υδρογόνου

H «Εισαγωγή στην Κβαντική Μηχανική» του David J. Griffiths στην σελίδα 144 περιέχει μια άσκηση (την 4.16), όπου εξετάζεται το σύστημα Γης-Ήλιου ως ένα βαρυτικό ανάλογο του ατόμου του υδρογόνου. Η δυναμική ενέργεια στο άτομο του υδρογόνου είναι και με… Read More ›

Ένα ταξίδι στο τοπίο των χορδών, των μαύρων τρυπών και του πολυσύμπαντος

Η αυτοβιογραφία του θεωρητικού φυσικού Joe Polchinski Ο θεωρητικός φυσικός Joseph Polchinski (1954–2018) προς το τέλος της ζωής του έγραψε το βιβλίο με τίτλο «Memories of a Theoretical Physicist: A Journey across the Landscape of Strings, Black Holes, and the Multiverse»… Read More ›

Φιλοσοφία και επιστήμη

Ανάδυση, μάγμα, συνολιστική-ταυτιστική λογική: οι τρεις αυτές έννοιες είναι κεντρικής σημασίας για να κατανοήσουμε το οντολογικό υπόβαθρο της πρωτοβάθμιας κοινωνικοπολιτικής θεωρίας του Κορνήλιου Καστοριάδη σχετικά με την ατομική και συλλογική αυτονομία. αποτελούν συνάμα την εννοιολογική βάση της καστοριαδικής προσέγγισης στη… Read More ›

Το δάκρυ του Ντιράκ

Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είχε κάποτε πει για το σύμπαν ότι «αυτή η επική ιστορία μυστηρίου όχι μόνο δεν έχει ακόμη λυθεί, αλλά δεν είμαστε καν βέβαιοι ότι υπάρχει μια λύση». Το βιβλίο «Το δάκρυ του Ντιράκ» αποτελεί ένα μικρό οδοιπορικό… Read More ›

Kvant Selecta: Άλγεβρα και ανάλυση

Ο τόμος «Kvant Selecta: Άλγεβρα και ανάλυση, Ι» αποτελεί μια συλλογή από άρθρα που δημοσιεύτηκαν από το 1970 μέχρι το 1990 στο ρωσικό περιοδικό Kvant (τα τεύχη του οποίου μπορείτε να βρείτε δωρεάν στα ρωσικά στην ιστοσελίδα: http://kvant.mccme.ru/). Τα άρθρα που… Read More ›

Η θεϊκή εξίσωση

Από τότε που οι προσωκρατικοί φυσικοί φιλόσοφοι ανακάλυψαν την ιδέα των ατόμων, η επιστήμη αναζητά τα ύστατα υλικά θεμέλια και τις φυσικές δυνάμεις που συγκροτούν και ευθύνονται για την ύπαρξη του φυσικού κόσμου. Το βιβλίο «Η θεϊκή εξίσωση: Η Αποκάλυψη… Read More ›

Τα Θεμελιώδη – Δέκα κλειδιά για την πραγματικότητα

Ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους θεωρητικούς φυσικούς μάς αποκαλύπτει τις δέκα πιο σημαντικές ιδέες που φωτίζουν όσα ο καθένας μας πρέπει να γνωρίζει για τον φυσικό κόσμο. Στο νέο του βιβλίο Τα Θεμελιώδη, ο νομπελίστας Wilczek προσκαλεί τον αναγνώστη σε μια… Read More ›

Τι τρώει το σύμπαν;

Όταν κανείς βλέπει τον τίτλο ενός βιβλίου να θέτει το ερώτημα ‘τι τρώει το σύμπαν;’ το μυαλό του ίσως πάει στην ταινία The Neverending Story (ή στην ομώνυμη νουβέλα στην οποία βασίστηκε η ταινία), όπου η χώρα της Φαντασίας καταβροχθίζεται… Read More ›

O Feynman περιγράφει την πρώτη έκρηξη ατομικής βόμβας

(…) Εμείς βρισκόμασταν σχετικά μακριά, στα 30 χιλιόμετρα. Κάποιοι άλλοι όμως απείχαν μόνο 10 χιλιόμετρα από το κρίσιμο σημείο. Μας έδωσαν σκούρα γυαλιά για να παρακολουθήσουμε την έκρηξη. Σκούρα γυαλιά! Τόσα χιλιόμετρα μακριά από εκέινο το αναθεματισμένο πράγμα, και να… Read More ›

Δυνατότητες επιβίωσης μετά από πυρηνικό πόλεμο

Το βιβλίο του Cresson Kearny με τίτλο ‘Nuclear War Survival Skills’ ή NWSS είναι ένα εγχειρίδιο πολιτικής άμυνας. Περιέχει πληροφορίες από έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Εργαστήριο των ΗΠΑ στο Oak Ridge κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Πρόκειται για… Read More ›

Κινηματική και Απειροστικός Λογισμός

Το βιβλίο «Συναρτήσεις μιας πραγματικής μεταβλητής», εκδόσεις Ευρύαλος, είναι το τέταρτο κατά σειρά της μνημειώδους Πραγματείας «Στοιχεία μαθηματικής επιστήμης» του Nicolas Bourbaki. Όπως σε όλα τα Βιβλία της Πραγματείας, η έκθεση ακολουθεί την αξιωματική μέθοδο, με τη μέγιστη δυνατή γενικότητα και απόλυτη αυστηρότητα…. Read More ›

Η σπορά του Grothendieck

Πριν από μερικές ημέρες, στις 13 Ιανουαρίου 2022, εμφανίστηκε στις προθήκες των γαλλικών βιβλιοπωλείων μία νέα, καλαίσθητη έκδοση του περίφημου έργου, «Récoltes et Semailles» (Συγκομιδή και Σπορά, σε ελεύθερη απόδοση) του κορυφαίου μαθηματικού του 20ού αιώνα Alexandre Grothendieck (1928 – 2014). Το… Read More ›

Η απαρχή της επιστήμης

Η επιτυχία των γνωστών φυσικών νόμων να εξηγήσουν τον κόσμο γύρω μας έχει εκθρέψει κατ’ επανάληψη ορισμένες αλαζονικές και αυτάρεσκες αντιλήψεις σχετικά με την κατάσταση της ανθρώπινης γνώσης, ιδιαίτερα όταν τα κενά στη γνώση μας για αντικείμενα και φαινόμενα θεωρούνται… Read More ›

Οι ερμηνείες της κβαντομηχανικής

Η ερμηνεία της Κοπεγχάγης εναντίον της ερμηνείας de Broglie-Bohm και της ερμηνείας των πολλών κόσμων H κβαντομηχανική είναι σίγουρα η πιο επιτυχημένη επιστημονική θεωρία όλων των εποχών. Όχι μόνο εξήγησε τον κόσμο μας, αλλά και τον άλλαξε —μέσω της τεχνολογίας—… Read More ›

Σκέψου σαν Φυσικός

… και δες τον Κόσμο με άλλα μάτια Έγραψα αυτό το βιβλίο για να υμνήσω τη φυσική – αυτή την επιστήμη που με ενθουσίαζε ήδη από τα εφηβικά μου χρόνια. Δεν ήμουν ο «σπασίκλας» της τάξης, αλλά ένοιωθα μια βαθιά… Read More ›

Η διερεύνηση των ονείρων από τον Ρίτσαρντ Φάυνμαν

… και τον Στέφαν Κλάιν Όταν ο Richard Feynman, ο μελλοντικός νομπελίστας φυσικός, ήταν μικρό παιδί, του είπε ο πατέρας του ένα αίνιγμα: «Φαντάσου ότι έρχονται επίσκεψη οι Αρειανοί. Εκείνοι δεν κοιμούνται ποτέ και θέλουν να μάθουν πως νιώθει όποιος… Read More ›

Συχνές Ερωτήσεις για το Σύμπαν

Η αναζήτηση απαντήσεων σε θεμελιώδεις ερωτήσεις μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που βλέπετε τον εαυτό σας και το περιβάλλον σας. Γιατί δεν μπορώ να ταξιδέψω πίσω στο χρόνο; Γιατί δεν μας έχουν επισκεφτεί οι εξωγήινοι; Ή μήπως το έκαναν; Υπάρχει… Read More ›

Το τέλος των πάντων

… σύμφωνα με την αστροφυσική  «(…) Όταν μιλάμε για πράγματα που θα έπρεπε πραγματικά να μας ανησυχούν, δεν είναι δυνατόν στην κορυφή της λίστας να βρίσκονται ο Θερμικός Θάνατος, η αποσύνθεση του κενού, η Μεγάλη Θραύση, ή οτιδήποτε τέτοιο, τέλος… Read More ›

Αναζητώντας το αόρατο σύμπαν

«Μια φθινοπωρινή μέρα ανέβαινα με σκυμμένο το κεφάλι ένα ανηφορικό μονοπάτι στο δάσος που περιβάλλει το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας (Centre National de la Recherche Scintifique – CNRS) στο Ζιφ-συρ-Υβέτ για να πάω στο γραφείο μου στο πλάτωμα του Σακλέ…. Read More ›

Ψάχνοντας για την πρώτη απόδειξη νοήμονος εξωγήινης ζωής

‘Κι όμως παρέκκλινε‘ επαναλαμβάνει ο Avi Loeb στο βιβλίο του ‘EXTRATERRESTIAL, H πρώτη ένδειξη νοήμονος εξωγήινης ζωής’, που κυκλοφόρησε πρόσφατα και στα ελληνικά. Επιμένει ότι το αντικείμενο Ομουαμούα δεν συμπεριφέρθηκε όπως ακριβώς περιμέναμε, αλλά απέκλινε ελαφρώς από την τροχιά που… Read More ›

Ο Αϊνστάιν στην παραλία

Ιδιοφυία … αλλά δεν μπορεί παρά να ξεπεραστεί Με τις δύο θεωρίες της σχετικότητας (ειδική και γενική) ο Αϊνστάιν έφερε τα πάνω κάτω στη φυσική και άλλαξε τις αντιλήψεις μας σχετικά με τον χρόνο, τον χώρο και την ύλη που… Read More ›

Steven Weinberg (1933-2021)

«(…) Eίναι ακατανίκητη η επιθυμία του ανθρώπινου γένους να πιστεύει ότι έχει κάποια ξεχωριστή σχέση με το Σύμπαν, ότι η ανθρώπινη ζωή δεν είναι τίποτε περισσότερο ή λιγότερο από το αποτέλεσμα μιας σύμπτωσης τυχαίων γεγονότων, τα οποία φτάνουν πίσω στα… Read More ›

Δίψα για Μαθηματικά

Για το καλοκαίρι και όχι μόνο, το πόνημα του Στίβεν Στρόγκατζ αποδεικνύει ότι όσο μεγαλύτερη είναι η κατανόηση του συγγραφέα για το αντικείμενο τόσο ευκολότερη γίνεται για τον αναγνώστη Γαλδαδάς Άλκης –tovima.gr Το βιβλίο αποτελεί μια ξενάγηση στα Μαθηματικά, από… Read More ›

Στον Καθρέφτη του Δαρβίνου

Μια προσπάθεια να διαλευκανθούν οι πιο κοινές παρανοήσεις στην εξελικτική θεωρία Πόσο παραμορφώνει ένας παλιός καθρέφτης; Πόσο αλλοιωμένες αντανακλά τις θεωρίες του Δαρβίνου σήμερα; Πόσο καλά αντιλαμβανόμαστε την εξελικτική θεωρία κοιτώντας την στον καθρέφτη του σπουδαίου επιστήμονα; Μήπως η δυσκολία… Read More ›

Διαβάστε Euler. Είναι ο δάσκαλος όλων μας

Αναμφίβολα, ο Leonhard Euler (1707–1783) συγκαταλέγεται ανάμεσα στους μεγαλύτερους μαθηματικούς της ιστορίας. Μέσα σε έξι δεκαετίες ασύγκριτης παραγωγικότητας, και παρά τα προβλήματα όρασής του που επιδεινώνονταν συνεχώς, καθόρισε την πορεία των μαθηματικών για όλο τον δέκατο όγδοο αιώνα αλλά και… Read More ›

Οι Έννοιες της Φυσικής και η διδασκαλία τους

Ο Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας (1944-2015) σπούδασε φυσική σε προπτυχιακό επίπεδο στο πανεπιστήμιο της Αθήνας και σε μεταπτυχιακό στο Παρίσι ενώ δίδαξε για πολλά χρόνια στην Ιδιωτική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση αλλά και σε σεμινάρια επιμόρφωσης καθηγητών, έχοντας παράλληλα έντονη κοινωνική πολιτική και… Read More ›

Ο ουρανός της Ελλάδας το καλοκαίρι

Ο Βόρειος Σταυρός Η γεωγραφική θέση της χώρας μας επιτρέπει στον ουρανό μας να αλλάζει συνεχώς τη φορεσιά του σαν μια κινητή πινακοθήκη, έτσι ώστε στη διάρκεια των καλοκαιρινών μας διακοπών το μεγάλο «Καλοκαιρινό Τρίγωνο» αποτελεί την απαραίτητη συντροφιά μας…. Read More ›

Ο Στίβεν Χόκινγκ ως κωπηλάτης

(…) Για μένα ο Στίβεν Χόκινγκ ήταν ένας ξεχωριστός άνθρωπος που μ’ έκανε να δω από άλλη προοπτική τι σημαίνει πραγματική δοκιμασία, που κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε λεπτό, ήταν υποχρεωμένος να παλεύει μ’ έναν τρόπο εντελώς άγνωστο σ’ εμένα,… Read More ›

Χόκινγκ Χόκινγκ: Η πώληση μιας επιστημονικής διασημότητας

Στις αρχές του 2018, λίγο πριν από το θάνατο του Στίβεν Χόκινγκ, το βρετανικό ταμπλόιντ Daily Mail ‘αποκάλυπτε’ μια συνομωσία με τίτλο ‘Has Stephen Hawking Been Replaced with a ‘Puppet‘. Υποστήριζε ότι ο Χόκινγκ είχε πεθάνει το 1980 και ότι… Read More ›

Κινδυνεύουμε από την τεχνητή νοημοσύνη;

Σύμφωνα με το σενάριο της κινηματογραφικής ταινίας «Transcendence (2014)», ο πρωταγωνιστής (Johnny Depp) – κορυφαίος επιστήμονας τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) -, τραυματίζεται θανάσιμα. Όμως, η σύζυγός του με τον στενότερο συνεργάτη του προλαβαίνουν να μεταβιβάσουν με επιτυχία την συνείδησή του σε… Read More ›

Διακύμανση του κενού γέννησε το σύμπαν μας

Η δημιουργία του κόσμου και η επιστήμη Το βιβλίο «Γένεση-Η μεγάλη ιστορία της προέλευσης του κόσμου» του Γκουίντο Ντονέλι περιλαμβάνει την ιστορία της προέλευσής μας όπως την περιγράφει η σύγχρονη επιστήμη Ο Γκουίντο Τονέλι, φυσικός στο CERN της Γενεύης, καθηγητής… Read More ›

Ο μύθος της παντοδυναμίας των γονιδίων

Σήμερα μέσω ενός σχετικά οικονομικού και απλού στην εφαρμογή του «γενετικού τεστ» μπορείτε να πληροφορηθείτε εγκαίρως αν εσείς ή τα παιδιά σας έχετε κληρονομήσει κάποια μεταλλαγμένα γονίδια που ενοχοποιούνται για τις αυξημένες πιθανότητες να νοσήσετε από μια σοβαρή ασθένεια. Η… Read More ›

Τι είναι η ζωή;

Πριν από 77 χρόνια, ο Erwin Schrödinger, ο φυσικός που διατύπωσε την θεμελιώδη εξίσωση της κβαντομηχανικής, αλλά έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό από τον γάτο του, δημοσίευσε ένα βιβλίο με τίτλο «Τι είναι η ζωή;». Ο βραβευμένος με το Νόμπελ… Read More ›

Ευκλείδεια Γεωμετρία και Φυσική

«… γιατί τα μαθηματικά δεν είναι μόνο μια άλλη γλώσσα. Είναι γλώσσα και επιπλέον σκέψη. Είναι γλώσσα και λογική. Τα μαθηματικά είναι εργαλείο της συλλογιστικής. Στην πραγματικότητα, δεν είναι παρά η μεγάλη συλλογή των συμπερασμάτων στα οποία κατέληξε κάποιος μετά… Read More ›

Το αμάρτημα της Εύας

Σε αντίθεση με την σχολική φυσική που είναι γεμάτη από φανταστικά διεστραμμένα προβλήματα που βασανίζουν μαθητές και καθηγητές, στο νέο βιβλίο του Στέφανου Τραχανά «Το αμάρτημα της Εύας – Φυσική κάτω από τ’ άστρα και δημιουργική μάθηση» τίθενται τελείως διαφορετικοί… Read More ›

Η πραγματικότητα δεν είναι αυτό που φαίνεται

Περπατώντας στην ακτή Έχουμε εμμονή με τον εαυτό μας. Μελετούμε την ιστορία μας, την ψυχολογία μας, τη φιλοσοφία μας, τους θεούς μας. Οι περισσότερες γνώσεις μας περιστρέφονται γύρω από τον ίδιο άνθρωπο, σάμπως να είμαστε εμείς το πιο σημαντικό πράγμα… Read More ›

Ένα βιβλίο σχετικά με το διαστρικό αντικείμενο Oumuamua

Ο Avi Loeb επιμένει ότι είναι πιθανό να πρόκειται για εξωγήινο διαστημικό σκάφος ή ‘σκουπίδι’ εξωγήινης τεχνολογίας Τον Οκτώβριο του 2017 το τηλεσκόπιο Pan-Starrs στη Χαβάη εντόπισε τον πρώτο διαστρικό επισκέπτη, ένα αστρονομικό αντικείμενο που δεν δημιουργήθηκε στο ηλιακό μας… Read More ›

Τέσσερα πολύτιμα μαθήματα

Όταν απέκτησα το πρώτο μου πτυχίο – πριν από περίπου μισό αιώνα – η βιβλιογραφία της φυσικής μου φαινόταν ένας απέραντος, ανεξερεύνητος ωκεανός, τα νερά του οποίου έπρεπε να χαρτογραφήσω με ακρίβεια πριν ξεκινήσω οποιαδήποτε προσωπική έρευνα. Πώς ήταν δυνατό… Read More ›

Σίγουρα θα αστειεύεστε κύριε Φάινμαν

(…) Περπάτησα έξω για λίγο. Ήμουν έκπληκτος που δεν ένοιωθα αυτά που υποτίθεται έπρεπε να νοιώθουν οι άνθρωποι σε τέτοιες περιστάσεις. Ίσως να κορόιδευα τον εαυτό μου. Δεν ήμουν βέβαια καλά, δεν ήμουν όμως και εξαιρετικά ταραγμένος, ίσως γιατί γνωρίζαμε… Read More ›

Η γένεση της Ραδιοαστρονομίας

Η Ραδιοαστρονομία γεννήθηκε το 1931 στο New Jersey των ΗΠΑ. Ένας Αμερικανός μηχανικός της εταιρείας Bell Telephone Laboratories, o Karl Guthe Jansky, έκανε τις πρώτες αστρονομικές παρατηρήσεις σε ραδιοφωνικά μήκη κύματος, ανοίγοντας έτσι ένα καινούργιο «παράθυρο» στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα. Προσπαθώντας… Read More ›

Σταμάτης Κριμιζής: «Όλα σε μια ζωή»

Η ζωή του δρ. Κριμιζή συμπίπτει με τη συναρπαστική αφήγηση της ιστορίας του Διαστήματος. Συνέντευξη με τον Σταμάτη Κριμιζή, έναν από τους σημαντικότερους εν ζωή διαστημικούς επιστήμονες με αφορμή τη βιογραφία του «Όλα σε μια ζωή» (εκδ. Παπαδόπουλος) Το «Όλα… Read More ›

Roger Penrose: Ένας Αυτοκράτορας στην Αθήνα

O Roger Penrose (Νόμπελ Φυσικής 2020) βρέθηκε στην Αθήνα πριν από 16 26 χρόνια, με αφορμή την έκδοση στην χώρα μας του βιβλίου του «Ο νέος Αυτοκράτορας (;)» από τις εκδόσεις Γκοβόστη. Τότε έδωσε συνέντευξη στον Γιώργο Ευαγγελόπουλο τόσο για… Read More ›

Μπιλ και Τεντ, τα κακά παιδιά πάνε παντού

«Μπιλ και Τεντ, τα κακά παιδιά πάνε παντού» ήταν ο ελληνικός τίτλος της ταινίας «Bill & Ted’s Excellent Adventure» που παίχτηκε το 1989. Πρόκειται για μια ταινία επιστημονικής φαντασίας-κωμωδία, στην οποία πρωταγωνιστές είναι δύο μαθητές Λυκείου που το μοναδικό τους… Read More ›

Στιγμιαία ταχύτητα και απειροστικός λογισμός

Ο απειροστικός λογισμός επικεντρώνεται, σε μεγάλο βαθμό, στους στιγμιαίους ρυθμούς μεταβολής. Επειδή η έννοια αυτή είναι κάπως αφηρημένη, ας δούμε ένα παράδειγμα από την καθημερινή ζωή: Φανταστείτε ότι έχετε αργήσει για μια σύσκεψη και τρέχετε βολίδα στον αυτοκινητόδρομο, δίνοντας ελάχιστη… Read More ›

Πες μας παππού…Πώς πήγαμε στο φεγγάρι;

Η ιστορία της διαστημικής περιπέτειας Διονύσης Σιμόπουλος: «Η επιστήμη του σήμερα είναι η λύση του αύριο» συνέντευξη του Διονύση Σιμόπουλου στην Μαρίνα Τσικλητήρα – real.gr: Τι σας ώθησε να απευθυνθείτε στα παιδιά; Οι πέντε εγγονές μου! Μέχρι τώρα τους έλεγα… Read More ›

Η άσκηση που ο Νεύτωνας θα έλυνε μέσα σε 5 λεπτά

Ο Νεύτωνας απέδειξε ότι το βαρυτικό πεδίο σε οποιοδήποτε εσωτερικό σημείο μιας κοίλης σφαίρας ισούται με μηδέν, χρησιμοποιώντας πολύ απλά γεωμετρικά επιχειρήματα (βλέπε π.χ. ΕΔΩ: Force on a point inside a hollow sphere ή ΕΔΩ: Newton’s superb theorem: An elementary… Read More ›

Η μαθηματική κατανόηση της φύσης

Ο Vladimir Igorevich Arnold, από τους κορυφαίους σοβιετικούς μαθηματικούς, γεννήθηκε το 1937 στην Οδησσό, φοίτησε στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας υπό την επίβλεψη του A.N. Kolmogorov και στο ίδιο πανεπιστήμιο έγινε καθηγητής το 1965. Οι περιοχές των μαθηματικών και της… Read More ›

Τρόπος ζωής και πανδημίες

Ο διαχρονικός αγώνας εναντίον μεταδοτικών νόσων Το βιβλίο του «Michael Osterholm Deadliest Enemy: Our War Against Killer Germs» είναι προφητικό για αυτό που ζούμε σήμερα Σύμφωνα με την πλατωνική άποψη, στο μύθο της χρυσής εποχής, ο άνθρωπος δεν είχε ανάγκη… Read More ›

Η μεγάλη περιπέτεια των μαθηματικών

Ο Γάλλος Μίκαελ Λονέ (Mickael Launay), 36 ετών σήμερα, έχει αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του στο να κάνει τους ανθρώπους να αγαπήσουν ή έστω να εξοικειωθούν με τα Μαθηματικά. Εκτός από το να πηγαίνει σε λαϊκές αγορές και… Read More ›

Χρόνος, αυτό το εξωφρενικό αίνιγμα

Σήμερα, ο οποιοσδήποτε προβληματισμός, φιλοσοφικός, επιστημονικός ή και στο πλαίσιο μιας αφήγησης, πάνω στην έννοια του χρόνου φαίνεται απολύτως δεδομένος. Στη δε επιστημονική φαντασία, αλλά και σε μεγάλη μερίδα της σοβαρής επιστημονικής κοινότητας, η ιδέα μιας μετάβασης στο παρελθόν ή… Read More ›

Γάτες που πέφτουν και θεμελιώδης φυσική

Με αφετηρία τις … γάτες ο Γκρέγκορι Γκαμπόρ, πανεπιστημιακός δάσκαλος και συγγραφέας, μιλάει για την ουσία του φυσικού κόσμου και τη θέση μας σε αυτόν συνέντευξη στον Γαλδαδά Άλκη Κύριε Γκαμπόρ, δεν θέλω να πάρω περισσότερο από τον χρόνο σας,… Read More ›

Ο πλανήτης των μικροβίων

Τα βακτήρια και οι ιοί προσαρμόζονται γενετικά στο περιβάλλον πολύ πιο γρήγορα από εμάς τους ανθρώπους. Γι’ αυτό βρίσκουν πάντα τρόπους να ξεφεύγουν τόσο από τους μηχανισμούς άμυνας τον οργανισμού μας όσο και από τα φάρμακα που χρησιμοποιούμε εναντίον τους…. Read More ›

Περί της φύσεως των πραγμάτων

Και πρώτο: απ’ όλες τες μεριές, δεξιά, ζερβά, από πάνου Και προς το βάθος, τέρμονες για μας δεν έχει ο κόσμος, Καθώς εγώ σου εδίδαξα, και το φωνάζουν τα ίδια Τα πράματα, και του άπατου του τόπου η φύση δείχνει,… Read More ›