(Το άρθρο που ακολουθεί με τίτλο «Η σημασία του να είναι σήμερα κανείς φυσικός στην Ελλάδα» γράφτηκε στο περιοδικό «ο φυσικός κόσμος«, τεύχος 3, Ιανουάριος 1967 από τον «καθηγητή Ω» για την στήλη «Εμείς και οι μαθηταί μας»)

Πολλοί ρωτούν – και ιδιαίτερα αυτόν τον καιρό της προπαρασκευής για τις εξετάσεις του Ακαδημαϊκού Απολυτηρίου – ποια είναι η σταδιοδρομία ενός Φυσικού σήμερα στην Ελλάδα, και ποια είναι η επαγγελματική του προοπτική.
Παλαιότερα (περί το 1947), ένα τέτοιο ερώτημα είχε πολύ εύκολη την απάντησι. Τα Φυσικά και Φυσιογνωστικά τμήματα των Πανεπιστημίων μας, ήσαν καθαρά Καθηγητικές Σχολές, που παρασκεύαζαν και μόρφωναν αποκλειστικά στελέχη Μέσης Παιδείας, τους Καθηγητάς δηλαδή των Φυσικών και Φυσιογνωστικών μαθημάτων του Γυμνασίου και Λυκείου.

Από μια εικοσαετία όμως και μετά η κατάστασι άρχιζε να αλλάζη ριζικά, χωρίς ποτέ να υποβιβασθή, η σημασία της καθηγητικής αποστολής του Φυσικού τμήματος, που έμεινε και μένει πάντα βασική και θεμελιακή.
Ολονέν και περισσότεροι Φυσικοί στράφηκαν σε τομείς εφαρμογής και απέδειξαν και εκεί πόσο πολύτιμη και αποφασιστική ήταν και είναι η παρουσία τους.
Χωρίς να επεκταθούμε περισσότερο στην απόλυτη επιτυχία αυτής της νέας κατηγορίας Φυσικών, που έχει πια αναγνωρισθή επίσημα και οριστικά στην κοινωνική της συμβολή, θα επιθυμούσαμε μάλλον να σχολιάσουμε τα αίτια που δημιούργησαν αυτή την επιτυχία.

Πριν αρκετές δεκάδες χρόνια έγινε φανερό πως οι περιοχές εφαρμογής ξεπέρασαν τα παληά τους πλαίσια που στηρίζονταν κυρίως σε μια τεχνολογική εμπειρία κι’ έγιναν ολοένα και περισσότερο περιοχές με βαθειά επιστημονική γνώσι που χωρίς αυτή κάθε εφαρμογή χάνει το στερεό της υπόβαθρο.
Το νέο αυτό σχήμα, νέο για την Ελλάδα, προϋποθέτει μια πλατειά και πλήρη εποπτεία της Φυσικής περιοχής, που συμπληρώνεται έπειτα με την εξειδίκευσι. Έτσι ήταν πολύ φυσικό, επιστήμονες που εσπούδαζαν φυσικές επιστήμες στην γενική και καθολική τους έκτασι, χωρίς ειδικούς στόχους εξειδικεύσεως σ’ αυτή την τετράχρονη διάρκεια των σπουδών τους στο Πανεπιστήμιο, να προσέρχωνται στις εξειδικεύσεις, με ένα οπλισμό προϋποθέσεων βασικά διαφορετικό και βασικά πλουσιώτερο από κάθε άλλον επιστήμονα, που από την αρχή των σπουδών του είχε βάλει στόχο μια συγκεκριμένη ειδίκευσι. Το πράγμα φαίνεται σε πρώτη όψι παράδοξο. Και όμως δεν είναι.

Αν ευθύς μετά το Λύκειο, ξεκινήση κάποιος σύγχρονος άνθρωπος να εξειδικευθεί σε κάποιον επιστημονικό τομέα, μοιραίο είναι να θυσιάση πολλές από τις γενικές γνώσεις για να μπορέσει ν’ αναλάβη και να πλουτίση τις ειδικές γνώσεις που του χρειάζονται στην επαγγελματική του δραστηριότητα. Έτσι όμως χάνει κάτι το εντελώς πολύτιμο, θα λέγαμε κάτι εντελώς απαραίτητο.
Γνωρίζει βέβαια με τον τρόπο αυτό με πολύ ακρίβεια ένα κάποιο συγκεκριμένο δένδρο, αγνοεί όμως σχεδόν εντελώς το Δάσος στο οποίο το δένδρο αυτό ανήκει.
Και είναι βαρηά ζημιά, για κάποιον που έχει ανώτερες επιστημονικές φιλοδοξίες και που δεν κυνηγά απλώς την επαγγελματική και τον βιοπορισμό.

Ένας καλός φυσικός, έπειτα από τον τετραετή κύκλο σπουδών του, είναι το καταλληλότερο στέλεχος για να διδάξει στα παιδιά της Μέσης Παιδείας τον κόσμο εκείνο των θαυμασίων, που λέγονται Φυσικές Επιστήμες.
Ο ίδιος δεν έχει εξειδικευθή, ούτε και γυρεύει να εξειδικεύση τους μαθητάς του. Μπορεί όμως καλύτερα από κάθε άλλον, με ασφάλεια και γνώσι, να τους κάνη να δουν το υπέροχο θέαμα ενός πολύδενδρου Δάσους, που λέγεται Φυσικές Επιστήμες, και αυτό είναι που πρέπει να γνωρίση και να δη ο απόφοιτος του Λυκείου.

Αλλά ο ίδιος αυτός επιστήμων Φυσικός, είναι ταυτόχρονα κατάλληλος, αν δεν θέλη ή αν δεν έχη την θεϊκή εκείνη φλόγα που τον σπρώχνει προς το υψηλό λειτούργημα της διδασκαλίας, να γίνη τώρα πια ένας λαμπρός εξειδικευμένος επιστήμων.

Εκτός από την ειδικότητα του Ηλεκτρονικού με τις ευρύτατες δυνατότητες στον ΟΤΕ, στην Τηλεόρασι, στην Πολιτική Αεροπορία και στο απέραντο πεδίο των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, μπορεί θαυμάσια να γίνη Πυρηνικός ή Θεωρητικός Φυσικός, που αποτελεί αναμφισβήτητα τον αυριανό μεγάλο τομέα, παρακολουθώντας τον κύκλο επιμορφώσεως που ίδρυσε πριν λίγες μέρες το Πανεπιστήμιο Αθηνών, ή Μετεωρολόγος – Φυσικός ή και Γεωλόγος, όταν σε λίγο θ’ αρχίσουν να λειτουργούν τα αντίστοιχα Ενδεικτικά.

Έτσι έχει ένα φάσμα ειδικοτήτων από το οποίο μπορεί να διαλέξη ελεύθερα, σύμφωνα με την κλίσι του.
Ακόμη στο σύγχρονο Φυσικό, ολοένα και περισσότερο ανοίγεται μια επαγγελματική σταδιοδρομία, άγνωστη σε παλαιότερες εποχές. Τελειώνοντας τον τετραετή του κύκλο είναι ήδη έτοιμος ν’ αφιερωθή στην καθαρά έρευνα που για προικισμένα άτομα, ολοένα και περισσότερο οργανώνεται και αποτελεί μια λαμπρή περιοχή επαγγελματικής σταδιοδρομίας. Το σώμα των ερευνητών στον τόπο μας μπορεί να μην είναι μεγάλο και ασφαλώς δεν είναι πολύ γνωστό. Ωστόσο το Βασιλικό Ίδρυμα Ερευνών, όσο και ο «Δημόκριτος», το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το Ινστιτούτο Ερευνών Υπεδάφους και τόσα άλλα ερευνητικά κέντρα, έχουν ήδη εκατοντάδες μόνιμά τους στελέχη και γυρεύουν ολοένα και περισσότερα που αμοίβονται ικανοποιητικά. Και μια λεπτομέρεια χαρακτηριστική: το μεγαλύτερο ποσοστό τουλάχιστον, των στελεχών αυτών είναι Φυσικοί!

Ποια λοιπόν η σημασία του να είναι κανείς σήμερα Φυσικός στην Ελλάδα;

Αδίστακτα απαντούμε: τεράστια. Αλλά με μια επιφύλαξι.
Η Φυσική είναι μια περιοχή που δεν ανέχεται συμβιβασμούς. Όποιος θέλει να γίνει Φυσικός, πρέπει πραγματικά να το επιθυμεί και να το θέλη. Η Φυσική δεν είναι σαν κάτι άλλες πολύ γνώριμες περιοχές, όπου καταφεύγει κανείς για να λύσει το βιοτικό του πρόβλημα, αδιαφορώντας για όλα τα άλλα.
Οι Φυσικοί έχομε την αξία μας, την εμπιστοσύνη μας και την απόλυτη πεποίθησι πως υπηρετούμε την πιο γόνιμη, δημιουργική και πολύπλευρη Επιστήμη που δεν άφησε ποτέ κανένα άξιο εργάτη της χωρίς δουλειά και αποδοτική απασχόλησι.
Ούτε υπήρξε, ούτε θα υπάρξει ποτέ ανεργία για τους Φυσικούς, σε μια χώρα όπως η Ελλάς που τώρα μόλις μπαίνει στην περιοχή της Κοινής Αγοράς, όπου οι συνάδελφοί τους από καιρό, έχουν τοποθετηθεί σε διακεκριμένες θέσεις.

Νέοι ορίζοντες έχουν ανοίξει για τους Φυσικούς στην Ελλάδα του 2014, στον τομέα που αποκαλείται «βαριά βιομηχανία της Ελλάδας», απαύγασμα της ανάπτυξης και του εκσυγχρονισμού της χώρας μας.

Και θα τελειώσουμε με μια ευχή: κατά τον Νόμο περί Ακαδημαϊκού Απολυτηρίου, ο υποψήφιος – δυστυχώς – μπορεί να διαλέξη ανάμεσα σε πολλές Σχολές. Θα ευχόμαστε, όσοι αναγνώστες επιθυμούν πραγματικά να γίνουν Φυσικοί σε ένα από τα Πανεπιστήμιά μας, ν’ αγνοήσουν όποιαδήποτε άλλη Σχολή. Να το πάρουν απόφασι, ευθύς εξαρχής και αδίστακτα, ότι θα γίνουν Φυσικοί, μόνο Φυσικοί και τίποτε άλλο. Και ας είναι βέβαιοι ότι αυτή η αταλάντευτη και ξεκάθαρη απόφασί τους, είναι η καλύτερη προϋπόθεσι να επιτύχουν και στη ζωή και στην ευρύτερη Επιστήμη που διάλεξαν.

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ω – περιοδικό «ο φυσικός κόσμος» (μηνιαίο περιοδικό της ένωσης ελλήνων φυσικών), τεύχος 3, Ιανουάριος 1967)

Κατηγορίες:ΙΣΤΟΡΙΑ, ΦΥΣΙΚΗ, ΧΙΟΥΜΟΡ