Αρχική › ΜΗΧΑΝΙΚΗ › Η διάρκεια μιας ιδιάζουσας κρούσης

Η διάρκεια μιας ιδιάζουσας κρούσης

By on • ( 0 )

Το τριγωνικό πρίσμα μάζας 4m είναι ακίνητο και μπορεί να ολισθαίνει χωρίς τριβές στο λείο οριζόντιο επίπεδο. To σώμα μάζας m (πολύ μικρών διαστάσεων) κινείται με ταχύτητα υ σε λείο οριζόντιο επίπεδο, όπως στο σχήμα. Την χρονική στιγμή t1 η μάζα m αρχίζει να ανεβαίνει ολισθαίνοντας χωρίς τριβές, στο κεκλιμένο επίπεδο του τριγωνικού πρίσματος. Η μάζα m αφού φτάσει σε ένα μέγιστο ύψος από το οριζόντιο επίπεδο, στη συνέχεια κατέρχεται και την χρονική στιγμή t2 επιστρέφει ξανά στο οριζόντιο επίπεδο. H μετάβαση από το οριζόντιο στο κεκλιμένο επίπεδο (και αντίστροφα) γίνεται ομαλά χωρίς αναπήδηση και η διάρκειά του είναι αμελητέα.
Να υπολογίσετε το χρονικό διάστημα Δt=t2–t1 στο οποίο η μάζα m κινείται πάνω στο τριγωνικό πρίσμα. Γνωστά μεγέθη τα m, υ, g και θ.

λύση:

Η μάζα m φτάνει στο μέγιστο ύψος H όταν η ταχύτητά της γίνει ίση με την ταχύτητα του τριγωνικού πρίσματος.
Από την αρχή διατήρησης της ορμής παίρνουμε: mv=5mV_{K} \Rightarrow V_{K}=v/5 και από την αρχή διατήρησης της ενέργειας: \frac{1}{2}mv^{2}=\frac{1}{2}5mV_{K}^{2}+mgH \Rightarrow H=\frac{2v^{2}}{5g}.
Όταν η μάζα m επιστρέφει στο οριζόντιο επίπεδο, εφαρμόζοντας τις ίδιες αρχές διατήρησης προκύπτουν οι εξισώσεις της ελαστικής κρούσης: mv=mv_{1}+4mv_{2} και \frac{1}{2}mv^{2}=\frac{1}{2}mv_{1}^{2} + \frac{1}{2}4mv_{2}^{2}, οπότε: v_{1}=-3v/5 και v_{2}=2v/5.
Παρατηρούμε ότι

  • το ύψος H και οι ταχύτητες που υπολογίστηκαν είναι ανεξάρτητες από την γωνία θ
  • το μέτρο της ταχύτητας της σφήνας, όταν η μάζα m φτάνει στο μέγιστο ύψος, ισούται με το ήμισυ της τελικής ταχύτητάς της: V_{K}=v/5=v_{2}/2

Θα υπολογίσουμε την επιτάχυνση της σφήνας ακολουθώντας τον πιο σύντομο τρόπο (;). Προσδιορίζουμε την Λαγκρανζιανή του συστήματος χρησιμοποιώντας ως γενικευμένες συντεταγμένες την απόσταση x του άκρου της σφήνας από μια αυθαίρετη αρχή Ο στο οριζόντιο επίπεδο και την απόσταση y της μάζας m από το δεξιό άκρο της σφήνας.
H ταχύτητα της μάζας m θα είναι το διανυσματικό άθροισμα της ταχύτητας της σφήνας ως προς το έδαφος (\dot{x}) συν την ταχύτητα της μάζας m ως προς τη σφήνα (\dot{y}). Έτσι, η κινητική ενέργεια του συστήματος θα είναι K=\frac{1}{2}4m\dot{x}^{2}+\frac{1}{2}m(\dot{x}^{2}+\dot{y}^{2}+2\dot{x}\dot{y}\cos\theta), η δυναμική ενέργεια U=mgy\sin\theta και η Λαγκρανζιανή του συστήματος:

L=K-U=\frac{5}{2}m\dot{x}^{2}+\frac{1}{2}m\dot{y}^{2}+m\dot{x}\dot{y}\cos\theta-mgy\sin\theta

Xρησιμοποιώντας τις εξισώσεις Λαγκράνζ παίρνουμε:
\frac{d}{dt}\left( \frac{\partial L}{\partial \dot{x}} \right)=\frac{\partial L}{\partial x} \Rightarrow 5\ddot{x}+\ddot{y} \cos\theta=0  (1)
και \frac{d}{dt}\left( \frac{\partial L}{\partial \dot{y}} \right)=\frac{\partial L}{\partial y} \Rightarrow \ddot{y}+\ddot{x} \cos\theta-g\sin\theta=0 (2)
Από τις εξισώσεις (1) και (2) υπολογίζουμε την επιτάχυνση της σφήνας:

a_{2}=\ddot{x}=\frac{g\sin\theta \cos\theta}{5-\cos^{2}\theta}    (3)

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η μεταβολή της ταχύτητας της σφήνας είναι \Delta v_{2}=2v/5, οπότε η ζητούμενη χρονική διάρκεια είναι \Delta t=\frac{\Delta v_{2}}{a_{2}}=\frac{2v(5-\cos^{2}\theta)}{5g\sin\theta \cos\theta}. Αν κάνουμε την γραφική παράσταση του χρονικού διαστήματος ως προς την γωνία κλίσης θ βλέπουμε ότι για θ=π/4, ο χρόνος αυτός ελαχιστοποιείται και στη συνέχεια αυξάνεται! Θα έπρεπε, καθώς αυξάνεται η γωνία του κεκλιμένου επιπέδου μέχρι θ=π/2, ο χρόνος να μειώνεται.

Επομένως η λύση αυτή πρέπει να απορριφθεί. Που βρίσκεται το λάθος; Στο γεγονός ότι δεν παίρνουμε υπόψιν τις μεταβολές των ταχυτήτων την στιγμή που η μάζα m γλιστρά από το οριζόντιο επίπεδο στο κεκλιμένο και την στιγμή που το εγκαταλείπει.

Όμως, αν υπολογίσουμε την ταχύτητα της σφήνας V_{2} μόλις η μάζα m αρχίσει να κινείται κατά μήκος της σφήνας και την ταχύτητα της σφήνας V_{2}' λίγο πριν η μάζα m την εγκαταλείψει, τότε το ζητούμενο χρονικό διάστημα θα είναι \Delta t=\frac{V_{2}'-V_{2}}{a_{2}}.

Μπορούμε να υπολογίσουμε αυτές τις ταχύτητες χρησιμοποιώντας την αρχή διατήρησης ενέργειας του συστήματος και την διατήρηση της οριζόντιας συνιστώσας της ορμής του συστήματος. Aπό την εξίσωση (1) προκύπτει:

5\ddot{x}+\ddot{y} \cos\theta=0 \Rightarrow 5\dot{x}+\dot{y} \cos\theta=\sigma \tau \alpha \theta. ή

4m\dot{x}+(m\dot{x} + m \dot{y} \cos\theta)=\sigma \tau \alpha \theta. =mv, που μας δείχνει ότι η εξίσωση

5\dot{x}+\dot{y} \cos\theta=v    (4)

εκφράζει πράγματι την διατήρηση της οριζόντιας συνιστώσας ορμής του συστήματος.

Η διατήρηση της ενέργειας μας δίνει: \frac{1}{2}4m \dot{x}^{2} + \frac{1}{2}m (\dot{x}^{2}+\frac{1}{2}m\dot{y}^{2}+m\dot{x}\dot{y}\cos\theta)+mgy\sin\theta=\frac{1}{2}m v^{2} ή

\frac{5}{2} \dot{x}^{2} + \frac{1}{2} \dot{y}^{2}+\dot{x}\dot{y}\cos\theta+gy\sin\theta=\frac{1}{2} v^{2}    (5)

Θέτοντας y=0 και λύνοντας το σύστημα των εξισώσεων (4) και (5) παίρνουμε:

\dot{x}=\frac{v}{5}\left(1 \pm \frac{2 \cos\theta}{\sqrt{5-\cos^{2}\theta}}\right), οπότε

V_{2}=\frac{v}{5}\left(1 - \frac{2 \cos\theta}{\sqrt{5-\cos^{2}\theta}}\right) και V_{2}'=\frac{v}{5}\left(1 + \frac{2 \cos\theta}{\sqrt{5 -\cos^{2}\theta}}\right)

Χρησιμοποιώντας την εξ. (3) προκύπτει \Delta t=\frac{V_{2}'-V_{2}}{a_{2}}=\frac{4v \sqrt{5-\cos^{2}\theta}}{5g \sin\theta}
Παρατηρούμε ότι τώρα το ζητούμενο χρονικό διάστημα συναρτήσει της γωνίας θ μειώνεται, όπως αναμένεται, και για θ=π/2 προκύπτει \Delta t=\frac{4v}{\sqrt{5}g}. Είναι ο ολικός χρόνος κίνησης ενός σώματος που εκτελεί κατακόρυφη βολή προς τα πάνω φτάνοντας σε μέγιστο ύψος H=\frac{2v^{2}}{5g} (πρόκειται για την κίνηση της μάζας m όταν θ=π/2).

πηγή: https://aapt.scitation.org/doi/full/10.1119/1.5080588

μουσική επένδυση: «Nice ‘N’ Sleazy», The Stranglers 

‹
›

Κατηγορίες:ΜΗΧΑΝΙΚΗ, ΜΟΥΣΙΚΗ

Ετικέτες: ,

Σχολιάστε

Εισάγετε τα παρακάτω στοιχεία ή επιλέξτε ένα εικονίδιο για να συνδεθείτε:

Gravatar
Λογότυπο WordPress.com

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό WordPress.com. ( Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Facebook

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Facebook. ( Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Ακύρωση

Σύνδεση με %s

Ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για την εξάλειψη των ανεπιθύμητων σχολίων. Μάθετε πως επεξεργάζονται τα δεδομένα των σχολίων σας.

Αρέσει σε %d bloggers: